
تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 334 |
تعداد مقالات | 3,274 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,073,595 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,879,386 |
استراتژی تبادلی و عملگرا در داستان سرایی قرآنی؛ نمونه موردی سوره یوسف | ||
مطالعات ادب اسلامی | ||
دوره 1، شماره 2، مرداد 1401، صفحه 63-81 اصل مقاله (425.11 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.34785/j022.2022.011 | ||
نویسنده | ||
خدیجة مرات* | ||
قسم اللغة العربیة وآدابها، جامعة محمد لمین دباغین، سطیف2، الجزائر | ||
چکیده | ||
گفتمان قرآنی پیامی است که در درون خود هدفی گفتمانی دارد که فرستنده آن را برای هدف راهبردی ارتباط به مخاطب هدایت می کند. قرآن کریم پیامی از جانب خداوند متعال است که بر رسولش محمد(ص) نازل کرده است تا آن را به امت خود برساند؛ از جمله آن چه در قرآن آمده است، داستان انبیا و رسولان و آنچه امت هایشان در معرض آن قرار گرفتند، تا سبب پند پذیری و عبرت آموزی باشد. این امر مستلزم یک راهبرد ارتباطی گفتمانی مبتنی بر زمینه و دو طرف فرآیند ارتباطی (گوینده/گیرنده) است و بنابراین متن قرآن کاملا یک متن عملگرا است، زیرا رویگرد عملگرا به زبان، عبارت است از بررسی کلام در حین ارائه به گیرنده؛ یعنی مطالعه زبان زمانی که در مقامات متفاوت به عنوان یک سخنرانی از مخاطب به گیرنده با عبارتی خاص در مکانی خاص برای رسیدن به هدف ارتباطی استفاده می شود. این پژوهش با هدف تبیین بعد ارتباطی و عملگرا در داستان ها و گفتمان قرآنی به بررسی داستان یوسف پیامبر میپردازد و بر دو نکته تمرکز دارد: گفتمان در خلال بافتی که در آن به کار رفته است و تعیین نقش فرستنده و مخاطب در فرآیند ارتباطی، با تکیه بر مکانیزم عملگرایانه در کلام از قبیل: حِجاج، افعال کلامی، گفتوگو و سایر موارد موجود در داستان های قرآنی. | ||
کلیدواژهها | ||
زبانشناسی عملگرا؛ افعال کلامی؛ مجادله؛ گفتوگو؛ استراتژی گفتمان؛ داستان سرایی قرآنی | ||
مراجع | ||
القرآن الکریم.
ابن عاشور، الطاهر. (1976). تفسیر التحریر والتنویر. تونس: الدار التونسیة للنشر.
ابن منظور، محمد بن مکرم. (د.ت). لسان العرب. بیروت: دار صادر للنشر.
أحمد مصطفى المراغی. (د.ت). علوم البلاغة (البیان والمعانی والبدیع). بیروت: دار الکتب العلمیة.
أوستین، جون لانکشو. (2006). نظریة أفعال الکلام العامة (ترجمة: عبدالقادر قنینی). المغرب: منشورات إفریقیا الشرق.
بوجادی، خلیفة. (2009). فی اللسانیات التداولیة: محاولة تأصیلیة فی الدرس العربی القدیم. الجزائر: بیت الحکمة، العلمیة.
ختام، جواد. (2016). التداولیة: أصولها واتجاهاتها. عمان، الأردن: دار کنوز المعرفة.
سیرل، جون. (2006). العقل واللغة والمجتمع: الفلسفة فی العالم الواقعی (ترجمة: سعید الغانمی). بیروت، لبنان: الدار العربیة للعلوم.
شابی، سعاد. (2015). الأفعال الکلامیة والأفعال الحجاجیة فی سورة النمل: مقاربة تداولیة. مجلة رفوف، مخبر المخطوطات الجزائریة فی إفریقیا، جامعة أدرار – الجزائر، العدد الثامن.
الشهری، عبد الهادی بن ظافر. (2004). استراتیجیة الخطاب: مقاربة لغویة تداولیة. بیروت: دار الکتاب الجدید المتحد.
الصابونی، محمد علی. (د.ت). صفوة التفاسیر. بیروت: دار الجیل.
صحراوی، مسعود. (2005). التداولیة عند العلماء العرب: دراسة تداولیة لظاهرة الأفعال الکلامیة فی التراث اللسانی العربی. بیروت: دار الطلیعة.
غمشی، بن عمر. (2011). سیمیولوجیا الاتصال فی الخطاب الدینی: قصص الأنبیاء فی القرآن الکریم نموذجا (أطروحة الدکتوراه). جامعة الجزائر 3.
فاندیک. (2000). النص والسیاق (ترجمة: عبدالقادر قنینی). المغرب: دار إفریقیا الشرق.
کورنیلا فونراد، صکومی. (2003). الحجاج فی المقام المدرسی. تونس: منشورات کلیة الآداب.
لیتش، جیوفری. (2012). مبادئ التداولیة (ترجمة: عبدالقادر قنینی). المغرب: منشورات إفریقیا الشرق.
محمد العبد. (2002). النص الحجاجی العربی: دراسة فی وسائل الإقناع. مجلة فصول، الهیئة العامة للکتاب، مصر، 60.
مشیل، صابر. (2009). القصة القرآنیة: مفهوما وأسلوبا. المجلة الجامعة، لیبیا، 11.
نجعوم، یوسف. (2018). تداولیة الخطاب الإقناعی فی کتاب نهج البلاغة للإمام علی بن أبی طالب (أطروحة الدکتوراه). جامعة العربی بن مهیدی، أم البواقی.
نحلة، محمود أحمد. (2002). آفاق جدیدة فی البحث اللغوی المعاصر. الإسکندریة: دار المعرفة الجامعیة. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 305 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,726 |