
تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 334 |
تعداد مقالات | 3,274 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,073,540 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,879,360 |
لێکدانەوەی شیعری «هەڵۆ»ی سوارە لە روانگەی پێکهاتەخوازییەوە | ||
پژوهشنامه ادبیات کردی | ||
مقاله 8، دوره 1، شماره 1، آذر 1394، صفحه 131-147 اصل مقاله (651.44 K) | ||
نویسنده | ||
جهعفهر قههرهمانی* | ||
ماستهری زمان و ئهدهبی فارسی، مامۆستای پەروەردە، بۆکان | ||
چکیده | ||
کارایی گێڕانەوە لە زمانی شیعردا لە کۆنەوە باو بووە و گێڕانەوە، گرێدراو بە کۆنترین دەقەکانە و لە زۆربەی دەقەکانی وەک ئیلیاد و ئۆدیسەی هۆمێرۆس و بەردنووسەکانی گلگامیش و هتد، رۆڵی سەرەکیی بینیوە. لەم توێژینەوەیەدا سەرەتا ئاوڕێکی کورت لە مێژووی رێبازی پێکهاتەخوازی دەدرێتەوە و پاشان بە پشتبەستن بە روانگەی نووسەری ناسراوی پێکهاتەخواز، گرێماس، پێکهاتەی شیعری گێڕانەوەیی «هەڵۆ» ی سوارە ئێلخانیزادە شرۆڤە دەکرێ. لە لێکدانەوەی ئەو شیعرە بەهۆی ئەوەی بنەمای چیرۆکی هەیە، هەر دوو توخمی «دەقی گێڕانەوە» و «چیرۆکبێژ» بوونیان هەیە و بە وردی تاوتوێ دەکرێن. لەم سەردەمەدا کەمتر رەخنەیەک هەیە کاریگەری و کاردانەوەی بیروڕای پێکهاتەخوازیی تێدا بەدی نەکردرێ. شیعری هەڵۆ، بریتییە لە دیمەن و روانگەی جیاواز و دژواز یان ئامۆژگاری کە لە راستیدا تیشک دەخاتە سەر پانتایەکی بەرز و ئارمانی لە تایبەتمندییەکانی مرۆڤ و ئەو بابەتە وەک بایەخ بەرز دەنرخێنێ. وێکەوتنی هەڵۆ و قەلەڕەشە و ئاکار و سروشت و رەوشی جیاواز و دژواز، بابەتی ئەو شیعرە لەخۆ دەگرێ. رەوتی گێڕانەوە ناڕاستەوخۆ زەینی خوێنەر بۆ لای خۆی رادەکێشێ و دەیخاتە بیرکردنەوە. رەوتی چیرۆک لەم شیعرە جووڵەکردن لە ئارامی و ئۆقرەیی سەرەتایی بەرەو هەڵچوون و پاشان گەڕانەوە بۆ ئارامییە. ئەو چیرۆکە خاوەنی کەسایەتییەکی (character) وا دەبینین کە بە شێوەیەکی کارا، کارتێکەریی لە سەر رۆح و بیری خوێنەر هەبێ. دیالۆگ بە شێوازێکی ئەدەبی بەڕێوە چووە و رۆل، شوێن و پێگەی کەسایەتیی هەڵۆ و قەلەڕەشەی نواندووە و خوێنەر لە دژایەتی هزر و تێڕامانی هەر دوو کەسایەتیی چیرۆک ئاگادار دەکاتەوە. لایەنی کۆمەڵایەتی قارەمانی چیرۆک ئەرێنییە و بە شێوازێکی هونەری وێنا کراوە. ژانری ئەدەبی شیعری «هەڵۆ»، ئەدەبیاتی فێرکاری ) (Didactic Literature لە جۆری تەمسیل (Allegory)ە. | ||
کلیدواژهها | ||
شیعری"هه لو"؛ پیکهاته خوازی؛ شیعری گیرانه وه یی | ||
مراجع | ||
منابع فارسی:
احمدی، بابک (1380) ساختار و تأویل متن، چاپ یازدهم، تهران: مرکز. اخوت، احمد (1371) دستور زبان داستان، اڵفهان: فردا. اسکولز، رابرت (1377) عناڵر داستان، ترجمه فرزانه طاهری، تهران: مرکز. اسکولز، رابرت (1383) درآمدی بر ساختار گرایی در ادبیات، ترجمه فرزانه طاهری، تهران: آگه. بالایی، کریستف؛ میشل کوی یپرس (1366) سرچشم ههای داستان کوتاه، ترجمه احمد کریمی حکاک، تهران: پاپیروس. پراپ، ولادیمیر (1386) ریخت شناسی قڵ ههای پریان، ترجمه فریدون بدره ای، تهران: مرکز. تودوروف، تزوتان (1382) بوطیقای ساختا رگرا، ترجمه محمد نبوی، چاپ دوم، تهران: آگه. سمیعی، احمد (1389) نگارش و ویرایش، چاپ دهم، تهران: سمت. سید حسینی، رضا (1387) مکتب های ادبی، چاپ چهارم، تهران: نگاه. فورس رت، ادوار دمورگان (1384) جنب ههای رمان، ترجمه ابراهیم یونسی، چاپ پنجم، تهران: نگاه. مستور، مڵطفی (1387) مبانی داستان کوتاه، چاپ دوم، تهران: مرکز. مکاریک، ایرناری ام (1384) دانش نامه نظریه ادبی معاڵر، ترجمه م، مهاجر و محمد نبوی، تهران: آگه. مکارک، رابرت (1383) داستان، ترجمه محمد گڕ رآبادی، تهران: هرمس. میرصادقی، جمال (1385) عناصر داستان، چاپ چهارم، تهران: سخن. میرصادقی، جمال (1386) ادبیات داستانی، چاپ چهارم، تهران: سخن. ناتل خانلری، پرویز (1387) ماه در مرداب، چاپ چهارم، تهران: معین. والاس، مارتین (1382) نظریه های روایت، ترجم محمّد شهبا، تهران: هرمس یوسفی، غلامحسین (1371) چشمه روشن، چاپ چهارم، تهران: علمی. یونسی، ابراهیم (1388) هنر داستان نویسی، چاپ دهم، تهران: نگاه. سەرچاوە کوردییەکان:
ئیلخانی زاده، سواره (1388) خه وه به ردینه. پەخشانگەی ئازادی. ---- | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,781 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,378 |