پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 334 |
| تعداد مقالات | 3,274 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,073,538 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,879,359 |
زیبایی شناسی ساختاری خطبه 155 نهج البلاغه (در وصف خفاش) | ||
| مطالعات ادب اسلامی | ||
| دوره 2، شماره 1 - شماره پیاپی 3، اسفند 1401، صفحه 113-135 اصل مقاله (482.27 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jilr.2023.62467 | ||
| نویسندگان | ||
| سمیه مدیری* 1؛ فاطمه برجکانی2 | ||
| 1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی | ||
| 2جامعة الخوارزمی | ||
| چکیده | ||
| در عصر ما، زیبایی‌شناسی یکی از شاخه‌های فلسفه است که به بررسی زیبایی و هنر می‌پردازد. زیبایی سخن با انتخاب کلمات مناسب در برخی موارد و ترکیب روش‌های مختلف در دیگر موارد به وجود می‌آید. اسلوب‌شناسی یکی از جدیدترین رویکردها است که به دنبال کشف معناشناختی‌های زیبایی در متن است و به مطالعه متون ادبی برای تحلیل اسالیب با هدف کشف ارزش‌های زیبایی می‌پردازد. اهمیت تحلیل اسلوبی در آشکارسازی معناشناختی‌های زیبایی در متن است. این مطالعه به بررسی جنبه‌های هنری و زیبایی در سخنرانی شماره ۱۵۵ از نهج البلاغه می‌پردازد که در آن بدیع خلقت خفاش توصیف شده است. در این مطالعه با استفاده از رویکرد توصیفی-تحلیلی و با توجه به روش آماری، سعی شده است تا اسالیب مهم مورد استفاده در این سخنرانی و نقش آن‌ها در زیبایی آن کشف شود. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که امام (ع) با استفاده از اسلوب سؤال، توانایی خود در جلب توجه شنونده به بدیع خلقت خدا را افزایش می‌دهد، علاوه بر نشان دادن شگفتی وجود قدرت بینایی در شب و ناتوانی آن در روز، با ارائه آنچه به آن تأخیر رسیده حرفهای او را جذاب تر می‌کند. او از حرفانفی منفی "نه" و "نمی" بر اساس شرایط و موقعیت‌هایی که قصد توصیف آن‌ها را داشته، استفاده کرده است و با حذف برخی عبارات از سخنان خود و تکرار حروف احساسی "واو" و "فاء"، زیبایی بیانش را تقویت کرده و یک ایقاع خاص به وجود آورده است. اسلوبی که در این سخنرانی بیشتر به کار رفته است اسلوب اطلاعی و تعداد زیادی از آن استفاده شده است و همچنین روند اتصالی که اغلب برای ارتباط بین اسالیب اطلاعی به کار رفته است، با هدف توصیف بدیع خلقت خفاش، با هدف اصلی سخنرانی سازگار است. بنابراین، استفاده از اسالیب اطلاعی نسبت به سایر اسالیب توصیه می‌شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| زیبایی شناسی؛ سبک؛ نهج البلاغه؛ خطبه 155؛ خفاش | ||
| مراجع | ||
|
ابن أبی الحدید. (1385). شرح نهج البلاغة. تحقیق: محمد أبوالفضل إبراهیم. قم: مکتبة آیة الله العظمى المرعشی النجفی.
ابن جنی الموصلی، أبو الفتح عثمان. (2010). اللّمع فی العربیّة. تحقیق: فائز فارس. الکویت: دار الکتب الثقافیّة.
ابن عقیلة المکی. (2006). الزیادة والإحسان فی علوم القرآن. الإمارات العربیّة المتّحدة: جامعة الشارقة.
ابن معصوم المدنی، علی بن نظام الدین. (1968). أنوار الربیع فی أنواع البدیع. تحقیق: شاکر هادی شکر. النجف: النعمان.
ابن منظور. (2003). لسان العرب. القاهرة: دار الحدیث.
ابن هشام الأنصاری. (1979). مغنی اللبیب عن کتب الأعاریب. بیروت: دار الفکر.
ابن یعیش. (2001). شرح المفصّل للزمخشری (ط1). بیروت: دار الکتب العلمیّة.
الأرکی، عمر رحمن حمید. (2012). جمالیّة الأسلوب القرآنی الکامنة فی صور الحذف. مجلة جامعة تکریت للعلوم، 19(9)، 36-55.
الأستراباذی، رضی الدین. (1975). شرح الرضی على الکافیة (ج1). طهران: مؤسّسة الصادق.
بدیع یعقوب، إمیل، وعاصی، میشال. (1987). المعجم المفصّل فی اللغة والأدب. بیروت: دار العلم للملایین.
البستی، علی بن سلیمان. (1984). کشف المشکل فی النحو. تحقیق: هادی عطیّة. (ط1). بغداد: مطبعة الإرشاد.
البشرى، نورة محمد. (2019). جمالیّة التکرار فی شعر عبد الکریم الکرمی (دراسة أسلوبیّة). مجلة کلّیّة دار العلوم، (122)، 15-83.
بلاوی، رسول، خضری، علی، وآبگون، آمنه. (2015). جمالیّات الأسالیب البصریّة فی شعر عدنان الصائغ. دراسات فی اللغة العربیّة وآدابها، (21)، 27-48.
بلاوی، رسول، وغفوری فر، محمد. (1436). الظواهر الأسلوبیّة فی خطبة "الشقشقیّة" للإمام علی (ع). دراسات فی العلوم الإنسانیّة، 22(1)، 49-68.
بوخلخال، عبدالله. (1987). التعبیر الزمنی عند النحاة العرب. الجزائر: دیوان المطبوعات الجامعیّة.
جبور عبد النور. (1984). المعجم الأدبی. بیروت: دار العلم للملایین.
جهانگیری، نازیلا. (1399). تحلیل الخطاب الأدبی فی خطب نهج البلاغة، خطب وصف (الطاووس والخفّاش والنملة). رسالة ماجستیر، جامعة فردوسی مشهد.
حاجی خانی، علی، وبیدسرخی، على. (1394). نقد و بررسی شبهه دقت وصف و غرابت تصویر در نهج البلاغه. پژوهشنامه نهج البلاغه، 3(11)، 95-113.
حامد عبدالقادر، إبراهیم. (1387). المعجم الوسیط. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
خرقانی، حسن. (1400). زیبایی شناسی دعای جوشن کبیر. تحقیقات علوم قرآن و حدیث، 18(2)، 85-121.
الخطیب القزوینی. (2008). تلخیص المفتاح فی المعانی والبیان والبدیع. بیروت: المکتبة المصریّة.
الخطیب القزوینی. (2011). الإیضاح فی العلوم البلاغیة (الطبعة الثالثة). تحقیق: محمد عبد المنعم خفاجی.
خلف، حسن، آباد، مرضیه، سیدی، حسین، و محسنی، بلاسم. (1393). تحلیل زیبایی شناختی تصویرهای هنری و موسیقایی صحیفه سجادیه. مجله انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربى، (33)، 57-76.
رحمانی، عاطفه، وزانوس، احمد پاشا. (1395). بررسی زیبایی شناسی عناصر ادبی در خطبه 224 نهج البلاغه. نشریه مطالعات زبانی بلاغی، 7(14)، 85-104.
رفعت، حسن. (2005). الموقعیّة فی النحو العربی. مصر: عالم الکتاب.
رمضان الصباغ. (2001). الفنّ والقیم الجمالیّة بین المثالیّة والمادیّة (ط1). الاسکندریّة: دار الوفاء لدنیا الطباعة والنشر.
الزرقانی، محمد عبد العظیم. (1408). مناهل العرفان. بیروت: دار الفکر.
زرکشی، محمد بن عبدالله. (د.ت). البرهان فی علوم القرآن. تحقیق: أبوالفضل إبراهیم. بیروت: دار إحیاء الکتب العربیّة.
سالم، شیرین، وحاجی زاده، مهین. (1391). زیبایی شناسی گونه های جناس در نهج البلاغه. پژوهش نامه علوی، 3(1)، 67-90.
السامرائی، فاضل صالح. (2000). معانی النحو. الأردن: دار الفکر للطباعة والنشر والتوزیع.
الشایب، أحمد. (1956). الأسلوب (ط5). مصر: مکتبة النهضة المصریّة.
شریف رضی، محمد بن حسین. (1394). نهج البلاغه (ترجمه: محمد دشتی). تهران: پیام عدالت.
شلبی، محمد مصطفى. (2010). أصول الفقه الإسلامی (ط4). الدار النهضة العربیّة للطباعة والنشر والتوزیع.
عباس حسن. (1974). النحو الوافی (ج1). مصر: دار المعارف.
عبدالجلیل، منقور. (2001). علم الدلالة أصوله ومباحثه فی التراث العربی. دمشق: اتّحاد الکتّاب العرب.
عبدالقادر، حامد. (1958). معانی الماضی والمضارع فی القرآن الکریم. مجلّة مجمع اللغة العربیّة بالقاهرة، (10)، 65-72.
عبدی، ملک. (1441). جمالیّات الصورة الدلالیّة فی نهج البلاغة دراسة أسلوبیّة فی الخطبة الرابعة. نشریه آفاق الحضارة الإسلامیّة، 22(2)، 89-112.
عزالدین إسماعیل. (1992). الأسس الجمالیّة فی النقد العربی (عرض وتفسیر ومقارنة). القاهرة: دار الفکر العربی.
علوان، محمد. (1998). من بلاغة القرآن (ط2). مطبعة المقداد.
فرج، حسام أحمد. (2007). نظریّة علم النصّ (ط1). القاهرة: مکتبة الآداب.
قائمی، مرتضی، یوسفی، إسماعیل، ومحمد زاده، جواد. (1395). أسلوبیّة الانزیاح فی سورة الحدید المبارکة. مجله إضاءات نقدیّة، (24)، 39-73.
قیاسوند، پرستو، وطاهری نیا، علی باقر. (1388). دراسة التکرار فی قصّة موسى وفرعون فی القرآن الکریم. مجله التراث الأدبی، 2(5)، 117-132.
کریمی فرد، غلامرضا، ونیکدل، رضا. (1389). بررسی زیبایی شناسی تشبیه در نهج البلاغه (حکمت ها و نامه ها). ادب و زبان، (28)، 265-290.
کلکلین نما، مرضیة، شاملی، نصر الله، وحسنعلیان، سمیة. (1441). جمالیّة التکرار فی الصحیفة السجّادیّة ترکیزاً على دعاء العرفة. بحوث فی اللغة العربیّة، (22)، 1-12.
لطرش، نوال. (2017). جمالیّات الأسلوب الإنشائی الطلبی فی القرآن الکریم (سورة المؤمنون نموذجاً). مذکرة مکملة لنیل شهادة الماستر، جامعة محمد الصدیق بن یحی جیجل.
المالحی، فاطمة الزهرة، وهادف، السعید. (2021). جمالیّات أسلوب النفی فی عیون البصائر لمحمد البشیر الإبراهیمی. مجلة الباحث، 71-82.
متقی زادة، عیسی، میرزایی، فرامرز، وآقاعلیپور، یعقوب. (1396). جمالیّة بنیة الأسالیب النحویّة فی قصّة "النمور فی الیوم العاشر" لزکریا تامر. مجلة الجمعیّة الإیرانیّة للغة العربیّة وآدابها، (42)، 21-42.
محمد حماسة عبد اللطیف. (2003). بناء الجملة العربیّة. القاهرة: دار غریب للنشر والتوزیع.
محمد رشید، علاء الدین. (2012). جمالیّات الأسلوب فی النصوص الوعظیّة فی العصر العباسی. مجلّة کلّیّة الآداب، (102)، 173-187.
محمدی نژاد پاشاکی، أحمد؛ محیایی، نجمة؛ ومحمدی نژاد، فرهاد. (1399). زیبایی شناسی نحوی بلاغی "إذا" در قرآن کریم. پژوهشنامه معارف قرآنی، 10(42)، 139-156.
مختاری، وسیمة. (2014). جمالیّة الأسلوب الخبریّ. مذکرة مقدّمة لنیل شهادة اللیسانس، جامعة أبی بکر بلقاید، تلمسان.
المسدی، عبد السلام. (1956). الأسلوبیّة والأسلوب (ط5). مصر: مکتبة النهضة المصریّة.
مکارم شیرازى، ناصر. (1390). پیام امام امیر المؤمنین (ع). قم: انتشارات علی بن أبی طالب (ع).
منصوری، ذبیح الله. (1387). ترجمه نهج البلاغه. قم: مؤسسه فرهنگی و اطلاع رسانی تبیان.
ناظم، حسن. (2002). البنی الأسلوبیّة، دراسة فی أنشودة المطر للسیّاب (ط1). المغرب: المرکز الثقافی العربی للنشر، الدار البیضاء.
هاشم زاده، سمیه، وجمشیدی حسن آبادی، جواد. (1394). بررسی تصویر هنری پرندگان و حشرات در نهج البلاغه از دیدگاه نقد فرمالیستی. مجله قرآنی کوثر، (56)، 95-116.
الهاشمی، أحمد. (1396). جواهر البلاغة (ط9). قم: الإدارة العلیا للحوزات العلمیّة.
هلال، ماهر مهدی. (1980). جرس الألفاظ ودلالتها فی البحث البلاغی والنقدی عند العرب (ط1). بغداد: دار الحرّیّة.
وهبة، مجدی، والمهندس، کامل. (1984). معجم المصطلحات العربیّة فی اللغة والأدب. بیروت: مکتبة لبنان.
Bagirzade, Z.M. (2019) .Rhetoric, Linguistics and Stylistics. Russian Linguistic Bulletin. 3(19). Pp. 41-43.
Beardsley, M. (1981). Aesthetics, problems in the philosophy of criticism. United States of America: Hackett Publishing Company.
Coldman, Alan. (2008). The Routledge Companion to Aesthetic. Edited by Bery Gaut and Dominic Lopes. London: Routledge.
Finch, G. (2000). Linguistic Terms and Concepts. New York: Palgrave.
Langfeld, H.S. (1920). The Aestheti Attitude. New York: Kessinger Publishing, LLC. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 364 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 60,121 |
||