پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 334 |
| تعداد مقالات | 3,274 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,073,603 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,879,390 |
غرر و امکان سنجی میزان مؤثر آن بر معاملات در فقه اسلامی | ||
| مطالعات تطبیقی فقه و اصول مذاهب | ||
| مقاله 1، دوره 6، شماره 1 - شماره پیاپی 10، فروردین 1402، صفحه 25-1 اصل مقاله (725.81 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/mfu.2023.62745 | ||
| نویسندگان | ||
| محمد جمالی* 1؛ مصطفی ذوالفقارطلب2 | ||
| 1استادیار، گروه فقه شافعی دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران | ||
| 2استادیار گروه فقه شافعی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| یکی از عوامل مؤثر بر صحت معاملات، وجود غرر می‌باشد، که هرچند فقها غرر را به‌عنوان یکی از عوامل تأثیرگذار در صحت یا بطلان عقود مالی معرفی می‌کنند ولی از دیدگاه آنان، برخی از تصرفات و عقود با وجود غرر صحیح و برخی دیگر باطل محسوب می‌شود. این موضوع می‌تواند گویای آن باشد که میزان غرر می‌تواند در نوع حکم عقود و تصرفات مؤثر باشد. با استقرا در اقوال فقها چنین بر می‌آید که آنان ضابطه‌ای معین در تعیین میزان غرر مؤثر در عقود معرفی نکرده‌اند، برخی از فقها ملاک تعیین میزان غرر در صحت یا بطلان عقود و معاملات را عرف و برخی دیگر زیاد یا کم بودن مقدار آن می‌دانند؛ اما ضابطه‌ای برای تعیین این مقدار از سوی آنان معرفی نشده است. به‌نظر می‌رسد حواله کردن این موضوع به عرف، یا اطلاق میزان کم یا زیاد غرر ضابطه و راهکار مناسبی نیست بلکه باید برای این اطلاق حد و مرزی در شرع مشخص شده باشد. بر اساس استقرا در نصوص کتاب و سنت می‌توان گفت میزان و ضابطه بین غرر قلیل و کثیرِ مؤثر بر صحت و بطلان عقد، یک سوم است به طوری‌که شارع غرر کمتر از 1/3 را مورد عفو قرار داده و با وجود آن حکم به صحت معامله داده است ولی بیشتر از آن را ممنوع و عقد مبتنی بر آن‌را باطل معرفی می‌کند. تعیین این ضابطه، همسو با دیدگاه جمهور فقها مبنی بر معرفی یک سوم به‌عنوان حد فاصل بین قلیل و کثیر است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| استقرا؛ ثلث؛ معاملات؛ مرز قلیل و کثیر؛ میزان غرر | ||
|
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم
ابن بطال، علی. (1423ه). شرح صحیح البخاری. چ2. ریاض: مکتبه الرشد.
ابن تیمیه، احمد. (1408ه). الفتاوی الکبری. چ1. بیروت: دار الکتب العلمیه.
ابن حزم، علی. (بی‌تا). المحلى بالآثار.چ1، بیروت: دار الفکر.
ابن رشد، محمد. (1425ه). بدایة المجتهد ونهایة المقتصد. قاهره: دار الحدیث.
ابن عابدین، محمد امین. (1412ه). رد المحتار على الدر المختار. چ2. بیروت: دار الفکر.
ابن عاشور، محمد طاهر. (1984م). التحریر والتنویر. تونس: دار التونسیه للنشر.
ابن عبدالبر، یوسف. (1421ه). الکافی فی فقه أهل المدینة. بیروت: دار الکتیب العلمیة.
ابن عربی، محمد. (1424ه). احکام القرآن. چ3. بیروت: دار الکتب العلمیة.
ابن فارس، احمد. (1399ه). معجم مقاییس اللغة. چ2.بیروت: لبنان.
ابن قدامه، عبدالله. (1423ه). روضة الناظر وجنة المناظر فی أصول الفقه على مذهب الإمام أحمد بن حنبل. چ2. بیروت: مؤسسة الریّان للطباعة والنشر والتوزیع.
ابن قدامه، عبدالله. (1388ه). المغنی. چ1. قاهره: مکتبة القاهرة.
ابن قیم، محمد. (1415ه). زاد المعاد فی هدی خیر العباد. چ27. بیروت: مؤسسة الرساله.
ابن مفلح، محمد. (1324ه). کتاب الفروع. چ1. بیروت: مؤسسة الرسالة.
ابن منظور، محمد. (بی‌تا). لسان العرب. قاهره: دار المعارف.
ابو حیان، محمد. (1420ه). البحر المحیط فی التفسیر. چ1. بیروت: دار الفکر.
انصاری پور، محمد علی وولد بیگی، فرزاد و حسنعلی زاده، مهدی. (1394ش). غرر و کاربرد آن در قراردادها، فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی. 45 (1).21-40.
انصاری، زکریا. (بی‌تا). أسنى المطالب فی شرح روض الطالب. قم: دار الکتاب الاسلامی.
انصاری، مرتضی. (1415ه). کتاب المکاسب المحرمة و البیع والخیارات. چ1. قم: کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری.
آمدی، علی. (بی‌تا). الإحکام فی أصول الأحکام. بیروت: المکتب الإسلامی.
باجی، سلیمان. (1332ه). المنتقى شرح الموطإ. چ 1. قاهره: مطبعة السعاده.
بروجردی طباطابائی، حسین. (1429ه) جامع احادیث الشیعه. چ1. تهران: انتشارات فرهنگ سبز.
تهانوی، محمد. (1996م). موسوعة کشاف اصطلاحات الفنون والعلوم. چ 1. بیر.ت: مکتبة لبنان ناشرون.
جرجانی، علی. (1403ه). التعریفات.چ1. بیروت: دار الکتب العلمیة.
جوهری، اسماعیل. (1407ه). الصحاح تاج اللغة و صحاح العربیة. چ3. بیروت: دار العلم للملایین.
حصنی، ابوبکر. (1994ه). کفایة الأخیار فی حل غایة الإختصار. چ1. دمشق: دار الخیر.
حطاب، محمد. (1412ه). مواهب الجلیل فی شرح مختصر خلیل. چ3. بیروت: دار الفکر.
حلی، حسن. (1419ه). نهایة الإحکام فی معرفة الأحکام. چ1. قم: مؤسسة آل البیت علیهم السلام.
خرشی، محمد. (بی‌تا). شرح مختصر خلیل. بیروت: دار الفکر للطباعة.
داماد افندی، عبدالرحمن. (بی‌تا). مجمع الأنهر فی شرح ملتقى الأبحر. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
دسوقی، محمد. (بی‌تا). حاشیة الدسوقی على الشرح الکبیر. بیروت: دار الفکر.
رازی، محمد. (1418ه). المحصول. چ3. بیروت: مؤسسة الرسالة.
زحیلی، وهبه. (بی‌تا). الفِقْهُ الإسلامیُّ وأدلَّتُهُ. دمشق: دار الفکر.
زرکشی، محمد.( 1324ه). شرح الزرکشی علی مختصر الخرقیو چ1. ریاض: دار العبیکان.
زیلعی، عثمان. (1313ه). تبیین الحقائق شرح کنز الدقائق وحاشیة الشِّلْبِیِّ. چ1. قاهره: المطبعة الکبرى الأمیریة.
سرخسی، محمد. (1414ه). المبسوط. چ3. بیروت: دار المعرفه.
ـــــــ. . (بی‌تا). أصول السرخسی. بیروت: دار المعرفه.
سعدی، عبدالرحمن. (1420ه). تیسیر الکریم الرحمن فی تفسیر کلام المنان.چ1. بیروت: مؤسسة الرساله.
شربینی خطیب، محمد. (1415ه). مغنی المحتاج.چ1. بیروت: دار الکتب العلمیة.
شیبانی، احمد. (1421ه). مسند الإمام أحمد بن حنبل. چ1. بیروت: مؤسسة الرساله.
صاوی، احمد. (بی‌تا). بلغة السالک لأقرب المسالک. قاهره: دار المعارف.
ضریر، صدیق محمد امین. (1410ه). الغرر و اثره فی العقود فی الفقه الاسلامی. چ2. بیروت: دار الجیل.
طالب احمدی، حبیب. (1380ش). تاثیر غرر در معاملات، مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، 7(1). 40ـ63.
طباطبائی ، محمد کاظم. (1414ه). عروة الوثقی. چ1. تهران: کتاب فروشی داوری.
طنطاوی، محمد سید. (1997م). التفسیر الوسیط للقرآن الکریم. قاهره: دار نهضة مصر للطباعة والنشر والتوزیع.
طوسی، محمد. (1387ه). المبسوط فی فقه الامامیه.چ3. تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة.
عاملی، زین الدین. (1410ه). الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة.چ1. تهران: کتابفروشی داوری.
عاملی، محمد. ( 1412ه). تفصیل وسائل الشیعة إلى تحصیل مسائل الشریعة.چ1. قم: مؤسسة آل البیت(ع).
علیزاده اصل، محمد و موسویان، سید عباس.(1394ش). بررسی ضابط غرر درمعاملات جدید. فصل نامه علمی ـ پژوهشی تحقیقات مالی . 5(1). 5ـ27
عینی، محمود. (1420ه). البنایة شرح الهدایة. چ1. بیروت: دار الکتب العلمیة.
غرناطی، محمد. (1416ه). التاج والإکلیل لمختصر خلیل،. چ1. بیروت: دار الکتب العلمیة.
غزالی، محمد. (1413ه). المستصفى فی علم الأصول. چ1. بیروت: دار الکتب العلمیة.
فراهیدی، خلیل. (بی‌تا). کتاب العین. بیروت: دار و مکتبة الهلال.
قرافی، احمد. ( بی‌تا). الفروق. ریاض: عالم الکتب.
کاسانی، ابوبکر. (1406ه). بدائع الصنائع فی ترتیب الشرائع. چ1. بیروت: دار الکتب العلمیه.
کلینی، یعقوب. (1429ه). الکافی. چ1. قم: دار الحدیث للطباعة و النشر.
ماوردی، علی. ( 1419ه). الحاوی الکبیر. چ1. بیروت: دار الکتب العلمیة.
مجلسی، محمد باقر. (1410ه). بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم السلام. چ1. بیروت: مؤسسة الطبع و النشر.
مرداوی، علی. (بی‌تا). الإنصاف فی معرفة الراجح من الخلاف. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
ملا خسرو، محمد. (بی‌تا). درر الحکام شرح غرر الأحکام.قاهره: دار إحیاء الکتب العربیة.
محلی، محمد. ( 1439ه). البدر الطالع شرح جمع الجوامع. چ1. دمشق: دار النوادر.
نجفی، محمد حسن. (1404ه). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام. چ7. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
نراقی، موحد.(1422ه). مشارق الاحکام، چ2. قم: کنگره نراقیین ملا مهدى و ملا احمد.
نمله، عبدالکریم. (1420ه). المهذب فی علم اصول الفقه المقارن. چ1. ریاض: مکتبة الرشد.
نوری، میرزا حسین.(1408ه). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل. چ1. بیروت: مؤسسه آل بیت(ع).
نووی، محی الدین. (بی‌تا). المجموع شرح المهذب. بیروت: دار الفکر.
ـــــــــــ. . (1412ه). روضة الطالبین وعمدة المفتین. چ3. بیروت: المکتب الإسلامی.
نیسابوری، مسلم. (بی‌تا). المسند الصحیح المختصر بنقل العدل عن العدل إلى رسول الله (ص). بیروت: دار احیا التراث العربی.
وزارة الأوقاف والشئون الإسلامیة، (1404ه). الموسوعة الفقهیة الکویتیه.چ 1. کویت: دار السلاسل. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 418 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 337 |
||
