پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 334 |
| تعداد مقالات | 3,274 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,073,504 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,879,349 |
پیامدهای اجتماعی ـ فرهنگی اصلاحات ارضی در ایران (مطالعۀ موردی: نواحی شرق استان گیلان) | ||
| جامعه شناسی فرهنگ و هنر | ||
| مقاله 9، دوره 6، شماره 2 - شماره پیاپی 20، تیر 1403، صفحه 152-160 اصل مقاله (700.55 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/scart.2023.62887 | ||
| نویسندگان | ||
| ایرج راستگو1؛ طلیعه خادمیان* 2؛ عبدالرضا ادهمی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری، گروه جامعه شناسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
| 2استادیار، گروه جامعه شناسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی تهران، ایران | ||
| 3دانشیار، گروه جامعه شناسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| اصلاحات ارضـی، درمقام مهمتریـن رخـداد در نظام مالکیـت زمین در تاریـخ معاصر ایران، واجد پیامدهای فرهنگی ـ اجتماعی مهمی در زندگی روستاییان و شهرنشینان بود. این رخداد که در پی انعطاف پذیری نسبی مدرنیزاسیون آمرانۀ پهلوی در دهۀ چهل به وقوع پیوست سبب تغییرات عمده ای در بافت جمعیتی، سبک زندگی، باورهای فرهنگی و مناسبات اجتماعی مردم ایران شد. پژوهش حاضر با هدف بررسی فرایند و پیامدهای فرهنگی ـ اجتماعی اصلاحات ارضی در نواحی شرق استان گیلان انجام شده است. روش انجام پژوهش، روش تاریخی ـ اسنادی بوده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که سیر تکاملی اصلاحات ارضی به پیدایش قشر خوش نشین در روستاها و مهاجرت آنها به شهرها، شکل گیری حاشیه نشینی در اطراف کلانشهرها، افول انسجام فرهنگ سنتی و دگردیسی سبک زندگی مردم انجامید و ترکیب جمعیتی شهرهای ایران را زیر و رو کرد. حاصل مهاجرت کشاورزان خرده پا و خوش نشینان به شهرها تضعیف تدریجی کشاورزی و دامداری و پرشدن شهرها از جمعیت غیرمتخصص و بیکار بود. بدینترتیب، قشر اجتماعی جدیدی در شهرها شکل گرفت که توان و موقعیت جذب کامل فرهنگ شهری را نداشت، اما تا حدود بسیاری نیز از فرهنگ روستایی بریده بود. مدرنیزاسیون آمرانۀ پهلوی که مرزبندی شمال شهری (اقشار مرفه و متجدد) و جنوب شهری (اقشار حاشینهنشین و فرودست) را روز به روز تشدید می کرد ناخواسته به رشد اقشار فرودستی که توان پذیرش فرهنگ مدرن شهری را نداشتند کمک کرد. با گشایش نسبی فضای سیاسی در سالهای آخر حیات نظام پهلوی، این اقشار در شکل دهی و تقویت شورش انقلابی علیه تجدد آمرانه نقش اصلی را ایفا کردند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| حاشیه نشینی؛ مهاجرت؛ قشربندی؛ خوش نشینی؛ تحول فرهنگی | ||
| مراجع | ||
|
آبراهامیان، یراوند (1384). ایران بین دو انقلاب. ترجمه احمد گل محمدی و محمد ابراهیم فتاحی، تهران: نشر نی.
ازکیا، مصطفی (1370). جامعه شناسی توسعه و توسعه نیافتگی روستایی ایران. تهران: انتشارات اطلاعات.
اشرف، احمد (1387). طبقات اجتماعی، دولت و انقلاب در ایران. ترجمۀ سهیلا ترابی فارسانی، تهران: نیلوفر.
دورنر، پیتر (1356). اصلاحات ارضی و توسعه اقتصادی. ترجمه احمد کریمی، تهران: انتشارات امیر کبیر.
افراسیابی، بهرام (1364). ایران و تاریخ: از کودتا تا انقلاب. تهران: انتشارات زرین.
سو، آلوین (1397). تغییر اجتماعی و توسعه. ترجمه محمود حبیبی مظاهری، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
هالیدی، فرد (1358). دیکتاتوری و توسعه سرمایه داری در ایران. ترجمۀ فضل الله نیک آیین، تهران: نشر سپهر.
مهدی، طالب (1367). عوامل موثر در تقطیع اراضی زراعی و لزوم یکپارچگی زمینهای واحد بهره برداری. رشد آموزش جغرافیا، 13، 7-17.
طالب، مهدی؛ میرزایی، حسین (1391 ). ارزیابی نقش مشارکت در طرحهای توسعه مناطق روستایی (بررسـی موردی: طرحهای تجمیع مناطق روستایی)، فصلنامه توسعه محلی، 4 (1)، 1-18.
عبدالله اف . ز. ز. (1365). طبقات بورژوا و کارگر در ایران در اوائل قرن بیستم. ترجمه حسین ادیبی، نامه علوم اجتماعی، ۲ (3)، ۴ -16.
عظیمی، حسین (1361). توزیع زمین و درآمد کشاورزی در آستانه اصلاحات ارضی، مسائل ارضی و دهقانی. تهران: نشر آگاه.
علم، اسداله (۱۳۷۷). یادداشت های علم. ویرایش علی نقی عالیخانی، تهران: نشر کتاب.
عمید، محمدجواد (۱۳۸۱). کشاورزی، فقر و اصلاحات ارضی در ایران. ترجمه رامین امینی نژاد، تهران: نشر نی.
عنبری، موسی (1397). جامعهشناسی توسعه از اقتصاد تا فرهنگ. تهران: سمت.
کارگر اسفندآبادی، خدیجه؛ یوسفی، علی؛ رحیمی، آرزو (۱۳۹۶ ). قشربندی اجتماعی در روستاهای ایران قبل و بعد از اصلاحات ارضی. نشریه نخبگان علوم و مهندسی، 2 (1)، 1- 21.
کرمی، شایان (1398). پیامدهای اصلاحات ارضی در غرب ایران. فرهنگ ایلام، 20 (62)، 142 – 165.
کوهپایی، مجید (1391). اصول اقتصاد کشاورزی. نشر: دانشگاه تهران.
لهسائی زاده، عبدالعلی (1368). تحولات اجتماعی در روستاهای ایران. شیراز: انتشارات نوید.
محمدپور، احمد (1384). فرایند و پیامدهای نوسازی در کردستان ایران: مطالعه موردی شهرستان سردشت. فصلنامه علمی پژوهشی انسانشناسی، 5، 52 – 83.
محمدپور، احمد (1398).ضد روش، زمینه های فلسفی و رویه های عملی در روش شناسی کیفی. قم: لوگوس.
مومنی، باقر (۱۳۵۹)، مسئله ارضی و جنگ طبقاتی در ایران. تهران: انتشارات پیوند.
میلانی، محسن (1381). شکل گیری انقلاب اسلامی از سلطنت پهلوی تا جمهوری اسلامی. ترجمه: مجتبی عطارزاده، تهران: گام نو.
نراقی، یوسف (1394). جامعه شناسی و توسعه. تهران: نشر: فروزان.
هلیدی فرد (1385). دیکتاتوری و توسعه سرمایه داری در ایران. فضل الله نیک آئین، تهران: سپهر.
یگانه، سیروس (1365). ساختار ارضی ایران: از اصلاحات ارضی تا انقلاب. تهران، نشر آگاه. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 470 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 126 |
||