پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 382 |
| تعداد مقالات | 3,743 |
| تعداد مشاهده مقاله | 5,042,778 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,390,868 |
تبارشناسی خانقاه از دیدگاه میشل فوکو | ||
| تحلیل گفتمان ادبی | ||
| دوره 1، شماره 3، بهمن 1402، صفحه 135-165 اصل مقاله (547.41 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/lda.2024.140370.1008 | ||
| نویسنده | ||
| امجد محمدمرادی* | ||
| دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ارومیه | ||
| چکیده | ||
| خانقاه به عنوان یک نهاد اجتماعی در تاریخ اندیشه و ادبیات فارسی نقش بسزایی داشته است و تاثیر آن در رشد و اشاعة فرهنگ و ادب ایران انکار ناشدنی است. دربارة تاسیس نخستین خانقاه در جوامع اسلامی و علل ایجاد آن، در میان محققین اختلاف نظر وجود دارد. رویگردانی فقهای دنیاجو از آموزههای اسلام راستین و عمل به دستورات آن، بیزاری از زهد خشک و وجود عالمان بیعمل زمینههای شکلگیری وگسترش خانقاه را در ممالک اسلامی بیشتر کرد و همین عامل، باعث جدایی خانقاه از مسجد شد و نوعی گسست معرفتی ایجاد کرد که پیش از آن در جامعة اسلامی سابقه نداشت. این نوشتار، در پی آن است ضمن پرداختن به تاریخ و چگونگی تولد خانقاه، ضرورت، انگیزه و علل تشکیل این نهاد اجتماعی را آشکار کند و جهت روشنگری ذهن خواننده، اشارهای به چگونگی پیدایش و تجلّی آیین تصوف در میان مسلمانان داشته باشد. سپس با در نظرگرفتن اهمیت و جایگاه خانقاه در شناساندن فرهنگ اسلامی، با نگاهی جامعه شناختی، خاستگاه، نقش و کارکرد آن را از دیدگاه اصول روش شناختی و رویکرد تبارشناسانه فوکو بررسی کند. نتایج حاکی از آن است که تقابل خانقاه با اندیشههای دینی باعث شکلگیری این نهاد شد و هر گروه برای پایبندیهای خود ادلّۀ خود را ارائه دادهاند و در نهایت، پیوستن بزرگانی مانند امام محمد غزّالی به آیین و مسلک تصوّف، شکلگیری خانقاه را رسمیّت بیشتری بخشید. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| فوکو؛ تبارشناسی؛ خانقاه؛ عرفان؛ تصوف | ||
| مراجع | ||
|
ابن‌جوزی، عبدالرحمن. (1368). تلبیس ابلیس، ترجمۀ علیرضا ذکاوتی قراگوزلو. تهران: مرکزنشردانشگاهی.
ابوالقاسمی، محسن. (1390). دینها وکیشهای ایرانی. تهران: انتشارات هیرمند.
افلاکی، شمس‌الدین احمد. (1362). مناقب‌العارفین، به کوشش حسین یازیجی، تهران: دنیای کتاب.
ادواردویچ، برتلس. (2536). تصوّف و ادبیات تصوّف، ترجمۀ سیروس ایزدی. تهران: امیرکبیر.
بدوی، عبدالرحمن. (1389). تاریخ تصوّف اسلامی، ترجمه محمودرضا افتخارزاده. تهران: افراز.
توکلی، محمدرئوف. (1378). تاریخ تصوّف در کردستان. تهران: انتشارات توکلی.
جامی، عبدالرحمن. (1337). نفحات الانس، تصحیح محمدتوحیدی‌پور. تهران: کتاب فروشی محمودی.
ذکاوتی قراگوزلو، علیرضا. (1390). بازشناسی و نقد تصوّف. تهران: انتشارات سخن.
حدادعادل، غلامعلی. (1375). دانشنامۀ جهان اسلام، تهران: بنیاد دائرة‌المعارف اسلامی.
زرین‌کوب، عبدالحسین. (1362). ارزش میراث صوفیه. تهران: امیرکبیر.
زرین‌کوب، عبدالحسین. (1383). تصوّف ایرانی در منظرتاریخی آن. ترجمۀ مجدالدین کیوانی، تهران: سخن.
ستاری، جلال. (1397). عشق صوفیانه. تهران: نشرمرکز.
سراج طوسی، ابونصر. (1388). اللمع فی‌التصوّف، تصحیح نیکلسون، ترجمۀ مهدی مجتبی. تهران: اساطیر.
سعدی، شیخ مصلح‌الدین. (1376). گلستان، تصحیح خلیل خطیب رهبر. تهران: صفی‌علیشاه.
شفیعی‌کدکنی، محمدرضا. (1396). اینکیمیای هستی، جلد اول. تهران: نشرسخن.
فوکو، میشل. (1389). نظم اشیا «دیرینه‌شناسی علوم انسانی»، ترجمۀ یحیی امامی. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
فوکو، میشل. (1400). پیدایش کلینیک، ترجمه یحیی امامی. تهران: انتشارات نقش ونگار.
فوکو، میشل. (1401). تاریخ جنون. ترجمه فاطمه ولیانی، تهران: هرمس.
فوکو، میشل. (1401). مراقبت و تنبیه، ترجمة نیکوسرخوش و افشین جهاندیده. تهران: نی.
فیرحی، داود. (1395). قدرت، دانش و مشروعیت دراسلام. تهران: نشرنی.
کاشانی، عزّالدین. (1394). مصباح‌الدایه و مفتاح‌الکفایه، تصحیح جلال‌الدین همایی، تهران: سخن.
کچویان، حسین و زائری قاسم. (1388). ده گام اصلی روش شناختی درتحلیل تبارشناسانه فرهنگ با اتکا به آرای میشل فوکو، «راهبرد فرهنگ»، 7.
کیانی، محسن. (1389). تاریخ خانقاه در ایران. تهران: انتشارات طهوری، چاپ سوم.
کیائی‌نژاد، زین‌الدین. (1377). جلوههای عرفان در ایران باستان. تهران: انتشارات عطایی.
الله یارابن تیمور، صوفی. (1387). مرادالعارفین. تهران: سخن.
مایر، فریتس. (1378). ابوسعید ابوالخیرحقیقت و افسانه،ترجمۀ مهرآفاق بایبوردی. تهران: مرکزنشردانشگاهی.
محمدابن منور. (1389). اسرارالتوحید فی مقامات شیخ ابوسعید، تصحیح احمد بهمنیار. تهران: دنیای کتاب.
مولوی، جلال الدین محمد. (1375). مثنوی، تصحیح محمداستعلامی. تهران: سخن.
نسفی، ابوحفص. (1376). تفسیر نسفی، ترجمۀ عزیزالله جوینی، تهران: سروش.
نفیسی، سعید. (1343). سرچشمههای تصوّف در ایران. تهران: چاپخانة اتحاد.
نفیسی، علی اکبر. (1343). فرهنگ نفیسی. تهران: خیام. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 247 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 159 |
||