پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 334 |
| تعداد مقالات | 3,274 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,073,610 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,879,393 |
اعتبار رشد برای پایان حضانت در فقه امامیه و شناسایی شاخصۀ رشد در نظام حقوقی ایران | ||
| مطالعات تطبیقی فقه و اصول مذاهب | ||
| مقاله 6، دوره 4، شماره 2، مهر 1400، صفحه 162-137 اصل مقاله (798.19 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): https://doi.org/10.34785/j023.2021.006 | ||
| نویسندگان | ||
| مریم السادات محقق داماد* 1؛ عطیه سادات صفوی سهی2 | ||
| 1استادیار گروه فقه وحقوق خصوصی،استادیار دانشگاه امام صادق(ع)، پردیس خواهران، تهران، ایران. | ||
| 2دانشجوی دکتری حقوق عمومی، پردیس البرز دانشگاه تهران. | ||
| چکیده | ||
| یکی از سازوکارهای حمایتی از فرزندان در نظام حقوقی ایران حضانت است. این تکلیف از ابتدای تولد بر دوش والدین است، اما در خصوص پایان و موعد آن ابهاماتی وجود دارد. علت این ابهام عدم صراحت قانونگذار در این خصوص است. باتوجه‌به اینکه موضوع حضانت «کودک» است، حقوق‌دانان پایان کودکی (یعنی بلوغ) را برابر با پایان حضانت می‌دانند، اما ازآنجاکه شناسایی خود مفهوم «کودک» محل اختلاف است، لذا این استدلال راه‌گشا نخواهد بود. طبق نظر مشهور فقهای امامیه، رسیدن توأمان به سن «بلوغ و رشد» به معنای پایان حضانت است. اما به‌دلیل مشخص نبودن مفهوم رشد، این نظر نیز موجب ابهام است. مقالۀ حاضر به شیوۀ تحلیلی‌ـتوصیفی و با مراجعه به اسناد کتابخانه-ای در پی آن است که این اختلاف‌ها را شناسایی و معیار مشخصی را برای پایان تکلیف حضانت مطرح کند. با عنایت به نظر مشهور فقها در خصوص شرط دانستن «بلوغ و رشد» برای پایان حضانت، بررسی مفاهیم مختلف رشد (اعم از مالی و غیرمالی)، توجه به مصالح فرزندان در جامعۀ کنونی و عرفی بودن شناسایی رشد، می‌توان به این نتیجه رسید که سن پایان حضانت تا زمانی قابل توسعه است که متخصصان و کارشناسان فرزندان را برای ادامۀ زندگی مستقل رشید تشخیص دهند. پژوهش‌های موجود در این زمینه بسیار اندک و تنها ناظر به طرح بحث کلی سن حضانت است، اما این مقاله با بیان فروض مختلف رشد و توجه ویژه به منابع فقهی، راهکار اصلی را ارائه می‌کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| حضانت؛ بلوغ؛ رشد مالی؛ رشد غیرمالی؛ رشد خاص | ||
| مراجع | ||
|
اسدى حلّى، جمالالدین احمدبن‌محمد (1413ه.ق)، قواعد الأحکام فی معرفه الحلال و الحرام، چ1، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
اسدى حلّى، جمالالدین احمدبن‌محمد (1407ه.ق)، المهذب البارع فی شرح المختصر النافع، چ1، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
انصافداران، محمدرضا (1391)، بررسی تطبیقی وظایف حرفه‌ای وکیل دادگستری، تهران: انتشارات جنگل.
انصارى شیرازى، قدرتالله، و پژوهشگران مرکز فقهى ائمۀ اطهار (1429ه.ق)، موسوعة أحکام الأطفال و أدلتها، چ1، قم: مرکز فقهى ائمۀ اطهار(ع).
انصاری، مسعود، و طاهری، محمدعلی (1384)، مجموعه دانشنامۀ حقوق خصوصی (1)، چ1، تهران: انتشارات مهراب.
بحرانى، حسین‌بن‌محمد (بیتا)، الأنوار اللوامع فی شرح مفاتیح الشرائع، چ1، قم: مجمع البحوث العلمیه.
بروجردی، لیلی (1386)، تدبیر قانونی در سن ازدواج، چ1، تهران: انتشارات اطلاعات.
بهجت گیلانى فومنى، محمدتقى (1426ه.ق)، جامع المسائل، چ2، قم: دفتر آیتالله بهجت.
جبعی عاملى، زینالدین‌بن‌على (1410ه.ق)، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، چ1، قم: بی‌نا.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1372)، ترمینولوژی حقوق، چ6، تهران: کتابخانۀ گنج دانش.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1382)، مجموعه محشی قانون مدنی، چ2، تهران: کتابخانۀ گنج دانش.
حرّ عاملى، محمدبن‌حسن (1409ه.ق)، وسائل الشیعه، چ1، قم: مؤسسه آل البیت (ع).
حسینى سیستانى، سیدعلى (1417ه.ق)، منهاج الصالحین، چ5، قم: دفتر حضرت آیتالله سیستانى.
حسینى شیرازى، سیدصادق (1425ه.ق)، التعلیقات على شرائع الإسلام، چ6، قم: انتشارات استقلال.
حلّى، نجمالدین جعفربن‌حسن (1408ه.ق)، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، چ2، قم: مؤسسۀ اسماعیلیان.
خوانسارى، سیداحمدبن‌یوسف (1405ه.ق)، جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، چ2، قم: مؤسسۀ اسماعیلیان.
سبزوارى، سیدعبدالأعلى (بیتا)، جامع الأحکام الشرعیه، چ9، قم: مؤسسه المنار.
شبیرى زنجانى، سیدموسى (1419ه.ق)، کتاب نکاح، چ1، قم: مؤسسۀ پژوهشى راى‌پرداز.
صفایی، حسین، و امامی، اسداله (1386)، حقوق خانواده، چ4، تهران: مؤسسۀ چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
طباطبایى، سیدمحمدحسین (1417ه.ق)، المیزان فى تفسیر القرآن، چ5، قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
طباطبایى حائرى، سیدعلى‌بن‌محمد (1409ه.ق)، الشرح الصغیر فی شرح مختصر النافع- حدیقه المؤمنین، چ1، قم: انتشارات کتابخانۀ آیتالله مرعشى نجفى(ره).
طباطبایى حائرى، سیدعلى‌بن‌محمد (1418ه.ق)، ریاض المسائل (ط‌ـ الحدیثه)، چ1، قم: مؤسسۀ آل البیت (ع).
طبرسى، فضل‌بن‌حسن (1372)، مجمع البیان فى تفسیر القرآن، چ3، تهران: انتشارات ناصر خسرو.
طوسى، ابوجعفر محمدبن‌حسن (1407ه.ق)، الخلاف، چ1، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیه.
طوسى، ابوجعفر محمدبن‌حسن (1408ه.ق)، الوسیله إلى نیل الفضیله، چ1، قم: انتشارات کتابخانۀ آیتالله مرعشى نجفى(ره).
طوسى، ابوجعفر محمدبن‌حسن (بیتا)، التبیان فى تفسیر القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربى.
عاملى، محمدبن‌مکى (1410ه.ق)، اللمعه الدمشقیه فی فقه الإمامیه، چ1، بیروت: دار التراث-الدار الإسلامیه.
عدل، مصطفی (1385)، حقوق مدنی، چ2، قزوین: انتشارات طه.
فاضل مقداد، جمالالدین مقدادبن‌عبدالله (1419ه.ق)، کنز العرفان فى فقه القرآن، تحقیق: سیدمحمد قاضى، چ1، بى جا: مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى.
قاسمزاده، سیدمرتضی؛ ره‌پیک، حسن و کیایی، عبدالله (1382)، تفسیر قانون مدنی (اسناد، آراء و اندیشههای حقوقی)، تهران: انتشارات سمت.
کلینى، ابوجعفر محمدبن‌یعقوب (1407ه.ق)، الکافی، چ4، تهران: دارالکتب الإسلامیه.
کاتوزیان، ناصر (1383)، حقوق خانواده، چ6، تهران: شرکت سهامی انتشار.
کاتوزیان، ناصر (1379)، قواعد عمومی قراردادها، چ5، تهران: شرکت سهامی انتشار.
کار، مهرانگیز (1380)، ساختار حقوقی در نظام خانوادگی ایران، تهران: انتشارات روشنگران.
گرجی، ابوالقاسم؛ صفایی، حسین؛ عراقی، عزت‌الله؛ امامی، اسدالله؛ قاسمزاده، مرتضی؛ صادقی، محمود و دیگران (1388)، بررسی تطبیقی حقوق خانواده، چ1، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
محققداماد، سیدمصطفی؛ قنواتی، جلیل؛ وحدتی شبیری، سیدحسن و عبدی‌پور، ابراهیم (1389)، حقوق قراردادها در فقه امامیه، چ1، تهران: سمت.
محققداماد، مریم‌السادات (1388)، سن ازدواج در فقه امامیه و قانون مدنی ایران، رهنمون، 9 و 10.
مرعشى شوشترى، سیدمحمدحسن (1427ه.ق)، دیدگاه‌هاى نو در حقوق، چ2، تهران: نشر میزان.
معاونت آموزش قوۀ قضاییه (1388)، آسیب‌شناسی فقهی قوانین حقوق مدنی، چ1، تهران: انتشارات جنگل.
معاونت آموزش قوۀ قضاییه (1387)، رویۀ قضایی ایران در ارتباط با دادگاه‌های خانواده، چ1، تهران: جنگل.
معاونت آموزش قوۀ قضاییه (1387)، مجموعه نشستهای قوۀ قضاییه (مسائل قانون مدنی)، تهران: انتشارات جاودانه.
مقصودی، مراد (1391)، حقوق مدنی (1): اشخاص و محجورین، چ2، تهران: انتشارات خرسندی.
مکارم شیرازى، ناصر (1428ه.ق)، احکام بانوان، چ11، قم: انتشارات مدرسۀ امام على‌بن‌ابى‌طالب(ع).
موسوی بجنوردی، سیدمحمد (1386)، اندیشههای حقوقی (حقوق خانواده)، به کوشش ابوالفضل محمدزاده، چ1، تهران: انتشارات مجد.
نجفى، محمدحسن (1404ه.ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، چ7، بیروت: دارإحیاء التراث العربی.
قانون األحوال الشخصیة رقم 25 لسنة 1920 المعدل بالقانون 25 لسنة 1929 المعدل بالقانون 100 لسنة 1985 األحوال الشخصیة رقم 25 لسنة 1920 ) بأحکام النفقة وبعض مسائل األحوال الشخصیة
نوران، سید احمد. (20201). https://carnegieendowment.org/sada/85081 | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 397 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 364 |
||