پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 334 |
| تعداد مقالات | 3,273 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,073,487 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,879,339 |
نقش آیات مبیّن مقاصد شریعت در ارزیابی روایات از دیدگاه مذاهب اسلامی | ||
| مطالعات تطبیقی فقه و اصول مذاهب | ||
| دوره 6، شماره 1 - شماره پیاپی 10، فروردین 1402، صفحه 273-252 اصل مقاله (868.94 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/mfu.2024.140041.1354 | ||
| نویسنده | ||
| مهدی گرامی پور* | ||
| استادیار، گروه فقه و مبانی حقوق، دانشکده الهیات، دانشگاه قم، قم، ایران | ||
| چکیده | ||
| قرآن به‌عنوان مهم‌ترین منبع در تشریع احکام در همه مذاهب اسلامی است. از سوی دیگر سنت به معنای قول، فعل و تقریر پیامبر اکرم(ص) یا معصوم(ع) بعد از قرآن به‌عنوان پرکاربردترین منبع در میان تمامی مذاهب اسلامی به‌شمار می‌رود. یکی از معیارهایی که می‌تواند در ارزیابی روایات نقش مهمی را ایفا کند آیات مبین مقاصد شریعت است. این آیات، مبین احکام الهی نبوده، بلکه به بیان اهداف کلی شریعت پرداخته و یا در مقام بیان حکمت احکام هستند. مقاله حاضر در صدد آن است که با رویکرد توصیفی - تحلیلی به نقش این مقاصد در ارزیابی روایات بپردازد. در این مقاله کارکردهای آیات مبین مقاصد در ارتباط با روایات استخراج شده و مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. توجه به نصوص قرآنی مبین مقاصد می‌تواند موجب برداشت‌های جدیدی از روایات شود به‌طوری‌که بدون توجه به این مقاصد چنین ظهوری شکل نمی‌گرفت. این نصوص قرآنی در فهم، تفسیر، تضییق و توسعه روایات تأثیرگذار است و در صورت تعدی از مرجحات منصوصه می‌تواند به‌عنوان یکی از مرجحات باب تعارض قرار گیرد و در نهایت شناخت این مقاصد می‌تواند به‌عنوان معیاری برای سنجش صحت متن روایات قرار گیرد. در مورد کاربرد مقاصد شریعت در یکی از مراحل اجتهاد یعنی مواجهه با روایات، اختلاف شدیدی بین محققین معاصر امامیه وجود دارد. در مقاله حاضر تلاش بر آن است تا با ارجاع این بحث به مباحث معهود فقهی و اصولی به اثبات آن بپردازد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تعارض روایات؛ فهم روایات؛ مرجحات باب تعارض؛ مقاصد شریعت | ||
|
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم
ابن ادریس، محمد بن احمد. (1410ق). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوى. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
ابن تیمیه، تقی الدین. (1426 ق). مجموع فتاوی شیخ الإسلام ابن تیمیة. مصر: دار الوفاء.
ابن حنبل، احمد. (1416ق). مسند الإمام أحمد بن حنبل. بیروت: موسسه الرساله.
ابن رشد الحفید، احمد بن محمد. (١٤١٥ ق).بدایه المجتهد و نهایة المقتصد. بیروت: دارالفکر.
ابن شبه، عمر. (1399 ق).تاریخ المدینه. جده: دار الفرقان.
ابن عاشور، محمد الطاهر. (1366 ق). مقاصدالشریعة الاسلامیة. تونس: مکتب الاستقام.
ابن فارس، ابوالحسین احمد. (1404 ق). معجم مقائیس اللغة. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم.
ابن قدامه حنبلی، عبدالله. (1423 ق). روضة الناظر. بیروت: موسسه الریان.
ابن قیم الجوزیة، محمد بن أبی بکر. (1411 ق). اعلام الموقعین. بیروت: دارالکتب العلمیة.
امین القضاة . (2004 م). الخلفاء الراشدون. تاریخ و احداث. جده: دارالفرقان.
انصاری، مرتضی. (1428 ق). فرائد الأصول. قم: مجمع الفکر الاسلامی.
ایروانی، باقر. (1412ق). دروس تمهیدیه فی الفقه الاستدلالی. قم: بی‌نا.
بخاری، محمد بن اسماعیل. (1410 ق). صحیح البخاری. مصر: لجنة إحیاء کتب السنة.
جغیم، نعمان. (1435 ق). طرق الکشف عن مقاصد الشارع. اردن: دار النفائس للنشر و التوزیع.
جوینی، أبو المعالی عبد الملک بن عبدالله. (1418 ق). البرهان فی اصول الفقه. محقق. صلاح بن محمد بن عویضة. ط1. بیروت: دار الکتب العلمیة.
حر عاملی، محمد بن حسن. (1409 ق). وسائل الشیعة. قم: مؤسسه آل البیت (ع).
حسنی، احمد. (1392ش). «بررسی و نقد دیدگاه تأثیر مقاصد شریعت بر اسناد استنباط». فقه اهل‌بیت، ش 74 .
حسینی شیرازی، سید علیرضا. (1397ش). اعتبارسنجی احادیث شیعه. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم‌انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
حسینی، سید ابوالقاسم . (1388ش). مقصدهای شریعت. قم: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ اندیشه اسلامی.
حلبی، علی بن حسن . (بی‌تا) . إشارة السبق إلى معرفة الحق. قم: دفتر انتشارات اسلامى
حلی، محمد بن حسن بن یوسف. (1387ق). ایضاح الفوائد. قم: موسسه اسماعیلیان.
ـــــــــــــــ. (١٤١٧ ق). مختلف الشیعه فی احکام الشریعه. قم: مرکز نشر التـابع لمکتـب الاعـلام الاسـلامی.
ـــــــــــــــ . (1414ق). تذکرة الفقهاء. قم: مؤسسه آل‌البیت (ع).
خادمی، نورالدّین بن مختار. (1421ق). علم المقاصد الشرعیة. ریاض: مکتبة العبیکان.
خمینی، سید روح‌الله. (1421 ق). کتاب الطهارة. تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ره.
ـــــــــــــــ. (1415 ق). المکاسب المحرمة. قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی قدس سره.
ـــــــــــــــ . (بی‌تا). تحریر الوسیلة. قم: مؤسسه مطبوعات دار العلم.
دهلوی، ولی‌الله . (1426 ق). حجة الله البالغة. بیروت: دارالجیل.
ربانی، محمدحسن . (1393ش). فقه الحدیث. قم: بوستان کتاب.
رشید رضا، محمد. (1393ق). تفسیر القرآن الحکیم المنار. بیروت: دار المعرفه.
روحانی، محمدصادق . (بی‌تا). فقه الصادق. قم: دارالکتاب - مدرسه امام صادق(ع).
ریسونی، احمد . (1991م). نظریه المقاصد عند الامام الشاطبی. رباط: دارالامان.
ـــــــــــــــ. (1430ق). محاضرات فی مقاصد الشریعه. مصر: دارالسلام.
الزحیلی، محمد. (بی‌تا). موسوعة قضایا الاسلامیة معاصرة. دمشق: دارالمکتبی.
الزرقاء، مصطفی احمد. (1968م). المدخل الفقهی العام. دمشق: مطبعة الادیب.
سلار دیلمی، حمزه بن عبدالعزیز. (1404ق). المراسم العلویة و الأحکام النبویة. قم: منشورات الحرمین.
سید مرتضی، علی بن الحسین. (١٣٩١ ق). الانتـصار. قم: منـشورات الـشریف الرضـی.
سیستانی، سید علی حسینی. (1414ق). قاعده لاضرر و لاضرار. قم: نشر مکتب آیت‌الله‌العظمی سیستانی.
شاطبی، ابواسحاق. (1431ق). الموافقات. بیروت: دار المعرفة.
الشوکانی، محمد بن علی. (1413 ق). نیل الاوطار. مصر: دارالحدیث.
صدر، محمدباقر. (1417ق). مباحث الحجج و الاصول العملیة. قم: مؤسسة دائرة معارف الفقه الاسلامی.
صدوق، محمد بن علی . (1413ق). من لایحضره الفقیه. محقق. مصحح. غفاری. علی اکبر. چاپ دوم. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
طوسی، محمد بن حسن. (1407ق). تهذیب الأحکام. محقق. مصحح. موسوی خرسان. حسن. چاپ چهارم. تهران: دارالکتب الإسلامیة.
طوفی، نجم‌الدین. (1954م). شرح الاربعین. چاپ شده در ضمیمة. مصطفی زید. المصلحة فی التشریع الاسلامی و نجم‌الدین الطوفی. قاهرة: دارالفکر العربی.
عاملی، شهید ثانی، زین‌الدین بن علی. (١٤١٦ ق). مسالک الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام. بی‌جا: مؤسسه المعارف الاسلامیه.
ــــــــــــ . (1410 ق). الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة (المحشّى - کلانتر). قم: کتاب‌فروشی داورى.
عاملی، محمد بن مکی . (1417ق). الدروس الشرعیة فی فقه الإمامیة. قم: دفتر انتشارات اسلامى.
ــــــــــــــــ. (بی‌تا). القواعد و الفوائد. قم: کتابفروشى مفید.
عبدخدائی، بشری و همکاران . (1396ش ). «رهیافت مقصدگرا به امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر در فقه سیاسی امامیه». نشریه سیاست متعالیه. قم: ش 17 .
عبدالرحمان، محمود. (بی‌تا). معجم المصطلحات و الالفاظ الفقهیة. جلد 1. بی‌جا: بی‌نا.
عدنان القطیفی، السید منیر السید. (1414ق). الرافد فی اصول الفقه. قم: نشر مکتب آیة الله السید السیستانی.
علیدوست، ابوالقاسم. (1388 ش). فقه و مصلحت. تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
غزالی، محمد. (1413 ق). المستصفی فی علم الأصول. بیروت. دارالکتب العلمیة.
فخر رازی، محمد. (بی‌تا). المحصول فی علم الاصول. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
فیومی، احمد بن محمد. (1414 ق). المصباح المنیر. قم: موسسه دار الهجرة.
کرکی، علی بن الحسین. (١٤١٥ ق). جامع المقاصد فی شرح القواعـد. قم: مؤسـسه آل‌البیت(ع) لاحیـاء التراث.
کلینی، محمد بن یعقوب. (1407ق). الکافی. محقق. مصحح. غفاری. علی‌اکبر. آخوندی. محمد. چاپ چهارم. تهران: دارالکتب الإسلامیة.
گرامی پور، مهدی . (1398ش). «نقد و بررسی مقاصد الشریعه در فقه امامیه». پایان‌نامه سطح 4. استاد راهنما. احمد مبلغی. حوزه علمیه قم.
محقق حلی، ابوالقاسم نجم‌الدین. (١٤٠٣ ق). شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام. تهران: انتشارات استقلال.
مسلم، مسلم بن الحجاج. (1375ق). صحیح مسلم. تحقیق. محمد فـؤاد عبـدالباقی. بیـروت: دار احیـاء التـراث العربـی.
مظفر، محمدرضا. (1387 ش). اصول الفقه. قم: بوستان کتاب.
معرفت، محمدهادی . (1369ش). «واقع‌نگری در بینش فقهی امام خمینی ره» . کیهان اندیشه. ش ۲۹.
ـــــــــــــــــ . (1387ش). التفسیر الأثری الجامع. قم: مؤسسه فرهنگی انتشاراتی التمهید.
مغنیه، محمدجواد. (1421 ق). فقه الإمام الصادق علیه السلام. قم: مؤسسه انصاریان.
ـــــــــــــــــ. (1421 ق). الفقه علی المذاهب الخمسة. بیروت: دار التیار الجدید. دار الجواد.
مفید، محمد بن محمد. (1413ق). المقنعة. قم: کنگره جهانى هزاره شیخ مفید.
ملاح، حسین محمد. (1422ق). الفتوی. بیروت: المکتبه العمریه.
النجار، عبدالمجید. (1992 م). فصول الفکر الاسلامی. بیروت: بی‌نا.
نجفی، محمدحسن. (1365ش). جواهر الکلام. تهران: دارالکتب الاسلامیة.
ویسی، محمود. (1397ش). «بررسی تطبیقی حیله‌های فقهی در عقود». مطالعات تطبیقی فقه و اصول مذاهب. شماره اول. صص127-138.
هاشمی شاهرودی، سید محمود . (1417ق). بحوث فی علم الأصول. تقریر درس آیت‌الله محمدباقر صدر. بی‌جا: مرکز الغدیر للدراسا الاسلامیة.
الیوبی، محمد سعد بن احمد بن مسعود . (1418ق). مقاصد الشریعة الاسلامیة و علاقتها بالادلة الشرعیة. چاپ اول. ریاض: دارالهجرة. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 226 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 220 |
||
