تاثیرگذاری مبانی فقهی بر تحول سیاست های حقوقی-تقنینی

ملکی, روح اله; عباسی, بیژن; هاشمی, سید محمد; نیاورانی, صابر

doi:doi.org/10.34785/j023.2022.006

فهرست نشریات

دومین نسخه چاپی مجله فصلنامه مطالعات ادبی و فرهنگی معاصر

آیین نامه نشریات علمی مصوب اردیبهشت ۱۳۹۸

شیوه نامه ارزیابی و رتبه بندی نشریات علمی

سامانه همیاب با امکان مشابهت یابی مقالات فعال شد

تقدیر و تشکر از چهار عنوان مجله برتر دانشگاه کردستان در هفته پژوهش

تعداد نشریات	31
تعداد شماره‌ها	334
تعداد مقالات	3,274
تعداد مشاهده مقاله	4,073,544
تعداد دریافت فایل اصل مقاله	4,879,365

	تاثیرگذاری مبانی فقهی بر تحول سیاست های حقوقی-تقنینی
مطالعات تطبیقی فقه و اصول مذاهب
مقاله 5، دوره 5، شماره 1 - شماره پیاپی 8، فروردین 1401، صفحه 123-95 اصل مقاله (755.79 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): doi.org/10.34785/j023.2022.006
نویسندگان
روح اله ملکی¹؛ بیژن عباسی^* ²؛ سید محمد هاشمی³؛ صابر نیاورانی⁴
¹دانشجوی دکترای حقوق عمومی دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی تهران، ایران
²دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، تهران، ایران.
³استاد دانشکدة حقوق دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
⁴استادیار گروه حقوق عمومی، دانشکده حقوق ، الهیات و علوم سیاسی واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
چکیده
سیاست‌های تقنینی، جهت‌گیری و خط‌مشی قانون‌گذار را در وضع قوانین و مقررات مشخص می‌نماید. این سیاست‌ها که در چارچوب سیاست‌های کلی نظام تدوین می‌شوند، به جهت شرعی بودن نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران طبق اصل چهارم قانون اساسی، می‌بایست بر مبانی فقهی استوار باشند. با عنایت به نقش بنیادین گفتمان فقهی در شکل‌گیری سیاست‌های مختلف حقوقی-اجتماعی، تاکید بر پویایی فقه و استناد به این امر در امور زیربنایی و مباحث کلان حکومتی، زمینه‌ساز بازنگری در بسیاری از سیاست گذاری‌ها و رویکرد‌های انعطاف‌ناپذیر در عرصه قانون‌گذاری خواهد بود. این پژوهش به منظور امکان سنجی تحول راهبردی در سیاست‌های تقنینی دولت، با رویکردی توصیفی- تحلیلی درصدد پاسخ‌گویی به این پرسش است که چه تحولاتی و با چه زمینه‌ها و رویکردهایی در زمینه مشروعیت حکمرانی در فقه شیعه صورت گرفته است؟ در این مقاله تحولات صورت گرفته در مفاهیم راهبردی نظام حقوقی و سیاسی بنا به جهات مختلف ازجمله ویژگی‌های اجتماعی و سیاسی حاکم بر زمانه و جامعه، بررسی و نظریات علما و اندیشمندان مطرح و تحلیل می‌گردد و توجه به دگرگونی عمیق نظریات علما و اندیشمندان شیعی پیرامون دولت و حوزه سیاست پس از مشروطیت، این تحول می‌تواند مبنایی برای دگرگونی راهبردی در سیاست‌های تقنینی به خصوص قانون‌گذاری نوین در زمینه‌های چون بانکداری و مقابله با فساد اداری باشد.
کلیدواژه‌ها
فقه پویا؛ دولت؛ مشروعیت حکمرانی؛ سیاست‌های تقنینی؛ اجتهاد. فقه شیعه

مراجع
ابن ادریس (1411ق)، السرائه، قم: انتشارات اسلامی، چاپ دوم، جلد 3. اصفهانی، نور الله (1378)، اندیشه‌های سیاسی و تاریخی نهضت بیدارگرایانه، تهران: مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران. افروغ، عماد (1380)، نگرش دینی و انتقادی به مفاهیم عمده سیاسی، تهران: فرهنگ و دانش، چاپ دوم. آقا بزرگ تهرانی، محمدمحسن (1388)، طبقات اعلام الشیعه، تهران: مرکز پژوهش کتابخانه موزه اسناد مجلس شورای اسلامی. آقا بزرگ تهرانی، محمدمحسن (1403ق)، الذریعة‌ الی تصانیف الشیعة، بیروت: درا الاضواء، ج 4. بصیرت منش، حمید (1367)، علما و رژیم رضاشاه، تهران: مؤسسه چاپ و نشر. بنانی، امین (1380)، ساختار اجتماعی - اقتصادی دوره صفوی، ترجمه و تدوین یعقوب آژند، تهران: مولی. توحدی، علی‏اصغر (1381)، قرائت امام خمینی از سیاست، تهران: پژوهشکده امام خمینی. جعفریان، رسول (1370)، دین و سیاست در دوره صفوی، قم: انتشارات انصاریان. جعفریان، رسول (1379)، صفویه درعرصه‌ی دین، فرهنگ و سیاست، قم : پژوهشکده حوزه و دانشگاه، جلد اول. جمعی از نویسندگان حوزه (1385)، روحانیت و مشروطه، قم: بوستان کتاب. حائری، عبد الهادی (1364)، تشیع و مشروطیت در ایران و نقش ایرانیان مقیم عراق، تهران: انتشارات امیر کبییر. حسینی زاده، محمد علی (1379)، علما و مشروعیت دولت صفوی، تهران: انجمن معارف اسلامی. حقیقت، عبدالرفیع (1377)، تاریخ جنبش‌های مذهبی در ایران، تهران: کومش، ج3. حقیقت، عبد الرفیع (1368)، تاریخ نهضت‌های فکری ایرانیان در دوره قاجاریه، تهران: شرکت مؤلفان و مترجمان ایران، ج 3. حلبی، تقی‌الدین بن نجم‌الدین (بی‌تا)، الکافی فی الفقه، مصحح رضا استادی، قم: کتابخانه عمومی امام امیرالمؤمنین علی(ع). حمید عنایت (1362)، اندیشه‌های سیاسی در اسلام معاصر، بهاء‌الدین خرمشاهی، تهران: انتشارات خوارزمی. خمینی، سید روح‌الله (1360)، ولایت فقیه، تهران: امیر کبیر. ـــــــ (1376)، البیع، تهران: مؤسسه‏تنظیم ‏و نشرآثار امام‏خمینی، ج 2. ــــــــــ (1361)، صحیفه نور، تهران: مرکز مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی، ج 1. ــــــــــــ (1361)، صحیفه نور، تهران: مرکز مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی، ج 21. ـــــــــــــــــ (1367)، الرسائل، قم: نشر اسماعیلیان. ــــــــــــــ (1384)، تبیان، دفتر 45 حکومت اسلامی و ولایت فقیه، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی. شاردن، ژان (1374)، سفرنامه شوالیه شاردن، اقبال یغمایی، تهران: توس، جلد سوم. شجاعی زند، علی رضا (1376)، مشروعیت دینی دولت و اقتدار سیاسی دین، تهران: تبیان. شهید ثانی (1409ق)، الاقتصاد و العداله، قم: کتابخانه آیت الله مرعشی، چاپ اول. ـــــــــــ (1409ق)، حقایق الایمان، قم: کتابخانه آیت الله مرعشی، چاپ اول. شیخ صدوق (1415ق)، المقنع، قم: موسسه امام هادی(ع). شیخ طوسی (1383)، تخلیص الشافی، تحقیق سید حسن بحرالعلوم، قم: انتشارات مبین، ج 1. ـــــــــــ (بی‌تا)، النهایه فی مجرد الفقه، قم: انتشارات قدس. شیخ مفید (1414ق)، اوائل المقالات، به تحقیق ابراهیم انصاری، بیروت: دار المفید، چاپ دوم. صدر، سید محمدباقر (1359)، همراه با تحول اجتهاد، اکبر ثبوت، تهران: انتشارات روزبه. صفت گل، منصور (1381)، ساختار نهاد و اندیشه دینی در ایران عصر صفوی، تهران: رسا. طوسی، خواجه نصیر الدین (1356)، اخلاق ناصری، با تصحیح مجتبی مینوی و علیرضا حیدری، تهران: نشر خوارزمی. عبدالجواد یاسین (1997م)، السلطه فی الاسلام، بیروت: المرکز الثقافی العربی. علم‌الهدی، علی بن الحسین (1405)، رساله الشریف المرتضی، قم: دارالقرآن. علی دوانی (1377)، نهضت روحانیون ایران، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ج 1. علی‌محمدی، حجت اله (1388)، سیر تحول اندیشه ولایت فقیه در فقه سیاسی شیعه، تهران: انتشارات مرکز اسناد انقلاب. عمید زنجانی، عباسعلی (1385)، حقوق اساسی ایران، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. عمید زنجانی، عباسعلی و موسی زاده، ابراهیم (1388)، بایسته‌های فقه سیاسی، تهران: انتشارات مجد، چاپ اول. عنایت، حمید (1365)، اندیشه سیاسی دراسلام معاصر، بهاءالدین خرمشاهی، تهران: خوارزمی، چاپ2. فراست‌خواه، مقصود (1377)، سرآغاز نواندیشی معاصر، دینی و غیر دینی، تهران: شرکت سهامی انتشار. فراهانی منفرد، مهدی (1377)، مهاجرت علمای شیعه از جبل عامل به ایران درعصر صفوی، تهران: امیرکبیر. فوران، جان (1378)، تاریخ تحولات اجتماعی ایران، احمد تدین، تهران: رسا، چاپ دوم. فؤاد ابراهیم (1998م)، الفقیه والدوله، الفکر السیاسی الشیعی، بیروت: دارلکنوز الادبیه. قاضی شریعت پناهی، ابوالفضل (1375)، حقوق اساسی و نهادهای سیاسی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. کدی، نیکی آر (1369)، ریشه‌های انقلاب ایران، عبدالرحیم گواهی، تهران: قلم. کدیور، جمیله (1378)، تحول گفتمان سیاسی شیعه در ایران، تهران: انتشارات طرح نو. گرجی، ابوالقاسم (1373)، شیخ انصاری و شک در مقتضی، قم: دبیرخانه کنگره بزرگداشت سالگرد میلاد شیخ اعظم. ـــــــــــــ (1375)، تاریخ فقه و فقها، تهران: سمت. ــــــــــــ (1377)، تاریخ فقه و فقها، تهران: انتشارات سمت، چاپ دوم. لاپیدوس، ایرام (1376)، تاریخ جوامع اسلامی از آغاز تا قرن هجدهم، محمود رمضان زاده، مشهد: آستان قدس رضوی. محقق حلی (1364)، المعتبر فی شرح المختصر، قم: موسسه سید الشهداء، جلد 2. ـــــ (1409ق)، شرایع الاسلام، تهران: نشر استقلال، جلد اول، چاپ دوم. مفید، ابی عبدالله محمد بن محمد بن النعمان (1410ق)، المقنعه، قم: مؤسسه النشر الاسلامی، چاپ دوم. مکی، سید مهدی (1383)، سینای دانش، قم: مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما. ملک‌زاده، مهدی (1363)، تاریخ انقلاب مشروطیت ایران، تهران: انتشارات علمی، جلد 3. موسوی بجنوردی، کاظم (1367)، دایره‌‌المعارف بزرگ اسلامی، تهران: مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی، جلد 1. نامدار، مظفر (1376)، مبانی مکتب‌ها و جنبش‌های سیاسی شیعه در صد ساله اخیر، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی. نائینی، محمدحسین (بی‌تا)، تنبیه الامه و تنزیه المله، تهران: بی‌نا. نجفی، موسی و فقیه حقانی، موسی (1381)، تاریخ تحولات سیاسی ایران، تهران: مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران. هاشمی، سید محمد (1390)، ساختارهای سیاسی، تهران: میزان، چاپ اول. یوسفی اشکوری، حسن (1373)، «تشیع - اندیشه‌های سیاسی»؛ دایره المعارف تشیع، تهران: سعید محبی، جلد چهارم.
آمار تعداد مشاهده مقاله: 345 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 304

سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب

پیوندهای مفید

پیوندهای مفید

اخبار و اعلانات

آمار

تاثیرگذاری مبانی فقهی بر تحول سیاست های حقوقی-تقنینی