
تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 334 |
تعداد مقالات | 3,272 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,073,473 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,879,335 |
پدیده فضا در اسکان غیررسمی؛ تجربه زیسته گروههای اجتماعی-معیشتی (مورد مطالعه: بازار امام حسن مجتبی، نسیمشهر، استان تهران ؛ 1395- 1365) | ||
فصلنامه مطالعات شهری | ||
مقاله 8، دوره 12، شماره 45، بهمن 1401، صفحه 97-108 اصل مقاله (1.61 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.34785/J011.2022.006 | ||
نویسندگان | ||
زهرا اسکندری دورباطی1؛ مهرداد جواهری پور* 2؛ فرح ترکمان3 | ||
1دانشجوی دکتری گروه جامعهشناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. | ||
2استادیارگروه علوم اجتماعی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. | ||
3استادیارگروه جامعهشناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. | ||
چکیده | ||
هدف این مقاله ادراک پویایی گروه های اجتماعی_معیشتی در سکونتگاههای غیررسمی در پیوند متقابل با فضای اجتماعی_کالبدی آنهاست. در پژوهشهای انجام شده در باره این محدودهها رویکرد آسیبشناسی اجتماعی و روشهای پیمایشی_کمی غلبه دارد. از این رو آگاهی از توانها و چگونگی عاملیت ساکنان در مواجهه با موانع ساختاری اندک است. در طی چهار دهه گذشته، این گروههای اجتماعی پس از مهاجرت به این سکونتگاهها، به سامان دادن زندگی روزمره خود پرداخته و فضای محروم از امکانات اولیه را به فرصتی برای ارتباط با بازار و ارتقای معیشت خود تبدیل کردهاند. محدوده مکانی این پژوهش هسته مرکزی نسیمشهر است که در سال 1375 با نام شهر اکبرآباد در سرشماری ثبت شده است. این شهر که با دسترسی مناسب در 15 کیلومتری غرب کلانشهر تهران واقع است، به دلیل متوسط نرخ رشد جمعیت بیش از41 درصد در 1375-1355 و داشتن پیشینه مطالعاتی در مقایسه با 11 سکونتگاه غیررسمی در منطقه شهری تهران برای مورد پژوهی انتخاب شد. این بررسی با رویکرد نظری پدیدارشناسی و طرح ریزی تجربی مبتنی بر تلفیقی از روشهای کیفی شامل مشاهده، مصاحبههای عمیق و بررسیهای اسنادی انجام شد. دادههای ثانویه برای تدقیق بررسیهای انجام شده، شامل عکسهای هوایی از مراحل گسترش اکبرآباد و فضاهای شهری مردم ساخت طی سالهای 1356 تا 1381، مصاحبه با مطلعین کلیدی در باره تاریخ مالکیت و آمار سرشماری کارگاههای سال 1381 مرکز آمار ایران و 1400 اتاق اصناف شهرستان بهارستان است. یافتهها نشان میدهد که گروههای معیشتی بازارهای متمایز و مستقلی را در ارتباط با فضای اجتماعی_ کالبدی اکبرآباد شکل دادهاند. از جمله این بازارها تولید و دوزندگی لباس مرتبط با صنعت پوشاک است که از ابتدای دهه 1370 از تفکیک واحدهای مسکونی در اطراف معابر و استفاده از فضای سرپناه شکل گرفت. در سال 1400 حدود پنج هزار و 800 نفر در 800 کارگاه رسمی ثبت شده و در حال ثبت فعالند که با احتساب بخش غیررسمی نزدیک به 15 تا 18 هزار نفر را در بر میگیرد. درک پدیده فضا در نسیمشهر(اکبرآباد) بدون شناخت ساز و کار معیشت امکانپذیر نیست. پویاییاجتماعی نسیمشهر(اکبرآباد) حاصل در هم تنیدگی و ارتباط متقابل گروههای اجتماعی_معیشتی ساکن با فضای منعطف غیررسمی در اکبرآباد است. این ارتباط و تعامل با بازار تهران امید دستیابی گروه اجتماعی_معیشتی تولید لباس را به پایداری درونگروهی تقویت کرده است. | ||
کلیدواژهها | ||
اسکان غیررسمی؛ گروههای اجتماعی_معیشتی؛ پویایی اجتماعی؛ روستای اکبرآباد؛ نسیمشهر؛ تجربه زیسته؛ فضای اجتماعی_کالبدی | ||
مراجع | ||
Al Sayyad, N., & Roy, A. (Eds.). (2003). Urban Informality: Transnational Perspectives from the Middle East, Latin America, and South Asia. Lexington Books. Athari, K. (2011). Nazarie Henri Lefebvre dar bare haghe ensanha be shahr. anjomane jame shennasi Review of votes of Henri Lefebvre: Right to the city]. [in Persian]. Retrieved from: http://www.isa.org.ir. Athari, K. (2005). Faghre-maskan dar Iran: faghre siasate ejtemaei [Housing Poverty in Iran: Poor Social Policy].Social Welfare Quarterly; 5 (18) :173-195 [in Persian]. Athari, K., Javaheripour, M. (1995). Tarhe pazhooheshi ellal va pyamadhaye hashye-neshini dar Iran. [Research project on the causes and consequences of marginalization in Iran]. [ in Persian]. Daniels, P.W. (2004). Urban challenges: the formal and informal economies in mega-cities,” Cities,21(6), pp. 501-511. Gilbert,A (2009). Extreme Thinking About Slums and Slum Dwellers: A Critique, SAIS Review of International Affairs, Volume 29, Number 1, Winter-Spring, pp. 35-48. Gottdiener, M. (2018). The social production of space. (Translated by T. Tarkame). Retrieved from http://dialecticalspace.com/. [in Persian]. Haji Usefi. A (2003). Hashye neshynie shahri va farayande tahavole an (ghabl az enghelabe eslami). [Urban marginal settlement before Islamic republic of Iran]. Haft Shahr; (8) :12-24 [in Persian]. Iran National Cartographic Center (1968-2002). Javaheripour, M. (2016). Mahalehaye forodaste shahri va haghe be shahr: Mored pazhouhi mahale khak sefid-e shahr Tehran. [Urban Slums and Right to the City A Case Study of Khak-e Sefid Neighborhood in Tehran]. Iranian Journal of Anthropological Research(IJAR); (2) :163-182 [in Persian]. Javaheripour, M&Davarpanah.B (2003). Sokoonathaye Napayedar Aghshare Kam Daramad(Bazbini-e syasatgozarihaye dorane akhir dar zamine eskane ghyre rasmi ya nabesaman . [Unsustainable urban development on low income groups: Review of brief policy making recent]. Haft Shahr; (8) :82-97 [in Persian]. Javaheripour, M. (2002). Syasate Ejtemaei Va Faghr: Barnamehaye tadile sakhtari ta rahbodhaye kahesh faghr.[ Social policy and poverty (from structural adjustment program to functions reducing poverty)]. Social Welfare Quarterly; (6) :84-96 [in Persian]. Javaheripour, M&Davarpanah.B (2003). Sokoonathaye Napayedar Aghshare Kam Daramad (Bazbini-e syasatgozarihaye dorane akhir dar zamine eskane ghyre rasmi ya nabesaman. [Hope and despair in in formal settlements: Case study of Iran- Kermanshah]. Haft Shahr; (8) :82-97 [in Persian]. Massey, D. (1994) Space, Place, and Gender. Minneapolis: University of Minnesota Press. Ministry of Cooperatives Labour and Social WelfareAll Rights Reserved, (2020). Gozareshe payeshe Faghr. [Poverty Monitoring Report]. [in Persian]. Retrieved from https://sb.mcls.gov.ir/fa/article/1858. Neuman, W. L. (2014). Social research methods: Qualitative and quantitative approaches: Pearson new international edition. Pearson Education Limited. Pars Boom&Aban.Co. (2011). Tarhe Jame Nasim Shahr. [Master Plan of Nasim Shahr]. [in Persian]. Piran, P. (2008). Az eskane ghyre rasmi ta eskan nayabi:Dar josto-jooye rahe hal. [From Informal Settlement to Non-Housing; In Search at Solution]. Haft Shahr; 2 (23) :14-29 [in Persian]. Piran, P. (2005). Faghr va jonbeshhaye ejtemaei dar Iran. [Poverty and Social Movements]. Social Welfare Quarterly; 5 (18) :17-62 [in Persian]. Piran, P. (1988). Aloonak neshini dar Tehran. [Informal settlement in Tehran]. Etelate Siasi; (1) :34-37 [in Persian]. Rao, V. (2012). Slum as theory: Mega-cities and urban models. Roy, A. (2012) Urban Informality: production of space and practice of planning the Oxford handbook of urban planning. https://scholar.google.com/scholar?hl=en&as_sdt. M (2008). Samandehi sokoonathaye ghyre rasmi keshvar dar parto-e hokmrani-e khoob-e shahri. [Regulation Iran’s Informal Settlements in connection with good urban governance]. Haft Shahr ; (23,24) :4-13 [in Persian]. Simone, A. (2001). “Straddling the divides: Remaking associational life in the informal African city,”International Journal of Urban and Regional Research, 25(1), pp. 102-117. Statistical Center of Iran, (2002). Sarshomarie kargahaye tolid,tozi va masraf. [Census of production, distribution and consumption workshops]. [in Persian]. https://amar.org.ir. Tofigh, F. (1972). Hashye neshinan-e bandar Abbas. [Marginal settlements of Bandar Abbas City of Iran]. Institute of Social Studies and Research, University of Tehran [in Persian]. Urban Regeneration Corporation of Iran (2014). Tarhe Jame Maskan- Vezarate raho shahr sazi. van Manen, M. (2016). Researching Lived Experience Second Edition.Routledge Taylor & Francis Group. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 849 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 370 |