پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 334 |
| تعداد مقالات | 3,274 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,073,536 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,879,359 |
معناشناسی اسلوب کنایه در نهج البلاغه (مطالعه موردی خطبه قاصعه) | ||
| مطالعات ادب اسلامی | ||
| دوره 1، شماره 2، مرداد 1401، صفحه 209-228 اصل مقاله (513.12 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.34785/j022.2022.018 | ||
| نویسندگان | ||
| سودابه مظفّری* 1؛ فاطمه خرّمیان2 | ||
| 1استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران | ||
| 2دکتر زبان و ادبیات عربی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران | ||
| چکیده | ||
| برخورداری نهج البلاغه از زیباترین شگردهای بیانی، سیمای بلاغی خارق العاده‌ای به آن بخشیده است آنگونه که به عنوان برادر قرآن از آن یاد میشود. فراوانی سازوکارهای بلاغی در نهج البلاغه، به محوریت آن به عنوان برترین الگوی بلاغت در میان اندیشمندان و سخنوران جهان انجامیده است. از جمله امتیازات بلاغی نهج البلاغه، بهره مندی فراوان آن از کنایه است که گاه رساتر از صراحت عمل کرده و ذهن مخاطب را با کلام متکلّم درمی آمیزد. بکارگیری کنایه شیوهای بدیع و زیبا در کلام به شمار می رود که نمایانگر ذوق ادبی و قوهی تخیل گوینده است و پیچیده سازی، روند ادراک و تخیل مخاطب را به چالش میافکند تا غرض اصلی گوینده را دریابد. پژوهش حاضر با تکیه بر منهج توصیفی-تحلیلی و آماری در صدد بررسی کنایه در خطبه قاصعة و تحلیل بار معنایی آن با توجه به بافت متن می باشد و به این نتیجه دست یافته است که بهره گیری از گونه های مختلف کنایه در خطبه قاصعه به بیان مناسب غرض اصلی امام (ع) با کمک واسطه ها انجامیده است که در برخی از آنها به دلیل اندک بودن وسائط، مخاطب به سهولت به مقصود حضرت دست مییابد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نهج البلاغه؛ قاصعه؛ معناشناسی؛ بلاغت؛ کنایه | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم.
نهج البلاغة.
ابراهیمی، علی أوسط. (1379ش). «علوم بلاغت در نهج البلاغه». فرهنگ، 36(33)، 321-334.
ابن أبی الحدید، عبد الحمید بن محمد. (1995م). شرح نهج البلاغة. بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
ابن فارس، أبوالحسن. (1404ق). معجم مقاییس اللغة. (ضبط و تحقیق: عبد السلام محمد هارون). قم: نشر مکتب أعلام الإسلامی.
ابن منظور، محمد بن مکرم. (1988م). لسان العرب. بیروت: دار إحیاء تراث العربی.
الأسدی، عادل حسن. (2006م). من بلاغة الإمام علی(ع) فی نهج البلاغة (ط1). قم: نشر المحبین.
امامی، محمد جعفر، و آشتیانی، محمد رضا. (1381ش). ترجمه و شرح نهج البلاغه (چاپ سیزدهم). قم: مدرسه امام علی بن ابی طالب.
البحرانی، ابن میثم. (1981م). شرح نهج البلاغة. بیروت: دار العلم الإسلامی.
تجلیل، جلیل. (1390ش). جلوه‌های بلاغت در نهج البلاغه (چاپ اول). تهران: بنیاد نهج البلاغه.
تفتازانی، سعدالدین. (1383ش). مختصر المعانی (چاپ هشتم). تهران: نشر دار الفکر.
تفتازانی، سعدالدین. (1387ش). المطول فی شرح تلخیص المفتاح (چاپ اول). بیروت: دار الکوخ للطباعة والنشر.
جرجانی، عبد القاهر. (2007م). دلائل الإعجاز. تهران: دار الفکر.
جعفری، محمد تقی. (1357ش). ترجمه و تفسیر نهج البلاغه (چاپ اول). تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
حسینی، جعفر. (1413ق). أسالیب البیان فی القرآن. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
خاقانی، محمد. (1390ش). جلوه‌های بلاغت در نهج البلاغه (چاپ اول). تهران: بنیاد نهج البلاغه.
دشتی، محمد. (1368ش). ترجمه نهج البلاغه (چاپ اول). تهران: نشر سرور.
سجادی، ابو الفضل، و فراهانی، سمیر. (1391ش). «معناشناسی کنایه در جزء سی‌ام قرآن». انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی، 23، 97-73.
شریف العسکری، محمد صالح. (1389ش). ترویح الأرواح فی تهذیب الصحاح (معجم مهذب الصحاح) (ط1). تهران: نشر میراث مکتوب.
الشریفی، عبد الهادی. (1384ش). تهذیب شرح نهج البلاغة (چاپ اول). قم: دار الحدیث.
شهیدی، سید جعفر. (1370ش). ترجمه نهج البلاغه (چاپ سوم). تهران: نشر انقلاب.
صادقی، محمد. (1387ش). «بررسی کنایه و انواع آن در نَفثَهُ المصدور». فرهنگ و ادب، پاییز و زمستان، 132-116.
طباطبایی، محمد حسین. (1387ش). تفسیر المیزان (چاپ بیست و ششم). (ترجمه: محمد باقر موسوی همدانی). قم: دفتر انتشارات اسلامی.
طبرسی، ابو علی فضل بن حسن. (1380ش). تفسیر مجمع البیان (چاپ اول). تهران: نشر فراهانی.
عبد الرزاق، حسن اسماعیل. (1985م). لآلی التبیان (فی المعانی والبدیع والبیان) (چاپ اول). قاهره: مکتبة الکلیات الأزهریة.
عتیق، عبد العزیز. (1985م). فی البلاغة العربیة (چاپ اول). بیروت: دار النهضة العربیة.
عرفان، حسن. (1389ش). کرانه‌ها (چاپ پنجم). قم: دفتر نشر هجرت.
القزوینی، جلال الدین محمد بن عبد الرحمن. (2000م). الإیضاح فی علوم البلاغة. بیروت: دار الفکر العربی.
کزازی، جلال الدین. (1373ش). زیباشناسی سخن پارسی (چاپ اول). تهران: نشر مرکز.
مجمع اللغة العربیه. (2004م). المعجم الوسیط (ط4). مصر: مکتبة الشرق الدولیة.
محمدی، محمد حسین. (1387ش). بلاغت (معنی، بیان، بدیع) (چاپ اول). تهران: نشر زوار.
مشایخی، حمیدرضا، و خرمیان، فاطمه. (1393ش). «معناشناسی اسلوب کنایه در 5 خطبه اول نهج البلاغه». ادبیات دینی، 7، 110-93.
مطلوب، أحمد. (2007م). معجم المصطلحات البلاغیة و تطورها (ط2). لبنان: مکتبة لبنان ناشرون.
مطهری، مرتضی. (1391ش). سیری در نهج البلاغه (چاپ 15). تهران: نشر صدرا.
مکارم شیرازی، ناصر، و همکاران. (1382ش). تفسیر نمونه (چاپ 29). تهران: دار الکتب الإسلامیه.
منتظری، حسینعلی. (1368ش). شرح خطبه قاصعه (چاپ اول). تهران: نشر اطلاعات.
الهاشمی، أحمد. (1376ش). جواهر البلاغة (چاپ هفتم). قم: مرکز نشر المتابع للمکتب الإعلام الإسلامی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 706 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,653 |
||