مطالعات فرهنگیِ ایرانی، نادیده گرفتن فرودستان و سیاست زدایی

ابراهیمی, سیده عفت; قلی پور, سیاوش; مرادخانی, همایون

doi:doi.org/10.34785/J016.2022.021

	مطالعات فرهنگیِ ایرانی، نادیده گرفتن فرودستان و سیاست زدایی
جامعه شناسی فرهنگ و هنر
مقاله 4، دوره 4، شماره 2 - شماره پیاپی 11، تیر 1401، صفحه 84-67 اصل مقاله (1.03 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): doi.org/10.34785/J016.2022.021
نویسندگان
سیده عفت ابراهیمی¹؛ سیاوش قلی پور^* ²؛ همایون مرادخانی³
¹کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
²عضو هیئت علمی گروه جامعه شناسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
³عضو هیئت علمی جامعه شناسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
چکیده
پژوهش حاضر به تحلیل جایگاه مطالعات فرهنگی در ایران از خلال مقالات منتشرشده در فصلنامه مطالعات فرهنگی و ارتباطات در فاصله زمانی 1392- 1396 می‌پردازد. مبنای نظری مقاله مبتنی بر دسته‌بندی کریس روجک است که این حوزه از دانش را به چهار برهۀ ملی- مردمی، متنی- نمایشی، جهانی-پساذات‌باوری و حکومت‌مندی و سیاست تقسیم می‌کند. روش مورد استفاده «فراتحلیل کیفی»، و فن گردآوری داد‌ه‌ها مبتنی بر بررسی اسناد است. یافته‌ها نشان می‌دهد که از 156 مقاله بررسیشده، 97 مقاله در حوزۀ متون فرهنگی، 25 مقاله در حوزۀ فرودستان، 8 مقاله در باب زندگی روزمره، 7 مقاله در تحلیل فرهنگ عامه، 4 مقاله مربوط به سیاست‌گذاری فرهنگی و 14 مقاله نیز سایر مباحث را در بر می‌گیرند. مضمون مقالات بیانگر آن است که مطالعات فرهنگی در ایران تمایلی به بازنمایی و نمایندگی صداهای خاموش ندارد؛ به بافت و زمینه وقعی نمینهد؛ انتزاعی است و جامعۀ هدفِ آن طبقۀ متوسط تهران. این در حالی است که کشور ایران دارای طیفی از گروه‌های اجتماعی مختلف با تجربۀ شکل‌های چندگانه نابرابری هم در حوزۀ سیاستِ بازتوزیع و هم در قلمرو سیاستِ بازشناسی است. از این حیث، به نظر می‌رسد اغلب این مطالعات به سیاست‌زدایی از جامعه و مردم محدود می‌شوند و چندان به مداخله راه نمی‌برند. ولی این تمام داستان نیست. برای مثال، با اینکه در دو دهۀ اخیر تغییرات اجتماعی چشمگیری رخ داده است و بخش مهمی از زندگی ما متأثر از فرآیندهای پیچیدۀ اقتصادی و سیاسی است، اما این حوزه از دانش کماکان در پی مطالعات متنی است و التفاتی به چگونگی تغییر در سطح واقعیت مادی زندگی روزمره ندارد. مهمتر از همه این که مطالعات فرهنگی در ایران تاکنون نتوانسته سنت پژوهشی خاصی را دنبال ‌کند و از این رهگذر هنوز به خلق مطالعات فرهنگی ایرانی که ذاتی این شیوه از اندیشه است دست نیافته است.
کلیدواژه‌ها
"زندگی روزمره"؛ "سیاست‌گذاری فرهنگی"؛ "فرودستان"؛ "فرهنگ عامه"؛ "متون فرهنگی"

مراجع
اباذری، یوسف علی. (1382). حل مسئله، نامه علوم اجتماعی، 1 (21)، 318-303. استریناتی، دومینیک. (1384). مقدمه‌ای بر نظریه‌های فرهنگ عامه. ترجمه: ثریا پاک‌نظر، تهران: نشر گام نو. باختین، میخائیل. (1396). تخیل مکالمه‌ای: جستارهایی دربارۀ رمان. ترجمه: رویا پورآذر، تهران: نی. باختین، میخاییل. (1399)، زیبایی‌شناسی و نظریۀ رمان. ترجمۀ کتایون شهپرزاد، تهران: کتاب آبان. بارت، رولان. (1381). اسطوره در زمان حاضر. ترجمه: یوسف اباذری، فصلنامه ارغنون، 18، 135-85. بارت، رولان. (1381). برج ایفل، ترجمه: یوسف اباذری، فصلنامه ارغنون، 19، 44-31. دریدا، ژاک. (1396). درباره گراماتولوژی. ترجمه: مهدی پارسا، تهران: شوند. ذکایی، محمد سعید. (1392). مطالعات فرهنگی دانشگاهی در ایران، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، 6 (1)، 22-1. رضایی، محمد، کاظمی، عباس و ناظر فصیحی، آزاده. (1390). مطالعات فرهنگی و آینده علوم اجتماعی در ایران. برگ فرهنگ، 23، 36-59. روجک، کریس. (1390). مطالعات فرهنگی. ترجمه: پرویز علوی، تهران: ثانیه. سرفراز، حسین. (1388). مطالعات فرهنگی پروژه‌ای انتقادی. ره آورد سیاسی، 23و22، 126-109. صدیقی، بهرنگ. (1390). جامعه‌شناسی و مطالعات فرهنگی: تقابل، توافق یا تعامل؟. فصلنامه مطالعات فرهنگی و ارتباطات، 7(24)، 11-38. فیسک، جان. (1380). فرهنگ تلویزیون. ترجمه: مژگان برومند، فصلنامه ارغنون، 19، 142-125. قانعی راد، محمد امین. (1383). گفتگوی پیش الگویی در جامعه شناسی ایران. مجله جامعه شناسی ایران، 5(1)، 39-5. قانعی راد، محمد امین و قلی‌پور، سیاوش. (1388). شناخت و علایق در جامعه‌شناسی ایران. مجله جامعه شناسی ایران (مطالعه موردی: مجله انجمن جامعه شناسی ایران1385-1381)، 10(2)، 31-3. کاظمی، عباس و حاج حسینی، محبوبه. (1395). مطالعات فرهنگی دانشگاهی در ایران. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی. کچویان، حسین و کریمی، جلیل. (1385). پوزیتیویسم و جامعه شناسی در ایران. نامه علوم اجتماعی، 28 (2)، 54-28. گیدنز، آنتونی. (1377). پیامدهای مدرنیت. ترجمۀ محسن ثلاثی، تهران: مرکز. لاجوردی، هاله. (1388). زندگی روزمره در ایران مدرن با تامل در سینمای ایران. تهران: نشر ثالث. میلنر، آندرو و براویت، جف. (1385). درآمدی بر نظریه فرهنگی معاصر. ترجمه: جمال محمدی، تهران: نشرققنوس. ودادهیر، ابوعلی. (1389). فراترکیب نتایج، واکاوی‌های کیفی و مطالعات فرهنگی: واقعیت یا توهم. برگ فرهنگ،22، 45-24. هاروی، دیوید. (1393). وضعیت پسامدرنیته: تحقیق در خاستگاه‌های تحول فرهنگی، ترجمه: عارف اقوامی‌نژاد، تهران: پژواک. هال، استوارت. (الف 1383). بومی و جهانی: جهانی شدن و قومیت. ترجمه: بهزاد برکت، فصلنامه ارغنون،24، 262-239. هال، استوارت. (ب 1383). هویتهای قدیم و جدید، قومیت‌های قدیم و جدید. ترجمه: شهریار وقفی‌پور، فصلنامه ارغنون،24، 319-352. هال، استوارت و گراسبرگ، لارنس. (1396). پروبلماتیک هویت در مطالعات فرهنگی: هویت و جهانی شدن. ترجمه: سیاوش قلی‌پور و علیرضا مرادی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات. References Hebdige, D. (1979). Subculture: The Meaning if Style. London: Methuen.
آمار تعداد مشاهده مقاله: 332 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 329

تعداد نشریات	31
تعداد شماره‌ها	334
تعداد مقالات	3,272
تعداد مشاهده مقاله	4,073,472
تعداد دریافت فایل اصل مقاله	4,879,335

پیوندهای مفید

پیوندهای مفید

اخبار و اعلانات

آمار

مطالعات فرهنگیِ ایرانی، نادیده گرفتن فرودستان و سیاست زدایی