
تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 334 |
تعداد مقالات | 3,274 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,073,616 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,879,399 |
نسبت ساختار اجتماعی شهری ایرانی با انعکاس درونمایه مظلومیت در متون تعزیه | ||
جامعه شناسی فرهنگ و هنر | ||
مقاله 4، دوره 2، شماره 1، فروردین 1399، صفحه 105-88 اصل مقاله (921.44 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): https://doi.org/10.34785/J016.2020.822 | ||
نویسندگان | ||
مرضیه برزوئیان* 1؛ محمدرضا خاکی2 | ||
1دکتری پژوهش هنر، دانشکده هنر، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران. | ||
2دانشیار کارگردانی و بازیگری، دانشکده هنر، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
نمایش آیینی تعزیه، فراورده مقطعی خاص از تاریخ سیاسی اجتماعی کشور ایران است. اگرچه که شکل نهایی تعزیه در دوره حاکمیت قاجار، رخ نمود، اما زمینههای شکلگیری عناصر و ملزومات آن را در دوره صفویه میتوان جستجو کرد. مقطعی که برای اولین بار، ایران به آستانه مقیاسهای اجتماعی کشوری، از قبیل حکومت سیاسی متمرکز، مناسبات شهرنشینی و یکپارچگی ایدئولوژیک و نظامی، نزدیک میشود. جامعهشناسی ساختارگرای هنر، از آنجا که شکلگیری اشکال هنری را حلقهای از زنجیره به هم پیوسته کارکردهای اجتماعی تلقی میکند، اجازه این تعبیر را میدهد که این تحولات اجتماعی، در شکلگیری ساختاری و مضمونی تعزیه، دخالت مستقیم داشتهاند. بنابراین هریک از طرحواره های ایدئولوژیک انعکاس یافته در تعزیه، می تواند بخشی از واقعیتهای جامعه شناختی ایران را تبیین کند. در میان این عناصر،" شکوه از دست ظالم و اظهار مظلومیت" به عنوان یکی از بازتاب های مهم روانشناسی فرهنگی ایران، در متون تعزیه، به چشم میخورد. پرسش پژوهش حاضر این است که آیا زیرساختهای اجتماعی شهری در ایران، به عنوان زمینه مولد تعزیه، در تجلی درونمایه "مظلومیت قهرمان" در متون تعزیه موثر بودهاند؟ رویکرد این تحقیق، توصیفی- تحلیلی و نتیجه اولیه مبین این است که تمرکز حاکمیت سیاسی و مذهبی و نظام هرمی قدرت در ایران، مولد روحیه مظلومیت و میل به ظاهر شدن در مقام قربانی است؛ این منش فرهنگی تعمیم یافته، در نمایش تعزیه به صورت بیان ترحم نسبت به قهرمانِ مظلوم، نفرت از دشمنِ ظالم، و ِشکایتمندی از چرخه ی تقدیر ، متجلی میشود. | ||
کلیدواژهها | ||
تعزیه؛ جامعهشناسی هنر؛ درونمایه مظلومیت؛ ساختار شهری در ایران | ||
مراجع | ||
اشرف، احمد. (1353). ویژگیهای تاریخی شهرنشینی در ایران. نامه علوم اجتماعی، 1(4): 49-7. بهار، مهرداد. (1388). ادیان آسیایی. تهران: نشر چشمه. چاپ هشتم، بهار، مهرداد. (1386). جستاری در فرهنگ ایران. تهران: نشر اسطوره. چاپ دوم. بیتس، دانیل و پلاگ، فرد. (1390). انسانشناسی فرهنگی. ترجمه محسن ثلاثی. تهران: انتشارات علمی. چاپ نهم. رامین، علی. (1389). مبانی جامعهشناسی هنر. تهران: نشر نی. چاپ دوم. راوندی، مرتضی. (1356). تاریخ اجتماعی ایران (جلد سوم). تهران: انتشارات امیرکبیر. رضاقلی، علی. (1389). جامعهشناسی نخبهکشی. تهران: نشر نی. چاپ سیو دوم. شاردن، ژان. (1387). سفرهای شاردن به ایران. ترجمه محمد مجلسی. تهران: نشر دنیای نو. صالح پور، اردشیر. (1385). بنفشههای سوگوار. تهران: نشر حوا. علمداری، کاظم. (1389). چرا ایران عقب ماند و غرب پیش رفت. تهران: نشر توسعه. فکوهی، ناصر. (1387). انسانشناسی شهری. تهران: نشر نی. کاتوزیان، محمدعلی همایون. (1389). دولت وجامعه در ایران. ترجمه حسن افشار. تهران: نشر مرکز. گودرزی، غلامرضا. (1389): درآمدی بر جامعهشناسی استبداد ایرانی. تهران: انتشارات مازیار. هیوآ، ژیووانی. دوبرولسکی، ک و چمبرز، رابرت. (1377). مسایل جامعهشناسی روستایی. ترجمه مصطفی ازکیا. تهران: نشر روزبهان. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 452 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 298 |