
تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 334 |
تعداد مقالات | 3,273 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,073,488 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,879,339 |
جهێ نیشانەیێن نەرێکرنێ ل دویڤ تاف و ڕێژەیان د زمانێ کوردی، گۆڤەرا بەهدینیدا | ||
پژوهشنامه ادبیات کردی | ||
مقاله 11، دوره 9، شماره 1 - شماره پیاپی 15، تیر 1402، صفحه 129-140 اصل مقاله (289.51 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jokl.2023.62659 | ||
نویسنده | ||
هدى صالح* | ||
مامۆستایا هاریکار، پشکا زمانێ کوردی، کۆلیژا پەروەردا بنیات، زانکۆیا زاخۆ، هەرێما کوردستانا عیراقێ | ||
چکیده | ||
چاوگ (ناڤێ کاری) ب ژێدەرێ دروستبوونا کاری دهێتە نیاسین. کار وەکو پێکهێنەکێ سەرەکی و دەستهەلاتدار د ڕستەیا زمانێ کوردیدا، دشێت گەلەک نیشانەیێن جوداجودا وەربگریت، وەکی: ڕێژە، نەرێکرن و تاف هتد. دەربارەی ڕێژەیێن کاری، د زمانێ کوردیدا سێ ڕێژەیێن کاری هەنە، ئەوژی: ڕێژەیا ڕاگەهاندنێ، کو پرانیا ڕستەیێن زمانێ کوردی د ئەڤێ ڕێژەیێدانە. ڕێژەیا دانانی ئەو ڕێژەیە، کو ئەنجامدانا کاری یان ئەنجامنەدانا کاری ب دروستی دیار ناکەت، بەلکو کارى ب شێوەیێ خۆزی و هیڤى و گومانێ ددەتە دیارکرنێ. ڕێژەیا فەرمانێژی ئەو ڕێژەیە، کو ئاخڤتنکەر تێدا فەرمانەکێ ل گوهداری دکەت بۆ جێبەجێکرن یان جێبەجێنەکرنا کارەکی. نیشانێن نەرێکرنێ د زمانێ کوردی-گۆڤەرا بەهدینیدا ل دویڤ تاف و ڕێژەیا کاری دهێتە گوهۆڕین، د گۆڤەرا بەهدینیدا دوو نیشانەیێن نەرێکرنێ هەنە، ئەوژی: نیشانەیا نەرێکرنێ (نە) و (نا)یە، ئەو نیشانێن ڕێزمانینە، کو کاری د دوخێ نەرێدا دیار دکەن. نیشانا (نە) لگەل کارێن بوریێن ڕێژەیا ڕاگەهاندنێ و ڕێژەیا دانانی دهێت و لگەل کارێ نەبوریێ ڕێژەیا دانانی و ڕێژەیا فەرمانێژی دهێت. نیشانا (نا) لگەل کارێ نەبوریێ ڕێژەیا ڕاگەهاندنێ بکاردهێت. ئەگەر کار سادە بت نیشانەیا نەرێکرنێ ل دەستپێکا کاری دهێت و ئەگەر کار دارژتی یان لێکدای بت دکەڤیتە پشتی پارچا ئێکێیا کاری. ب تنێ د تافێ دهێتدا نیشانەیا نەرێکرنێ (نا) جهێ (دێ) دگریت و هەردەم ل دەستپێکا کاری دهێت. | ||
کلیدواژهها | ||
نەرێکرن؛ ڕێژە؛ ڕێژا ڕاگەهاندنێ و ڕێژا فەرمانێ | ||
مراجع | ||
لیستەیا ژێدەران
ئەحمەد، باییز عومەر (2005). دەربرینی ڕێژە لە دیالێکتی ژورووی زمانی کوردیدا. نامەی دکتورا، هەولێر: زانکۆی سەلاحەددین، کولێژی زمان.
ئەحمەد، مزگین عەبدورەحمان (2011). گەردانکردنی کار لە زمانی پەهلەوی و کوردیدا - کرمانجی سەروو. نامەیا دکتورایێ، هەولێر: زانکۆیا سەڵاحەددین، کۆلیژا زمان.
حمد، گۆران وسو (2017). پرۆسە فۆنۆلۆجی و ڕێزمانییەکان لە شێوە ئاخاوتنی مەنگوڕایەتیدا. نامەیا ماستەرێ، زانکۆیا سۆران، فەکۆلتیا ئادابێ.
خورشید، غازی عەلی (2013). ڕێزمانا فەرمی. چاپا ئێکێ، سلێمانی: چاپخانەیا سەردەم.
خۆشناو، نەریمان (2012). ڕێزمانی کوردی. چاپا چوارێ، هەولێر: چاپخانەیا ڕۆژهەڵات.
ڕەسووڵ، عەبدوڵڵا حوسێن (2014). ناکردن لە زمانى کوردیدا. چاپا ئێکێ، هەولێر: چاپخانەیا هیڤی.
زاخویی، ئیبراهیم رەمەزان (2008). رێزمانا کوردی - قواعد اللغه الکوردیه. چاپا ئێکێ، دهوک: چاپخانەیا خانی.
سەلیم، زێڕین خۆرشید (2012). ئەلۆمۆڕف د زمانێ کوردیدا. چاپا ئێکێ، دهۆک: چاپخانەیا خانی.
شوانی، رفیق (2011). وشەسازی زمانی کوردی (لێکۆلینەوەیەکی پراکتیکیە). چاپا ئێکێ، هەولێر: دەزگاى توێژینەوە و بلاوکردنەوەى موکریانى.
عەبدولفەتاح، دەهام (2012). کار (لێکەر) د زمانێ کوردیدە (کورمانجییا ژۆرین). چاپا ئێکێ، هەولێر: چاپخانەیا حەجی هاشم.
عەبوزید، سانیا جەبار (2012). ئەسپێکتێن کاری دکوردییا سەریدا. چاپا ئێکێ، دهوک: چاپخانەیا خانی.
علی، امین، سجادی، علاءالدین، شاڵی، عبدالله، مصطفی، عزالدین، علی امین، فریدون، علی امین، نوری(2019). زمان و ئەدەبێ کوردی (پۆلا دوازدێ ئامادەیی). چاپا شەشێ، وەزارەتا پەروەردێ - رێڤەبەریا گشتیا پروگرام و چاپەمەنییان.
عەلی، دلبرین عبدوللا (2012). جوداکرنا کارێ لێکدای ژ کارێ خودان تەواوکەر و بەرکار. چاپا ئێکێ، دهوک: چاپخانەیا هەوار.
عەلی، دلبرین عەبدوڵڵا (2017). ڕێژەیێن کاری (ڕاگەهاندن، مەرجی، فەرمان) د گۆڤەرا بەهدینیا زمانێ کوردی و زمانێ تورکیێ ستاندەرددا. نامەیا دکتۆرایێ، زاخۆ: فاکۆلتیا زانستێن مرۆڤایەتی - زانکۆیا زاخۆ.
کانبی، دلێر سادق (2013). تیۆری بارگەخستن و ڕۆنانی ڕستە. نامەیا دکتورایێ، سۆران: فەکۆلتیا ئادابێ - زانکۆیا سۆران.
کۆڕی زانیاری کورد، لیژنەی زمان و زانستەکانی(2011). ڕێزمانی ئاخاوتنی کوردی، چاپا دوویێ، هەولێر: چاپخانەیا ئاراس.
محو، سەگڤان ئیبراهیم (2012). جهگوهوڕینا پێکهێنێن ڕستێ د ئاخڤتنا باژێرێ دهوکێدا. نامەیا ماستەرێ، دهۆک: کۆلیژا ئادابێ، زانکۆیا دهوک.
مستەفا، شادیە ساڵح (2014). هەندێ لایەنی ڕێزمانی فەرهەنگی ـ ئەرکی لە زمانی کوردیدا. نامەیا ماستەرێ، هەولێر: کۆلیژا پەروەردە، زانکۆیا سەڵاحەددین.
مونیب، ئاراز، عەلی، شێرزاد سەبری (2016). ووشەسازی. چاپا ئێکێ، هەولێر: چاپخانەیا هیڤی. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 271 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 354 |