پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 30 |
| تعداد شماره‌ها | 289 |
| تعداد مقالات | 2,825 |
| تعداد مشاهده مقاله | 3,308,271 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,378,149 |
واکاوی بسترهای فرهنگی و اجتماعی در گذار از نقد ادبی سنتی به نوین در ادبیات کردی در اواسط و اواخر سده بیستم | ||
| پژوهشنامه ادبیات کردی | ||
| مقاله 7، دوره 8، شماره 1 - شماره پیاپی 13، شهریور 1401، صفحه 81-99 اصل مقاله (490.79 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.34785/J013.2022.005 | ||
| نویسنده | ||
| شلیر رحمانی* | ||
| کارشناس ارشد نقد و نظریە ادبی ، دانشگاه گیلان، رشت، ایران. | ||
| چکیده | ||
| نقد ادبی به معنی امروزی آن دانش و شاخه‌ای نوینی در ادبیات است که از بارقههای آن تا رسیدن به مرحله‌ی شکوفایی و نقد بر پایه‌ی مبانی نظری، مسیری طولانی را طی کرده، و عوامل مختلفی در رسیدن به مرحله کنونی آن دخیل بوده‌اند. نقد ادبی از آبشخورهای آن که بیشتر نقد ضمن شعر و ناظر بر تحسین و تفاخر بوده تا دوره‌ی رونق، عوامل جانبی زیادی در رونق آن ایفای نقش کرده‌اند که نادیده گرفتن آنها سبب می‌شود سیمای کلی جریان نقد درست ترسیم نشود. این عوامل عبارتند از: نقش مجلات و روزنامهها، انتشارات و چاپخانه‌ها، نو شدن جریان شعر، توسعه گفتمان آکادمیک و گسترش انجمن‌های علمی، شاعران منتقد و نهضت‌های ادبی که هر کدام در ترسیم سیمای کلی نقد نقش مهمی داشته‌اند. این پژوهش با تحقیق در انواع آثار ادبی و در نظر گرفتن نقش هر کدام از جریان‌های فرهنگی و اجتماعی، عوامل تأثیرگذار در پیشرفت نقد ادبی را مشخص کرده است. در نتیجه‌ی تأثیر این عوامل راه ورود مباحث و نقدهای نو و مبانی نظری به نقد ادبی در ادبیات کُردی باز شد. مقاله‌ی حاضر بر آن است مهمترین عوامل فرهنگی و اجتماعی در ظهور نقد ادبی نوین به زبان کُردی (میانه) در دو مقطع تاریخی اواسط و اواخر سده‌ی بیست را مورد بررسی قرار دهد. تفاوت پژوهش حاضر با پژوهش‌های پیشین مربوط به در نظر گرفتن سیمای کلی نقد و بررسی عوامل مؤثر در تغییر نقد سنتی به نقد نوین در ادبیات کُردی است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ادبیات کُرد81ی؛ نقد ادبی؛ نقد روزنامه‌ای؛ نقد سنتی؛ نقد نوین | ||
| مراجع | ||
|
کوردی:
ئاشنا، ئومید(٢٠٠١). پیرەمێرد و پێداچوونەوەیەکی نوێی ژیان و بەرهەمەکانی. هەولێر: وەزارەتی پەروەردە.
ئامێدی، یاسین(٢٠٠٣). پەیدابوونی ڕەخنەی ئەدەبی لە شیعری کلاسیکی کوردیدا (تا جەنگی گێتیی یەکەم. هەولێر: ئاراس.
ئێلخانی‌زادە، سوارە(٢٠١٤) .شەنگەسوار. کۆکردنەوەی عومەر ئێلخانی. سلێمانی: غەزەلنووس.
بەرزنجی، عەلی تاهیر(٢٠٠٨). کاریگەریی ڕوانگە لە نوێگەری شیعری کوردیدا. سلێمانی: چوارچرا.
پیرەمێرد (٢٠٠٧). دیوانی پیرەمێرد. کۆکردنەوەی محەمەد ڕەسووڵ هاوار. وەزارەتی ڕۆشنبیری: شڤان.
جاف، سروود ولی اسماعیل(٢٠١٤).ڕۆڵی شێخ نووری شێخ ساڵح له سەرهەڵدانی ڕەخنەی ئەدەبی کوردی. دانشگاه بغداد، مجله الاستاد، جلد اول.
حاجی قادر کۆیی(١٣٩٠) دیوانی حاجی قادر کۆیی. لێکۆڵینەوە و شەرح و تەفسیر سەردار حەمید میران و کریم مستەفا شارەزا. سنه: کردستان.
حسین، هیوا کریم (٢٠٢٠). کاریگەری گوتاری ئەدەبی لەسەر ڕای گشتی له کۆمەڵگەی کوردیدا. سلێمانی: وەزارەتی خوێندنی باڵا کۆلێجی زمان.
خەزنهدار، مارف (٢٠٠١). مێژووی ئەدەبی کوردی- بەرگی یەکەم. هەولێر: ئاراس.
سابیر، پەرێز (٢٠٠٦). ڕخنەی ئەدەبی و مەسەلەکانی نوێکردنەوەی شیعر. هەولێر: ئاراس.
سەجادی، عەلائەدین (١٣٨٩). مێژووی ئەدەبی کوردی. سنە: انتشارات کوردستان.
سەجادی، عەلائەدین (١٣٩٦). نرخ شناسی (لێکۆلینەوە و ڕەخنەی ئەدەبی). سنندج: انتشارات کردستان.
سەجادی، بەختیار و مەزهەر ئیبراهیمی (١٣٩٨). زمان و وێژەی کوردی. سەقز: گوتار. سێیەم.
سەجادی، بەختیار (١٣٨٣). «قه‌ڵشتی نێوان ره‌خنه‌ی ئەده‌بیی سونه‌تی و مودێرنی کوردی». شین، س. 1، ژ. 4، لل. 88- 75.
---- (١٣٨٠).«حاجی قادر کۆیی، ڕەخنەگرە سونەتییەکان و هەڵسوکەوتیان لەگەڵ ڕەخنەی ئەدەبیدا». دەق. س. ١، ژ. ٢، پاییزی ١٣٨٠، لل. ٩٣-١١٠.
شەرەفکەندی، عەبدولڕەحمان (١٣٦٩). هەنبانە بۆرینە. تهران: سروش.
عەبدولواحید کەریم، ئازاد (٢٠١٠). نوێگەری لە شیعری کوردیدا (لە ڕووناکییەوە تا ڕوانگەییەکان). هەولێر: ئاراس.
عەبدولواحید، ئازاد (٢٠٠٨). دیوانی شێخ نووری شێخ ساڵح. هەولێر: ئاراس.
عەبدوڵا مستەفا، ئیدریس (٢٠٠٨). لە بارەی ڕۆژنامەگەریی کوردییەوە. هەولێر: خانی.
شیرزاد، ئێحسان (١٩٧٣). «گۆڤاری کۆڕی زانیاری کورد بەرگی یەک». بەغداد
فەلاح، شەریف (١٣٩٩). شیعری هاوچەرخی کوردی لە کوردستانی ئێران. سنە: ماد.
فەلاح، شەریف (١٣٩٩). خوێندنەوەی ڕەخنەگرانەی پڕۆسەی شیعری نوێی کوردی لە کوردستانی ئێران. سنندج: ماد.
فەرهادی، حەمە سالح (١٩٨٨). چەند لایەنێکی ڕۆژنامە نووسی کوردی. بەغدا: الحوادث.
فوئاد، ئێحسان (١٩٦٦). حاجی قادر کۆیی و جێگەی لە ئەدەبی کوردیدا، نامەی دوکتۆرا. مۆسکۆ.
مەزهەر، کەماڵ (١٩٧٨). تێگەیشتنی ڕاستی و شوێنی لە ڕۆژنامه نووسی کوریدا. بەغداد: کۆڕی زانیاری.
مستەفا، محەمەد فازڵ (٢٠١١). دەنگی پیرەمێرد لە بزووتنەوەی شیعری نوێی کوردیدا. هەولێر: ڕۆژهەڵات.
مەعروف، کەماڵ (٢٠٠٠). ئەدەبی کوردی و ڕەخنەی ئەدەبی نوی. سلێمانی: بنکەی ئەدەبیی گەلاوێژ.
مەحموودزاده، ڕەهبەر (١٣٩٥). کۆمەڵە وتاری یەکەمین هەمایشی ناوچەیی هێمن. سەقز: گوتار.
مەنتک، حەمە (٢٠١٨). مێتۆدەکانی ڕەخنەی ئەدەبی. هەولێر: تفسیر.
فارسی:
احمدزاده، هاشم (١٣٩٧). از رمان تا ملت: پژوهشی در گفتمان روایی فارسی و کردی. ترجمه بختیار سجادی. سنندج: دانشگاه کردستان. دوم.
آکین، صالح (١٣٩٥). فرهنگ نویسی و برنامه‌ریزی زبانی کرمانجی. ترجمه علی پاک‌سرشت. تهران: پینوس.
شمیسا، سیروس (١٣٩٤). نقد ادبی. تهران: میترا.
رضی، احمد و محمد کاظم یوسف پور و زینب رفاهی بخش (١٣٨٩). «سیر تحول شرحنویسی بر متون فارسی (١٣١٣- ١٣٨٧). وزارت علوم، تحقیقات و فناوری_ دانشگاه گیلان.
رحیمیان، محمد (١٣٩٢). سرآغاز و سیر ادبیات داستانی کُردی . تهران: رامان سخن.
زرین کوب، عبدالحسین (١٣٦١). نقد ادبی جلد ١. تهران: امیرکبیر.
عطرفی، علی اکبر و منیژه افرازنده (١٣٨٩). « سره گرایی در تاریخ ادب فارسی». مجله تاریخ ادبیات شماره ٦٤. صص ١٦١-١٨٨.
محمدپور، عادل (١٣٩٦). راهنمای مطبوعات کُردی (سیر تاریخی و بازشناسی ساختاری). مریوان: ئهوین.
معرفت، انور (١٣٩٥). سرآغاز شعر نو کُردی و تحول فرمهای آن. سقز: گوتار.
نیکویی، علیرضا (١٣٩٨). «مرور انتقادی کتب نقد ادبی در زمینه آبشخورهای نقد». ادبیات پارسی معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. سال نهم، شماره اول.
ولک، رنه (١٣٨٨). تاریخ نقد جدید ج ١. ترجمه سعید ارباب شیرانی، تهران: نیلوفر. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 303 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 269 |
||