تحلیلی بر اصالت زاگرسی روایت «کاوه و ضحّاک»

فارسی:

آریا، غلامعلی (1385) آشنایی با تاریخ ادیان، چاپ پنجم، تهران: پایا.

آویشن، اشکان (1369) ضحّاک در چشم‌انداز یک تعبیر، چاپ اوّل، تهران: نگاه.

آیدنلو، سجّاد (1378) «پیشینۀ مکتوب و چندصدسالۀ برخی روایات شفاهی مردمی شاهنامه»، فرهنگ مردم، ش. 24-25، صص. 74-83.

آیدنلو، سجّاد (1388) «نکته‌هایی از روایات پایان کار ضحّاک»، کاوش‌نامه، ش. 18، صص. 9-48.

آیدنلو، سجّاد (1400الف) «کاوه یا گاوه؟»، بخارا، ش. 146، صص. 26-54.

آیدنلو، سجّاد (1400ب) «باز هم کاوه یا گاوه و نکته‌ای در روانشناسی تحقیقات شاهنامه‌شناسی»، بخارا، ش. 148، صص. 1-21.

ابن‌بلخی (1363) فارسنامه، تصحیح گای لسترانج و رینولد الن‌نیکلسون، چاپ دوم، تهران: دنیای کتاب.

ادریسیان، غلامعلی (2019) کرد و کردستان در هزاره‌های ماقبل تاریخ و عهد باستان، ویرایش ماجد مردوخ‌روحانی، چاپ دوم، سلیمانیه: سه‌رده‌م.

اسدی توسی، علی (1354) گرشاسب‌نامه، تصحیح حبیب یغمایی، چاپ دوم، تهران: طهوری.

امیدسالار، محمود (1362) «ضحّاک پسر مرداس یا ضحّاک آدمخوار؟» ایران‌نامه، ش. 6، صص. 329-338.

امیدسالار، محمود (1390) «آشفته‌بازار ادبیات فارسی» تجربه، ش. 79، صص. 23-24.

اوستا (1385) گزارش جلیل دوستخواه، چاپ دهم، تهران: مروارید.

بلعمی، ابوعلی (1353) تاریخ بلعمی، تصحیح محمّدتقی بهار، تهران: زوّار.

بهار، مهرداد (1376) جستاری چند در فرهنگ ایران، چاپ سوم، تهران: فکر روز.

بهار، مهرداد (1377) از اسطوره تا تاریخ، چاپ دوم، تهران: چشمه.

بهار، مهرداد (1381) پژوهشی در اساطیر ایران، چاپ چهارم، تهران: آگه.

بهرامی، بهمن (2011) آیین یارسان در ارتباط با ادیان باستان ایران با تأکید بر میترائیسم، اربیل: وزارت روشنبیری و لاوان.

پهلوان، چنگیز (1389) «بررسی روایات مربوط به ضحّاک و گاو برمایه در متن‌های ایرانی» نامۀ فرهنگستان، ش. 43، صص. 107-128.

پورداود، ابراهیم (1377) یشت‌ها، چاپ اوّل، تهران: اساطیر.

پورداود، ابراهیم (1380) آناهیتا، چاپ اوّل، تهران: دنیای کتاب.

علی‌پورمند، حسن و محمود طاووسی (1389) «ایزدبانوی آب، آناهیتا»، کتاب ماه هنر، ش. 143، صص. 36-47.

تفضّلی، احمد (1377) تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام، چاپ دوم، تهران: سخن.

تقی‌زاده، سیّدحسن (1362) «مقام فردوسی و اهمیّت شاهنامه»، سخنرانی‌های هزارۀ فردوسی در کنگرۀ 1313،  تهران: دنیای کتاب، صص. 43-135.

جمال­الدّین اصفهانی (1362) دیوان، تصحیح حسن وحیددستگردی، چاپ دوم، تهران: سنایی.

جنیدی، فریدون (1358) زندگی و مهاجرت نژاد آریا بر اساس روایات ایرانی، چاپ اوّل، تهران: بلخ.

جنیدی، فریدون (1380) «تو را با نبرد دلیران چه کار؟» در بیژن‌نامه از ایرج وامقی، چاپ اوّل، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی، صص. 294-312.

جوادی، جواد (1370) فریدونیان، ضحّاکیان و مردمیان، چاپ اوّل، تهران: مؤلّف.

حسین‌زاده، حمزه (1384) ضحّاک از اسطوره تا واقعیت، چاپ اوّل، تهران: ترفند.

حسینی، سیّدآرمان (1400) شاهنامۀ فردوسی و منظومه‌های پهلوانی گورانی، تهران: تمثال.

حصوری، علی (1388) سرنوشت یک شمن (از ضحّاک به اودن)، چاپ اوّل، تهران: چشمه.

خاقانی، افضل‌الدّین (1374) دیوان، تصحیح ضیاءالدّین سجّادی، چاپ پنجم، تهران: زوّار.

خالقی‌مطلق، جلال (1399) فردوسی و شاهنامه‌سرایی، چاپ اوّل، تهران: فرهنگستان.

خطیبی، ابوالفضل (1379) «بازهم ماجرای ضحّاک ماردوش»، کتاب ماه هنر، ش. 25 و 26، صص. 56-58.

خطیبی، ابوالفضل (1400) «دربارۀ اصالت تلفّظ کاوه: نقدی بر جستار کاوه یا گاوه»، بخارا، ش. 147، صص. 537-545.

دریایی، تورج (1382) «کاوۀ آهنگر: صنعتگری هند و ایرانی؟» ترجمۀ عسکر بهرامی، معارف، دورۀ بیستم، ش. 1، صص. 74-84.

دوستخواه، جلیل (1370) «کاوۀ آهنگر به روایت نقّالان»، ایران‌نامه، ش. 37، صص. 122-144.

دیاکونوف، ایگور میخائیلوویچ (1345) تاریخ ماد، ترجمۀ کریم کشاورز، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.

رحیمی، مصطفی (1369) تراژدی قدرت در شاهنامه، چاپ اوّل، تهران: نیلوفر.

زرّین‌کوب، عبدالحسین (1383) نامورنامه دربارۀ فردوسی و شاهنامه، چاپ دوم، تهران: سخن.

زند، زاگرس (1400) «دربارۀ پیشنهاد گاوه به جای کاوه»، فصلنامۀ پاژ، ش. 43، صص. 29-39.

سرخوش، فائقه (1389) اسطورۀ زمین و آسمان، چاپ اوّل، تهران: ترفند.

سرکاراتی، بهمن (1378) سایه‌های شکارشده، چاپ اوّل، تهران: قطره.

سعیدی سیرجانی (1369) ضحّاک ماردوش، چاپ سوم، تهران: نشر نو.

شاملو، احمد (1369) «حقیقت چقدر آسیب‌پذیر است» آدینه، ش. 47، صص. 6-11.

شایست نشایست (1369) ترجمۀ کتایون مزداپور، چاپ اوّل، تهران: مؤسّسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی.

شایگانفر، حمیدرضا (1391) «ژرف‌ساخت داستان جمشید، ضحّاک و فریدون از منظر اسطوره‌شناختی»، مسیحای پارسی (هم‌اندیشی هزارمین سال سرایش شاهنامه)، چاپ اوّل، تهران: جهاد دانشگاهی، صص. 8-17.

شمس، اسماعیل (1393) فولکلور و تاریخ کرد، چاپ اوّل، قم: مؤسّسۀ تاریخ علم و فرهنگ.

صفا، ذبیح‌الله (1333) حماسه‌سرایی در ایران، چاپ دوم، تهران: امیرکبیر.

صفریان، کامل و سیّده‌زهرا سجّادی (1389) جشن دیوه‌زناو (کهن‌ترین جشن سکنۀ زاگرس)، چاپ اوّل، سنندج: تافگه.

ضیمران، محمّد (1379) گذار از جهان اسطوره به فلسفه، چاپ اوّل، تهران: هرمس .

غزّالی، محمّد (1380) کیمیای سعادت، تصحیح حسین خدیوجم، چاپ نهم، تهران: علمی و فرهنگی.

فردوسی (1386) شاهنامه، تصحیح جلال خالقی‌مطلق، چاپ اوّل، تهران: مرکز دائره‌المعارف اسلامی.

فرزانه، محسن (1369) سیری در شاهنامه (اندر کشف رمز ضحّاک)، چاپ اوّل، تهران: به‌نشر.

فرنَبغ دادَگی (1380) بندهش، گزارش مهرداد بهار، چاپ دوم، تهران: توس.

قائمی، فرزاد (1394) «تحلیل تطبیقی اسطورۀ ضحّاک ماردوش» پژوهشنامۀ ادب حماسی، ش. 19، صص. 27-65.

قرشی، امان‌الله (1380) آب و کوه در اساطیر هند و ایرانی، چاپ اوّل، تهران: هرمس.

قلیزاده، خسرو (1389) «ضحّاک مار گرگسان در اساطیر ایرانی» پیک نور، ش. 1، صص. 78-102.

کریستن‌سن، آرتور (1387) کاوۀ آهنگر و درفش کاویانی، ترجمۀ منیژه احدزادگان آهنی، چاپ دوم، تهران: طهوری.

کریمر، ساموئل (1385) الواح سومری، ترجمۀ داود رسائی، چاپ سوم، تهران: علمی و فرهنگی.

کزّازی، میرجلال‌الدّین (1372) رؤیا، حماسه، اسطوره، چاپ اوّل، تهران: مرکز.

کزّازی، میرجلال‌الدّین (1388) مازهای راز، چاپ سوم، تهران: مرکز.

کهریزی، خلیل (1399) «انگاره‌ای دیگر دربارۀ کاوۀ آهنگر» جستارهای تاریخی، ش. 22، صص. 1-15.

کوهن، دانیل (1382) خرافه‌پرستی و جادوگری، ترجمۀ علیرضا تهرانی، چاپ اوّل، تهران: پیک فرهنگ.

کویاجی، جی.سی. (1353) آیین‌ها و افسانه‌های ایران و چین باستان، ترجمۀ جلیل دوستخواه، چاپ اوّل، تهران: شرکت سهامی کتاب‌های جیبی.

کیوان، مصطفی (1349) «زاگرس: ریشه و معنی آن»، یغما، ش. 267، صص. 558-559.

گیرشمن، ر. (1372) ایران از آغاز تا اسلام، ترجمۀ محمّد معین، چاپ نهم، تهران: علمی و فرهنگی.

لطفی‌نیا، حیدر (1388) حماسه‌های قوم کرد، چاپ اوّل، تهران: سمیرا.

مالمیر، تیمور (1386) پند پنهان شاهنامه، چاپ اوّل، سنندج: دانشگاه کردستان.

مترجم، عبّاس (1376) «سبک‌شناسی مُهرهای ایران در عصر آهن»، میراث فرهنگی، ش. 17، صص. 56-61.

مرتضوی، منوچهر (1372) فردوسی و شاهنامه، چاپ سوم، تهران: مطالعات و تحقیقات فرهنگی.

مزداپور، کتایون (1376) «ضحّاک و فریدون»، سخنواره (یادنامه پرویز ناتل‌خانلری)، به کوشش افشار و رویمر، چاپ اوّل، تهران: توس، صص. 633-645.

مصباح، بیتا (1396) «بن‌مایه‌های کهن‌اسطورۀ ضحّاک در ایران براساس نقوش روی مُهر دورۀ عیلامی (هزارۀ سوم قبل از میلاد)»، باغ نظر، ش. 56، صص. 43-56.

مصطفی‌رسول، عزّالدّین (1379) پژوهشی در فولکلور کردی، ترجمۀ عرفان صاحبی، چاپ اوّل، ارومیه: صلاح‌الدّین ایّوبی.

مفتی‌زاده، احمد (2017) «افسانۀ کاوۀ آهنگر و ضحّاک» در:

موسوی، سیّدکاظم و اشرف خسروی (1388) «کاوه، آهنگری فرودست یا خدایی فرودآمده؟» بوستان ادب، ش. 55، صص. 147-160.

مهاجرانی، عطاءالله (1376) گزند باد، چاپ سوم، تهران: اطّلاعات.

نامۀ سرانجام (1375) گزارش صدیق صفی‌زاده، چاپ اوّل، تهران: هیرمند.

نوری، احسان (1333) تاریخ ریشۀ نژادی کرد، بی‌جا.

نولدکه، تئودور (1357) حماسۀ ملّی ایران، ترجمۀ بزرگ علوی، چاپ سوم، تهران: سپهر.

نیبرگ، ساموئل (1383) دین‌های ایران باستان، ترجمۀ سیف‌الدّین نجم‌آ‌بادی، چاپ اوّل، کرمان: دانشگاه کرمان.

نیکیتین، واسیلی (1366) کرد و کردستان، ترجمۀ محمّد قاضی، چاپ دوم، تهران: نیلوفر.

هارپر، پرودنس (1369) «گرز گاوسر در ایران پیش از اسلام» ترجمۀ امید ملّاک‌بهبهانی، فرهنگ، ش. 7، صص. 381-402.

همدانی، محمّد (1375) عجایب‌نامه، ویرایش جعفر مدرّس‌صادقی، چاپ اوّل، تهران: مرکز.

هینلز، جان (1381) شناخت اساطیر ایران، ترجمۀ ژاله آموزگار و احمد تفضّلی، چاپ هفتم، تهران: چشمه.

کوردی:

ئیسماعیل‌پوور، ئیبراهیم (1396) خه‌می خاک، چاپی یه‌که‌م، سه‌قز: گوتار.

جاف، خوسره‌و (2009) درۆیه کاوه‌ زووحاکی نه‌کوشتووه‌، چاپی یه‌که‌م، هه‌ولێر: ئاراس.

هه‌ژار، عبدالرّحمن شرفکندی (2001) بۆ کوردستان، چاپی چواره‌م، هه‌ولێر: ئاراس.