
تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 334 |
تعداد مقالات | 3,274 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,073,520 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,879,354 |
هنجارگریزی دستوری در کلمات قصار نهجالبلاغه | ||
مطالعات ادب اسلامی | ||
دوره 2، شماره 1 - شماره پیاپی 3، اسفند 1401، صفحه 137-155 اصل مقاله (351.69 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jilr.2023.62757 | ||
نویسندگان | ||
حسین چراغی وش* 1؛ عباد محمدیان2 | ||
1استادیار دانشگاه بوعلی سینا همدان | ||
2ندارد | ||
چکیده | ||
هنجارگریزی، یکی از مؤثرترین روشهای برجستهسازی زبان و آشناییزدایی در متون است که بسیاری از نویسندگان و شاعران برجسته از آن بهره گرفتهاند و انواع مختلفی دارد. در نهجالبلاغه، از انواع مختلف هنجارگریزی استفاده شده و سبب برجستگی این اثر ادبی هنری شده است. حکمتهای این کتاب ارزشمند، از مختصات فنی و ویژگیهای هنری و سبکی ممتازی برخوردار است. در این نوشتار، حکمتهای نهجالبلاغه به لحاظ هنجارگریزی دستوری که شامل مواردی چون: ایجاز، اطناب، تقدیم و تأخیر، اعتراض، التفات و ... است، مورد بررسی واقع شدهاند. هنجارگریزیهای موجود در حکمتها، سبب شده تا دو فرایند اصلی زیباییشناسیک و رسانگی بهتر مفاهیم نمود پیدا کند و حکمتها از کارکرد و تأثیر بسزایی برخوردار گردند. هنجارگریزیِ دستوری موجود در کلمات قصار، سبب عواملی چون: گستردگیِ معانی، رسانگی بهتر مفاهیم، افادۀ تخصیص، تاکید و تأثیرگذاری بیشتر، بزرگ نمایاندن موضوع و برانگیختن احساسات و جلب توجه بیشتر مخاطبان شده است که یکی از عوامل اصلی برجستهسازی و فصاحت و بلاغت کلام امیرمؤمنان علی (ع) به شمار میآید. | ||
کلیدواژهها | ||
واژگان کلیدی: برجستهسازی؛ آشناییزدایی؛ هنجارگریزی دستوری؛ حکمتهای نهج-البلاغه | ||
مراجع | ||
قرآن کریم
ابن الأثیر، ضیاءالدین. (1939). المثل السائر فی أدب الکاتب والشاعر (الطبعة السادسة). قاهره: المکتبة العصریة.
احمدی، بابک. (1385). ساختار و تاویل متن. تهران: نشر مرکز.
اطهرینیا، مریم، کمالجو، مصطفی، و یوسفی آملی، حسین. (1397). تحلیل خطبه 222 نهجالبلاغه بر مبنای مولفههای آشنایی زدایی معنایی و ساختاری. فصلنامه پژوهشنامه نهجالبلاغه، (26)، 18-33.
البحرانی، ابن میثم. (1420). شرح نهج البلاغه (الطبعة الأولى). بیروت: دار الثقلین.
جرجانی، عبدالقاهر. (2001). دلائل الإعجاز. بیروت: دارالکتب العلمیة.
جرداق، جرج. (ب.ت). روائع نهج البلاغه. بیروت: الشرکة الشرقیة.
جعفری، محمد مهدی. (1385). آفرینشهای هنری در نهجالبلاغه. نشریۀ هنر و معماری، 3(70)، 68-77.
چراغیوش، حسین. (1390). آشناییزدایی تصویری در خطبههای نهجالبلاغه. مقالات برگزیدۀ نخستین همایش ملی نهجالبلاغه و ادبیات، (1)، 71-85.
خضری، علی، محدثینژاد، عباس. (1400). آشناییزدایی در نامههای نهجالبلاغه (مطالعه موردی تقدیم و تأخیر). فصلنامه مطالعات ادبی متون اسلامی، (24)، 81-99.
خفاجی، ابن سنان. (1953). سرّ الفصاحة. بیروت: دار الکتب العلمیة.
خلیلی جهانتیغ، مریم. (1384). نگاهی کوتاه به صبغۀ هنری کلمات قصار حضرت علی در نهجالبلاغه. نشریۀ ادبیات و زبانها - پژوهشنامۀ ادب غنایی، (4)، 61-74.
خیامپور، عبدالرسول. (1375). دستور زبان فارسی. تهران: انتشارات سمت.
دشتی، محمد. (1379). ترجمه نهج البلاغه. قم: انتشارات پارسایان.
زارعی، آذر، حسومی، ولیالله، عامری، محمدرضا، و دیگران. (1399). بررسی هنجارشکنی (نحوی، آوایی، واژگانی و معنایی) در نهج البلاغه. انجمن علمی مطالعات نهج البلاغه ایران، (2)، 107-117.
زمانی، مصطفی. (1369). ترجمه و شرح نهج البلاغه. قم: نشر الزهراء.
سکاکی، یوسف بن أبی بکر. (ب.ت). مفتاح العلوم. بیروت: دار الکتب العلمیة.
سیوطی، جلالالدین. (1395هـ). الأشباه والنظایر فی النحو. بیروت: دار الکتب العلمیة.
سیوطی، جلالالدین. (ب.ت). الإتقان فی علوم القرآن. بیروت: دار الکتاب العربی.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1385). آیینهای برای صداها. تهران: سخن.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1381). موسیقی شعر. تهران: انتشارات آگاه.
صفوی، کورش. (1390). از زبانشناسی به ادبیات. تهران: انتشارات سورۀ مهر.
طاهری، علی. (1394). آشناییزدایی و برجستهسازی کلام در خطبههای نهجالبلاغه با بهرهگیری از صنعت التفات. فصلنامه پژوهشنامه نهجالبلاغه، (12)، 1-23.
طبل، حسن. (1998). أسلوب الإلتفات فی البلاغة القرآنیة. قاهره: دار الفکر العربی.
عاکوب، عیسی علی، و الشتیوی، علی سعد. (1993). الکافی فی علوم البلاغة، المعانی، البیان، البدیع (الکتاب الأول). منشورات الجامعة المفتوحة.
علوی الیمنی، حمزة بن علی. (2002). الطراز. بیروت: المکتبة العصریة.
فیضالإسلام، علینقی. (1379). ترجمه و شرح نهج البلاغه. تهران: مؤسسه چاپ و نشر تألیفات فیضالإسلام.
قاسمیپور، قدرت. (1386). درآمدی بر فرمالیسم در ادبیات. اهواز: انتشارات رسش.
قائمی، مرتضی، و طهماسبی، زهرا. (1389). جلوههای هنری تصاویر تشبیهی در خطبههای نهجالبلاغه. نشریۀ علوم قرآن و حدیث - پژوهشنامۀ علوی، (2)، 75-96.
محسنی، علی اکبر. (1390). مضامین اسلوب قصر در نهج البلاغه. نشریۀ لسان مبین، (6)، 168-192.
مسلم، مصطفى. (1426). مباحث فی التفسیر الموضوعی. دمشق: دار القلم.
مغنیه، محمدجواد. (ب.ت). فی ظلال نهج البلاغة. بیروت: دار العلم للملایین.
مکاریک، ایرنا ریما. (1390). دانشنامۀ نظریههای ادبی معاصر (مهران مهاجر و محمد نبوی، مترجم). تهران: نشر آگه.
میراحمدی، رضا، نجفی ایوکی، علی، و لطفی مفردنیاسری، فاطمه. (1392). تحلیل و بررسی آرایۀ متناقضنمایی در نهجالبلاغه. نشریۀ حدیثپژوهی، 1(9)، 249-280. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 291 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 59,796 |