تعداد نشریات | 30 |
تعداد شمارهها | 289 |
تعداد مقالات | 2,828 |
تعداد مشاهده مقاله | 3,314,087 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,382,397 |
اصلاحات ارضی لاهیجان و پیامدهای جامعه شناختی آن (مورد مطالعه: نواحی شرق استان گیلان) | ||
جامعه شناسی فرهنگ و هنر | ||
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 06 مهر 1402 | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/scart.2023.62887 | ||
نویسندگان | ||
ایرج راستگو* 1؛ طلیعه خادمیان* 2؛ عبدالرضا ادهمی3 | ||
1دانشجوی دکتری، گروه جامعه شناسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
2استادیار، گروه جامعه شناسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی تهران، ایران | ||
3دانشیار، گروه جامعه شناسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
اصلاحات ارضـی، درمقام مهمتریـن رخـداد در نظام مالکیـت زمین در تاریـخ معاصر ایران، واجد پیامدهای فرهنگی ـ اجتماعی مهمی در زندگی روستاییان و شهرنشینان بود. این رخداد که در پی انعطاف پذیری نسبی مدرنیزاسیون آمرانۀ پهلوی در دهۀ چهل به وقوع پیوست سبب تغییرات عمده ای در بافت جمعیتی، سبک زندگی، باورهای فرهنگی و مناسبات اجتماعی مردم ایران شد. پژوهش حاضر با هدف بررسی فرایند و پیامدهای فرهنگی ـ اجتماعی اصلاحات ارضی در نواحی شرق استان گیلان انجام شده است. روش انجام پژوهش، روش تاریخی ـ اسنادی بوده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که سیر تکاملی اصلاحات ارضی به پیدایش قشر خوش نشین در روستاها و مهاجرت آنها به شهرها، شکل گیری حاشیه نشینی در اطراف کلانشهرها، افول انسجام فرهنگ سنتی و دگردیسی سبک زندگی مردم انجامید و ترکیب جمعیتی شهرهای ایران را زیر و رو کرد. حاصل مهاجرت کشاورزان خرده پا و خوش نشینان به شهرها تضعیف تدریجی کشاورزی و دامداری و پرشدن شهرها از جمعیت غیرمتخصص و بیکار بود. بدینترتیب، قشر اجتماعی جدیدی در شهرها شکل گرفت که توان و موقعیت جذب کامل فرهنگ شهری را نداشت، اما تا حدود بسیاری نیز از فرهنگ روستایی بریده بود. مدرنیزاسیون آمرانۀ پهلوی که مرزبندی شمال شهری (اقشار مرفه و متجدد) و جنوب شهری (اقشار حاشینهنشین و فرودست) را روز به روز تشدید می کرد ناخواسته به رشد اقشار فرودستی که توان پذیرش فرهنگ مدرن شهری را نداشتند کمک کرد. با گشایش نسبی فضای سیاسی در سالهای آخر حیات نظام پهلوی، این اقشار در شکل دهی و تقویت شورش انقلابی علیه تجدد آمرانه نقش اصلی را ایفا کردند. | ||
کلیدواژهها | ||
حاشیه نشینی؛ مهاجرت؛ قشربندی؛ خوش نشینی؛ تحول فرهنگی | ||
مراجع | ||
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 217 |