
تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 334 |
تعداد مقالات | 3,274 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,073,587 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,879,384 |
جستاری در اساطیر منظومهی کردی مم(mam) و زین(zin) | ||
پژوهشنامه ادبیات کردی | ||
مقاله 4، دوره 3، شماره 1 - شماره پیاپی 4، آذر 1396، صفحه 59-74 اصل مقاله (856.68 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
شیرزاد طایفی* 1؛ محسن رحیمی2 | ||
1دانشگاه علّامۀ طباطبائی، تهران، ایران | ||
2دانشگاه علّامۀ طباطبائی | ||
چکیده | ||
داستان مم و زین آمیخته با نمادها و اسطورههای ایرانی و بیانگر فرهنگ دیرین این ملّت است که از طریق بازشناسی آن، میتوان غبار از چهرهی بسیاری از این نمادهای اسطورهای کنار زد. در این پژوهش، با تکیه بر مطالعات کتابخانهای و اسنادی و بهرهگیری از روش استقرایی- تحلیلی، به بازکاوی این نمادهای اساطیری که در سراسر داستان مشهود است، پرداختهایم. بررسی این گونه داستانها که در حوزههای فرهنگیِ ایرانی به اشکال مختلف بر زبان مردم جاری است، گوشههای پنهان فرهنگ این مرز و بوم را روشن خواهد کرد. علاوه بر این، تحلیل نمادها و اساطیر داستان مم و زین با رویکرد پژوهشی، گویای آن است که مضمون آیینی این داستان، مقدّم بر کارکرد عاشقانهی آن است و چه بسا مضمون عاشقانهی داستان در اولویت بعدیِ اهمیت قرار دارد. همچنین نشانههای آیین میترایی در این داستان نمود بارزی دارد، چنانکه در بازکاوی اعداد دوازده، سه و هفت، میتوان به تأثیرپذیری آن از آیین میترا پی برد؛ ضمن اینکه «مم»، یک مام ایزد و «زین» یک پریزاد است. از سوی دیگر، داستان مشتمل بر ویژگیهایی فراتر از قصّهی پریان است. این پژوهش میتواند به منزلهی درآمدی بر نقد اسطورهایِ داستان مم و زین باشد و زمینه را برای خوانش کارکردهای چندوجهی آن فراهم کند. | ||
کلیدواژهها | ||
شعر کردی؛ مم و زین؛ اسطوره؛ نماد؛ مام ایزد؛ پری | ||
مراجع | ||
استخری، پروین (۱۳۸۱). «میترائیسم» . مجلهی نامه ی انجمن، شماره ی ۷ صص ۱۵۰-۱۶۰. اسماعیلپور، ابو القاسم (۱۳۹۱). اسطوره و بیان نمادین. تهران: سروش، چاپ سوم. ایوبیان، عبیدالله (۱۳۴۰). «چریکه ی کردی». مجلسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی تبریز، شماره ۵۷ تا 63. برفر، سید محمد (۱۳۸۸). «پری زادگان نباتی». فصلنامه ی پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شماره ی ۱۴، صص ۱۲۷ - ۱۴۶. پراپ، ولادیمیر (۱۳۹۲). ریخت شناسی قصه های پریان. ترجمه ی فریدون بدره ای، تهران: توس. چاپ سوم. پرهیزی، عبد الخالق (۱۳۸۵). وزن شعر کردی. تهران: کتاب زمان. جنولی، گراردو (۱۳۸۲). «آیین میترا». ترجمه علیرضا شجاعی، مجله هفت آسمان، شماره ۱۹، صص ۹۵ -۱۰۲ خال، شیخ محمد (۱۳۶۶). فرهنگ خال (کردی-کردی). سقز : کتابفروشی محمدی. خانی، احمد (۱۳۶۷). مم و زین. تصحیح پرویز جهانی، ارومیه : صلاح الدین ایوبی. خلف تبریزی، محمد حسین برهان (۱۳۶۲)، برهان قاطع. تهران: امیر کبیر. خیام، غیاث الدین ابوالفتح عمر بن ابراهیم (۱۳۹۰). رباعیات ، تصحیح محمدعلی فروغی و قاسم غنی، تهران: اساطیر. دلاشو، لوفر (۱۳۶۶). زبان رمزی قصه های پریوار. ترجمه ی جلال ستاری، تهران: توس. دهلوی، سید احمد (۱۹۹۷). فرهنگ آصفیه. لاهور: مرکز اردو و بورد گلبرگ. زمردی، حمیرا (۱۳۷۹). «تجلیات قدسی؛ تمهیدات عددی اسطوره، سمبل و نماد». مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، شماره ۱۵۶، صص ۲۵۹-۲۷۴. -------------- (۱۳۸۷)، نمادها و رمز های گیاهی در شعر فارسی. تهران: زوار. سرکاراتی، بهن (۱۳۵۰). پری (تحقیقی در حاشیهی اسطوره شناسی تطبیقی)». مجلهی دانشکده ی ادبیات و علوم انسانی تبریز، دورهی ۲۳، شماره های ۱۰۰-۹۷، صص 1- ۳۲. شاتوک، سیبل (۱۳۸۱). دین هندو. ترجمه حسن افشار. تهران: مرکز. شمیسا، سیروس (۱۳۸۰). انواع ادبی. تهران: فردوسی. صفاری، نسترن (۱۳۸۲)، »چهره ی اساطیری پری در شاهنامه» . مجله ی رشد آموزش زبان و ادب فارسی، سال هفدهم، شماره ی ۶۶، صص ۸۴-۸۸. فاضلی، فیروز و ابراهیم کنعانی (۱۳۸۹). «سیاووش، شخصیتی آیینی و راز ناک در شاهنامه». مجله ی پژوهش های ادب عرفانی (گوهر گریا)، شماره ی ۱۳، صص ۹۳ - ۱۰۸. فردوسی، ابو القاسم (۱۳۶۸). شاهنامه. به کوشش جلال خالقی مطلق. تهران: روزبهان. فیروز مندی، بهمن و همکاران (۱۳۹۱). روایتی محلی از اسطوره ی «الهه ی باروری در لرستان». مجله ی زن در فرهنگ و هنر (پژوهش زنان)، دوره ی چهارم، شماره ی ۲ (پیاپی ۱۲)، صص ۲۵-۴۳. مان، اسکار (۲۰۰۶). تحفه ی مظفریه. مقدمه و دوباره نویسی محمد امین شیخ الاسلامی مکری (هیمن)، هه ولیر: ئاراس. مردوخ روحانی، ماجد (۱۳۹۲). فرهنگ فارسی کردی، سنندج: دانشگاه کردستان، چاپ دوم. مکی، مریم (۱۳۹۰). «بررسی تطبیقی ایزدان سه گانه در ایران و ارمنستان در دوران باستان». فصلنامه ی ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی، دوره 7، شماره ی ۲۲، ص ۱۲۰-۱۴۱. میرزایی ناظر، ابراهیم (۱۳۷۰). تفسیر واژه ی دیو و پری, ماهنامه ی چیستا، شماره ۸۲ و ۸۳، صص ۱۸۷-۱۹۴. نظامی گنجوى، الیاس بن یوسف (۱۳۸۲). کلیات نظامی، تصحیح و شرح وحید دستگردی، تهران: طلایه. نقوی، شهریار و همکاران (۱۹۹۳). فرهنگ اردو – فارسی، لاهور: مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان. ورمازرن، مارتین (۱۳۷۲). آیین میترا، ترجمه ی بزرگ نادر زاد، تهران: چشمه. هه ژار، عبد الرحمن شرفکندی (۱۳۷۶). هه نبانه بورینه ( فرهنگ کردی۔ فارسی). تهران: سروش. یاحقی، سید محمد جعفر (۱۳۸۲). فرهنگ اساطیر و داستان واره ها در ادبیات فارسی، تهران: فرهنگ معاصر. یکتایی، مجید (۱۳۴۹). «میترائیسم و سوشیانس مهر». مجلسه بررسی های تاریخی، شماره ۳۰، صص ۸۹-۱۲۶. یونگ، کارل گوستاو (۱۳۹۱). انسان و سمبل هایش، ترجمهی محدود سلطانیه، تهران: جامی. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,747 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 3,529 |