پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 30 |
| تعداد شماره‌ها | 289 |
| تعداد مقالات | 2,818 |
| تعداد مشاهده مقاله | 3,298,413 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,371,941 |
لێکدانەوەی ئاستی زمانیی شیعری وەفایی | ||
| پژوهشنامه ادبیات کردی | ||
| مقاله 13، دوره 5، شماره 2 - شماره پیاپی 8، اسفند 1398، صفحه 223-259 اصل مقاله (880.99 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.34785/J013.2020.869 | ||
| نویسنده | ||
| جعفر قهرمانی* | ||
| کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی | ||
| چکیده | ||
| لە نێوان ئەو تایبەتمەندییانەی لە دەقێکدا بەرچاون، تەنیا ئەوانە بایەخی شێوازناسی‌یان هەیە کە لە ئافراندنی شێوازدا ڕۆڵی سەرەکییان هەیە. ئەو تایبەتمەندییانە دەبێ لە ئاستی هزر، زمان و ئەدەبدا چەندپاتە بن و بەو تایبەتمەندییانە شێوازساز دەگوترێت. شێواز، بەرهەمی ڕوانینی تایبەتی هونەرمەندە کە لە شێوەیەکی تایبەت لە دەربڕین خۆیا دەبێت و لە ئەنجامدا لە زمانێکی تایبەت دەردەکەوێت. بۆ دیاری‌کردنی شێوازی شیعری کلاسیکی کوردی، سەرەتا دەبێ شێوازی شیعری شاعیرانی ناسراوی هەر قۆناغێکی ئەدەبی بە شێوەی سەربەخۆ شرۆڤە بکرێت، پاشان تایبەتمەندییە زمانی، ئەدەبی و هزرییەکانی هەرکام لەوانە تاوتوێ بکرێن. ئەو توێژینەوەیە لە ئاستی زماندا و بەتایبەت لە ئاستی دەنگ و وشەدا شیعری وەفایی دەخاتە بەر پشکنین تا بەشێک لە تایبەتمەندییەکانی زمانی شیعری وەفایی دەرکەوێت. لە ئاستی دەنگدا لە کەرەستەکانی مۆسیقای دەق وەک مۆسیقای دەرەوە کە بە شی‌کردنەوەی کێش، سەروا و پاش‌سەروا دەردەکەوێت، دەکۆڵێتەوە. مۆسیقای ناوەوە بە ڕازەکانی جوانکاریی بێژەیی وەک سەروادار، هاوشێوە و دووپات لە دەقدا بەدی‌دێت. لەم توێژینەوەیەدا لە ئاستی وشە، وشە بیانییەکان و وشە کلیلییەکان وەک تایبەتمەندییەکی شێوازی تاکەکەس شی دەکرێنەوە. ئەو توێژینەوەیە لە سەر بنەمای شێوازی تاکەکەس ئەنجام دراوە. بابەتی سەرەکیی شێوازی تاکەکەس دیاری‌کردنی ناسنامە و چەند شەقڵێکی کەسییە، نەک پەسن، یان لۆمەکردن و دەرخستنی سەرکەوتن، یان سەرنەکەوتنی شاعیر لە دونیای ئەدەبیدا. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| شێواز؛ شێوازناسی؛ شیعری کوردی؛ ئاستی زمانی؛ ئاستی دەنگ | ||
| مراجع | ||
|
سەرچاوەکان
کوردی:
ئەحمەدی شاوەیسی میکایەڵی، مەلاخدر (نالی). (1378). دیوانی نالی. لێکۆڵینەوە و لێکدانەوەی مەلا عبدولکەریمی مودەڕڕیس و فاتیح عەبدولکەریم. چاپی پێنجەم، سنە: کوردستان.
چالی، شەعبان. (2008). شێوازی شیعری جەزیری. هەولێر: حاجی هاشم.
خەزنەدار، مارف. (2003). مێژووی ئەدەبی کوردی. بەرگی چوارەم، هەولێر: وەزارەتی پەروەردە.
دەشتی، عوسمان. (٢٠١٣). ئەزموونی شیعری موکریان و شوێنی لە مێژووی ئەدەبی کوردیدا. هەولێر: حاجی هاشم.
سابڵاخی، میرزا عەبدوڕڕەحیم (وەفایی). (1390). دیوانی وەفایی. کۆکردنەوەی موحەممەد عەلی قەرەداغی، لێکدانەوەی
موحەممەد سەعید نەججاری (ئاسۆ). سنه: کوردستان.
سەجادی، بەختیار. (١٣٩٦). «لێکدانەوەی شێوازناسانەی قوتابخانەکانی ڕوانگە و کفری: بە سەرنجدان بە شیعری شێرکۆ بێکەس و لەتیف هەڵمەت». پژوهشنامە ادبیات کُردی، س. ٣، ژ. 4، لل. ١٤٢- ١٧٦.
---. (١٣٩5). «شێوازناسی وێژەی گۆرانی، تایبەتمەندییە سەرەکییەکان». پژوهشنامە ادبیات کردی، س. 2، ژ. ٢، لل. ١25- ١48.
شەڕەفکەندی، عەبدوڕڕەحمان (هەژار). (١٣٨١). فەرهەنگی هەنبانە بۆرینە. پێداچوونەوە محەممەد ماجد مەردوخ ڕۆحانی. تاران: سروش.
شێخ صالح، شێخ نووری. (1926). «ئەدەبیاتی کوردی». ژیان، س. 2، ژ. 4.
عومەر مستەفا، ئاسۆ. (2009). بەها ئیستاتیکییەکانی شیعر. دهۆک: خانی.
عومەر کاکى، حەمە نورى. (2008). شێواز لە شیعرى کلاسیکى کوردیدا. سلێمانى: تیشک.
عەلی ئەحمەد، پەخشان. (٢٠٠٩). شێوازی شیعری گۆران. سلێمانی: ڕەنج.
قەرەداغی، محەممەد عەلی. (1378). دیوانی وەفایی. چاپی دووهەم. سنە: ئانا.
گەردی، عەزیز. (١٩٩٩). کێشی شیعری کلاسیکی کوردی. هەولێر: وەزارەتی ڕۆشنبیری.
--- . (1979). رەوانبێژی لە ئەدەبی کوردیدا. ب. 3، سلێمانی.
مستەفا ڕەسووڵ، عیزەددین. (١٩٩٠). ئەدەبیاتی نوێی کوردی. هەولێر: فێرکردنی باڵا.
موکریانی، گیو. (٢٠٠٠). فەرهەنگی کوردستان (کوردی-کوردی). هەولێر: ئاراس.
فارسی
انوشە، حسن. (١٣٧٦). فرهنگنامە ادبی فارسی. ج. 2. تهران: فرهنگ و ارشاد اسلامی.
زرین کوب، عبدالحسین. (١٣٧٩). یاداشت‌ها و اندیشەها. چاپ پنجم. تهران: سخن.
--- . (١٣٧٢). شعر بی‌دروغ شعر بی‌نقاب. چاپ هفتم. تهران: علمی.
شمیسا، سیروس. (١٣٨٦). آشنایی با عروض و قافیه. تهران: میترا.
--- . (١٣٧٥). کلیات سبکشناسی. چاپ چهارم. تهران: فردوس.
شفیعی‌کدکنی، محمدرضا. (١٣٨٥). موسیقی شعر. چاپ سوم. تهران: آگاە.
علیمرادیان، شاهرخ. (١٣٧٩). تکنیک نوشتن در روانکاوی. چاپ دوم. تهران: اورنج.
فرشیدورد، خسرو. (١٣٧٨). دربارە ادبیات و نقد ادبی. چاپ دوم ، تهران: امیرکبیر.
ملکی، پرخیدە. (١٣٧١). ریطوریقا، فن خطابە ارسطو. تهران.
وحیدیان کامیار، تقی. (١٣٧٢). «تکرار در زبان خبر و تکرار در زبان عاطفی». مجلە دانشکدە ادبیات و علوم انسانی. س. ٢٦، ش. 3 و ٤.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,462 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,303 |
||