پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 334 |
| تعداد مقالات | 3,274 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,073,541 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,879,361 |
ابراء مهرالمثل؛ مطالعه تطبیقی فقه مذاهب اسلامی | ||
| مطالعات تطبیقی فقه و اصول مذاهب | ||
| مقاله 2، دوره 6، شماره 1 - شماره پیاپی 10، فروردین 1402، صفحه 48-26 اصل مقاله (833.51 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/mfu.2023.62878 | ||
| نویسندگان | ||
| مریم السادات محقق داماد* 1؛ معصومه منفرد مسقانی2 | ||
| 1استادیار دانشگاه امام صادق(ع)، پردیس خواهران، تهران، ایران | ||
| 2دانشجوی مقطع دکتری حقوق خصوصی دانشگاه امام صادق (ع)، پردیس خواهران، تهران، ایران . | ||
| چکیده | ||
| به‌موجب ابراء، شخص حق مطالبه‌ی آنچه را که به ذمه طرف مقابل تعلق گرفته است، اسقاط می‌نماید. حق زوجه بر مهرالمثل به‌عنوان یک حق مالی، می‌تواند موضوع ابراء قرار گیرد. علم و جهل نسبت به مقدار مهرالمثل و زمان وجوب آن بر ذمه زوج، مؤلفه‌هایی تأثیرگذار بر حکم وضعی چنین ابرائی به‌شمار می‌روند. پژوهش حاضر با روشی توصیفی ـ تحلیلی و به‌صورت کتابخانه‌ای درصدد پاسخ به این پرسش اساسی است که حکم ابراء از مهرالمثل از منظر فقهای امامیه و اهل سنت چیست؟ درخصوص زمان وجوب مهرالمثل، دو قول در میان فقهای امامیه وجود دارد؛ برخی قائل به وجوب مهرالمثل به‌واسطه‌ی نکاح و در نتیجه صحت ابراء و برخی قائل به وجوب آن پس از نزدیکی و بطلان ابراء پیش از نزدیکی هستند. مشهور فقهای امامیه، جهل به مقدار مهرالمثل را در صحت ابراء مؤثر نمی‌دانند. فقهای شافعیه، مالکیه و حنفیه دخول را نیز موجب وجوب مهرالمثل می‌دانند؛ لکن فقهای شافعیه جهل به مقدار مهرالمثل را موجب بطلان و فقهای مالکیه و حنفیه عدم علم به مقدار مهرالمثل را مانع صحت ابراء نمی‌دانند. از نظر حنابله، مهرالمثل با عقد نکاح واجب می‌شود و دخول و جهل به مقدار مهرالمثل، نقشی در آن ندارد. به‌نظر می‌رسد از آ رو که مهر عوض بضع است، دخول است که موجب وجوب مهرالمثل می‌شود و پس از دخول، به منظور این‌که نکاح همچون معاوضه‌ی صرف نباشد، جهل به مقدار مهرالمثل در صحت آن بی‌تأثیر است، مگر آنکه جهل به حدی باشد که زوجه فاقد قصد تصور شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ابراء مهرالمثل؛ اسقاط حق دینی؛ عوض بضع؛ زمان وجوب مهر | ||
|
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
| مراجع | ||
|
ابن‌قدامه، عبدالله بن احمد (۱۳۸۸ق). المغنی. قاهره: مکتبه القاهره.
ابن قدامه المقدسی الجماعیلی، عبدالرحمن بن محمد. (بی‌تا). الشرح الکبیر على متن المقنع. بی جا: دارالکتاب العربی للنشر و التوزیع.
ابن‌منظور، ابوالفضل. (۱۴۱۴ق). لسان العرب. چ 3، بیروت: دارالفکر للطباعه و النشر و التوزیع- دار صادر.
ابن‌نجیم، زین‌الدین‌بن‌ابراهیم. (1419ق). الاشباه و النظائر علی مذهب ابی حنیفه النعمان. چ1، بیروت: دارالکتب العلمیه.
آل کاشف الغطاء، محمدحسین. (1359ق). تحریر المجلة. چ 1، نجف اشرف: المکتبة المرتضویة.
امامی، حسن. (بی‌تا). حقوق مدنى. تهران: انتشارات اسلامیه.
ایروانی، علی. (1379ق). حاشیة المکاسب. قم: کتبی نجفی.
بحرانی، یوسف‌بن‌احمد. (بی‌تا). الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة. قم: مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین.
البهوتی الحنبلی، منصوربن‌یونس. (بی‌تا). کشف القناع عن متن الاقناع. بیروت: دارالکتب العلمیه.
جمعى از پژوهشگران (زیر نظر سیدمحمود هاشمی شاهرودى). (1417ق). معجم فقه الجواهر. چ 1، بیروت: الغدیر للطباعة و النشر و التوزیع.
______________. (1423ق). موسوعة الفقه الإسلامی طبقا لمذهب أهل البیت(ع). چ 1، قم: مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت(ع).
حرّ عاملی، محمدبن‌حسن. (۱۴۰۹ق). تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعه. قم: مؤسسه آل البیت(ع).
حسینى روحانى قمّى، سیدصادق. (1412ق). فقه الصادق(ع). چ 1، قم: دار الکتاب ـ مدرسه امام صادق(ع).
حسینى شیرازى، سیدصادق. (1425ق). التعلیقات على شرائع الإسلام. چ 6، قم: انتشارات استقلال.
حلّى، حسن‌بن‌یوسف. (1413ق). مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة. چ 2، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
حلّى، نجم‌الدین. (1408ق). شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام. چ 2، قم: مؤسسه اسماعیلیان.
خویى، سیدابوالقاسم. (بی‌تا). مصباح الفقاهة (المکاسب). بی‌جا: بی نا.
الزحیلی، وهبةبن‌مصطفی. (بی‌تا). الفقه الإسلامی وأدلته. چ 4، سوریه: دارالفکر.
الزُّرقانی المصری، عبدالباقی. (۱۴۲۲ق). شرح الزرقانی على مختصر خلیل و حاشیة البنانی. چ 1، بیروت: دارالکتب العلمیه.
الزرکشی، ابوعبدالله. (۱۴۰۵ق). المنثور فی القواعد الفقهیة. چ 2، کویت: وزاره الاوقاف الکویتیه.
سبحانى، جعفر. (بی‌تا). نظام النکاح فی الشریعة الإسلامیة الغراء. چ 1، قم: بی نا.
السیوطى، عبدالرحمن. (1411ق). الاشباه و النظائر. بیروت: دارالکتب العلمیه.
شبیری زنجانی، موسی. (۱۴۱۹ق). کتاب النکاح. چ 1، قم: مؤسسه پژوهشی رای‌پرداز.
شریف مرتضى، على‌بن‌حسین. (1415ق). الانتصار فی انفرادات الإمامیة. چ 1، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
صیمرى، مفلح‌بن‌حسن. (1420ق). غایة المرام فی شرح شرائع الإسلام. چ 1، بیروت: دار الهادی.
طوسى، ابوجعفر محمدبن‌حسن. (1390ق). الاستبصار فیما اختلف من الأخبار. چ 1، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
__________ . (1407ق). الخلاف. چ 1، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
_________ . (1387ق). المبسوط فی فقه الإمامیة. چ 3، تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریه.
عاملى کرکى، على‌بن‌حسین. (1414ق). جامع المقاصد فی شرح القواعد. چ 2، قم: مؤسسه آل البیت(ع).
عاملى، بهاءالدین محمدبن‌حسین و ساوجى، نظام‌بن‌حسین. (1429ق). جامع عباسى و تکمیل آن. چ 1، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
عاملى، زین‌الدین. (1413ق). مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام. چ 1، قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة.
عاملى، محمدبن‌على. (1411ق). نهایة المرام فی شرح مختصر شرائع الإسلام. چ 1، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
عدة علماء و فقهاء فی الخلافة العثمانیة. (بی‌تا). مجلة الاحکام العدلیة. بی‌جا: کارخانه تجارت کتب.
العمرانی، ابوالحسین. (1421ق). البیان فی مذهب الإمام الشافعی. جده: دارالمنهاج.
فاضل هندى، محمدبن‌حسن. (1416ق). کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام. چ 1، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
الکاسانی الحنفی، علاءالدین ابوبکر. (۱۴۰۶ق). بدائع الصنائع فی ترتیب الشرائع. بیروت: دارالکتب العلمیه.
کلینى، ابوجعفر محمدبن‌یعقوب. (1407ق). الکافی. چ 4، تهران: دارالکتب الإسلامیة.
گیلانى، میرزاحبیب‌الله رشتى. (1407ق). فقه الإمامیة (قسم الخیارات). چ 1، قم: کتاب‌فروشى داورى.
ماوردی، أبوالحسن‌علی‌بن‌محمد .(۱۴۱۹ق). الحاوی الکبیر فی فقه مذهب الإمام الشافعی و هو شرح مختصر المزنی. چ 1، بیروت: دارالکتب العلمیه.
مجلسی، محمدتقى. (1406ق). روضة المتقین فی شرح من لایحضره الفقیه. چ 2، قم: مؤسسه فرهنگى‌ـ‌اسلامى کوشانبور.
محقق سبزوارى، محمدباقر. (1423ق). کفایة الأحکام. چ 1، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
محقق‌داماد، سیدمصطفى. (1406ق). قواعد فقه. چ 12، تهران: مرکز نشر علوم اسلامى.
________ . (1381). قواعد فقه (بخش مدنی). تهران: سمت.
مکارم شیرازی، ناصر. (1380). بحوث فقهیه. قم: مدرسة الإمام علی‌بن‌أبی‌طالب(ع).
___________. (1424ق). کتاب النکاح. قم: مدرسة الإمام علی‌بن‌أبی‌طالب(ع).
موسوی سبزواری، عبدالاعلی. (1413ق). مهذب الأحکام فی بیان الحلال و الحرام. ج 19، قم : السیدعبدالاعلی السبزواری.
نجفى (کاشف الغطاء)، حسن‌بن‌جعفر. (1422ق). أنوار الفقاهة- کتاب النکاح. چ 1، نجف اشرف: مؤسسه کاشف الغطاء.
نجفى، محمدحسن. (1404ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام. چ 7، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
النووی، أبوزکریا محی‌الدین. (۱۴۱۲ق). روضة الطالبین و عمدة المفتین. چ 3، بیروت: المکتب الاسلامی.
____________ . (بی‌تا). المجموع شرح المهذب. سوریه: دارالفکر.
یزدی، محمدکاظم. (1410ق). حاشیة المکاسب. قم: مؤسسه اسماعیلیان. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 229 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 291 |
||
