پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 334 |
| تعداد مقالات | 3,274 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,073,635 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,879,401 |
واژهگزینی و گرته‌برداری دستوری در ترجمههای کهن قرآن (مقایسه کشف الاسرار و روض الجنان) | ||
| مطالعات ادب اسلامی | ||
| دوره 1، شماره 2، مرداد 1401، صفحه 1-18 اصل مقاله (364.93 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.34785/j022.2022.009 | ||
| نویسنده | ||
| علی اصغر شهبازی* | ||
| استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه بین المللی امام خمینی، قزوین، ایران | ||
| چکیده | ||
| برگردانهای کهن فارسی از آیات شریف قرآن کریم در زمره ذخائر ارزشمند ادب فارسی است. کشف الاسرار میبدی و روض الجنان ابوالفتوح رازی از جمله این آثار است که تاریخ تألیف هر دو، به فاصلهی یک دهه از یکدیگر، به سده ششم هجری برمیگردد. میبدی در سال 520 هجری، و ابوالفتوح نیز در اواسط این سده، یعنی در میان سالهای 510 ق و 556 ق، به تألیف این دو اثر پرداختهاند. ترجمه و دقّت ادبی این دو اثر ارزشمند، آنها را از آثار پیشین خود متمایز ساخته و در بخش تفسیر نیز میراثی پربار از مسائل فقهی، عرفانی و حدیثی، به یادگار گذاشتهاند. در این مقاله با تمرکز بر برگردان واژگان شماری از آیات قرآن کریم در این دو اثر، به مسأله واژهگزینی و گرتهبرداریهای نحوی در این دو ترجمه می‌پردازیم. پدیدهای که در میان ترجمههای کهن، به دلیل التزام قابل توجه مترجمان به متن مبدأ، تا حدودی مرسوم و متداول بوده است و از امانتداری آنها پرده بر میدارد. نتیجه این بررسی بیانگر این است که تبعیت از اسلوب آیات قرآنی و توجه به ساختار عربی آیات در نزد هر دو مترجم به روشنی قابل ملاحظه است؛ ولی این مسأله در نزد میبدی بسیار کمرنگتر از صاحب روض الجنان است؛ از همین روست که ترجمه آیات در بخش نخست (النوبة الأولی) کشف الاسرار بسیار روانتر از روض الجنان جلوه میکند. در واژهگزینی نیز ترجیح میبدی بر کاربرد واژههای فارسیتبار و بومی است، چنانکه افزودههای تفسیری و ذکر مرادفها، در روانی نثر ترجمه وی نقشی برجسته ایفا نموده و جملهبندی و خصوصیات نحوی وی را به ساختار فارسی نزدیکتر ساخته است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ترجمه آیات؛ ابداع واژگانی؛ گرته‌برداری؛ کشف الاسرار؛ روض الجنان | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم
ابوالفتوح رازی، حسین بن علی. (1408). روض الجنان و روح الجنان فى تفسیرالقرآن. مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.
آذرنگ، عبدالحسین. (1394). تاریخ ترجمه در ایران: از دوران باستان تا پایان عصر قاجار. تهران: ققنوس.
آذرنوش، آذرتاش. (1375). تاریخ ترجمه از عربی به فارسی (از آغاز تا عصر صفوی). تهران: سروش.
آذرنوش، آذرتاش، رحمتی، محمد کاظم، و هاشمی، احمد. (1389). ترجمه قرآن: مبانی نظری و سیر تاریخی. تهران: نشر کتاب مرجع.
باباسلار، اصغر. (1387). تأثیر عرفان بر تفاسیر قرآن بر اساس دو تفسیر روض الجنان و کشف الاسرار. مطالعات عرفانی، 7(1), 5–24.
بهار، محمدتقی. (1349). سبک‌شناسی (چاپ سوم). تهران: امیرکبیر.
رضایی اصفهانی، محمدعلی. (1386). منطق ترجمه قرآن. قم: انتشارات مرکز جهانی علوم اسلامی.
رکنی، محمد مهدی. (1370). لطایفی از قرآن برگزیده از کشف الاسرار و عدة الابرار (چاپ پنجم). مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
رکنی، محمد مهدی. (1391). برگزیده کشف الأسرار و عدة الأبرار (چاپ دهم). تهران: سمت.
رواقی، علی. (1386). ترجمه قرآن کریم برپایه متون کهن. گزارش میراث، 2(13–14), 5–20.
سلمانی‌زاده، جواد. (1369). تاریخ ترجمه قرآن در جهان. تهران: امیرکبیر.
صفا، ذبیح الله. (1392). تاریخ ادبیات در ایران. تهران: انتشارات فردوس.
عبدالباقی، محمدفؤاد. (1364). المعجم المفهرس لألفاظ القرآن الکریم. قاهره: دارالحدیث.
فرشیدورد، خسرو. (1380). گفتارهائی درباره دستور زبان فارسی. تهران: امیرکبیر.
قاسم‌پور، محسن. (1392). جریان‌شناسی تفسیر عرفانی قرآن. تهران: سخن.
مرتضایی، عزت الله. (1389). میبدی و تفسیر کشف الأسرار. تهران: خانه کتاب.
میبدی، احمد بن محمد. (1371). کشف الاسرار و عدة الأبرار. تهران: انتشارات امیرکبیر.
ناتل خانلری، پرویز. (1365). تاریخ زبان فارسی. ج 2. تهران: نشر نو.
نجفی، ابوالحسن. (1391). غلط ننویسیم (فرهنگ دشواری‌های زبان فارسی). تهران: نشر دانشگاهی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 623 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,964 |
||