پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 334 |
| تعداد مقالات | 3,274 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,073,571 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,879,376 |
تفسیر اسطوره‌شناسانه ادوات و نگارههای آیینی_حماسی ایران پیشاتاریخ بر اساس نظریه کارکرد آیین_اسطوره جوزف کمبل | ||
| جامعه شناسی فرهنگ و هنر | ||
| مقاله 4، دوره 6، شماره 1 - شماره پیاپی 19، فروردین 1403، صفحه 53-67 اصل مقاله (1017.5 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/scart.2024.140315.1432 | ||
| نویسندگان | ||
| اسماعیل بنی اردلان1؛ شاهرخ امیریان دوست* 2 | ||
| 1دانشیار، گروه هنر، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه هنر تهران، تهران، ایران | ||
| 2پژوهشگر مطالعات هنر، دکترای پژوهش هنر، دانشگاه تهران، تهران، ایران (نویسندۀ مسئول). | ||
| چکیده | ||
| از فرهنگ پیشاتاریخی ایران قدیم ـ ایران پیش از شکل‌گیری امپراتوری هخامنشیان ـ ادوات منقوش بسیاری باقی مانده است. اینگونه به‌نظر می‌رسد که بخشی از آن ادوات و نقوش با کارکرد آیین و مناسک فرهنگی_اسطوره‌ای پیشاتاریخ در ارتباط باشد. در این میان نگارههای تصویرسازی شده‌ای از نقوش انسانی با شمایل، وضعیت، موقعیت و در حال انجام حرکات و اعمال خاص آیینی و حماسی چشم‌گیر است. ارتباط‌جویی نظام کارکردگرای اسطوره‌ای با تصاویر منقوش بر روی آن ادوات و نگاره‌ها مسئلة بنیادین این مقاله خواهد بود. پرسش اساسی در این زمینه این است که کیفیت ارتباط ادوات منقوش و نگارههای مزبور با نظام آیین_اسطوره، در دریافت و انتقال معانی آشکار(صریح) و نهانی(ضمنی)، چگونه بوده و قابل تفسیر است؟ این مهم را پژوهش در رابطه‌جویی ماهیت اسناد باقی‌مانده از ادوات و تصویر_نگارههای آیینی_حماسی آن فرهنگ پیشاتاریخی با چهار کارکرد آیین_اسطوره مطرح شده توسط جوزف کمبل جستجو می‌کند. مقاله در جهت نائل آمدن به کارکردگرایی ماهیتی این آثار، به تفسیر رابطة میان آن نقوش با کارکردگرایی اسطوره‌ای، باور و جهان‌بینیِ فراروایت‌گرای فرهنگ پیشاتاریخ ایران قدیم می‌پردازد. نگارندگان با اتکاء به آراء صاحب‌نظران حوزه‌های فرهنگی_اجتماعی و اسطوره-شناختی این امر را محقق می‌کنند. جستار جهت تحقق این مهم از رویکرد تفسیری پوزیتویسیتی استفاده می‌کند. روش پژوهش حاضر از نوع کیفی و شیوه کاربردی پژوهش توصیفی_تحلیلی است. داده‌های پژوهش با روش تاریخی و مطالعات کتابخانه‌ای تهیه شده است. نتیجه پژوهش آشکار می‌کند ادوات و تصاویر منقوش آیینی_حماسیِ فرهنگ پیشاتاریخی ایران، پیام صریحِ آیینی_فرهنگی و پیام ضمنیِ فرهنگی_اسطوره‌ای مرتبط با نظام کارکرد آیین_اسطوره‌ای آن فرهنگ را محمول دارند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| فرهنگِ پیشاتاریخیِ ایران قدیم؛ نگارههای آیینی_حماسی؛ کارکرد آیین_اسطوره | ||
| مراجع | ||
|
آریان‌پور، امیرحسین (1354). اجمالی از جامعه‌شناسی هنر. تهران: انجمن کتاب دانشجویان دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران.
__ (1380). جامعه شناسی هنر. تهران: گستره.
آژند، یعقوب؛ آقایی، سید ناصر؛ امیریان دوست، شاهرخ (1398). تبارشناسی حرکات آیینی موزون با سماچه (فرایند تاریخی و خاستگاه اجتماعی_اعتقادی). کیمیای هنر، 8 (32)، 51-37.
آژند، یعقوب و امیریان دوست، شاهرخ (1402). تحلیل معنایی نقوش ویژه سفالینه های هزاره های سوم تا چهارم ق.م. فرهنگ موسیان. جامعه شناسی فرهنگ و هنر، 5 (3)، 1-20.
اسپور، دنیس (1383). انگیزه آفرینندگی در سیر تاریخی هنرها. ترجمه امیر جلال‌الدین اعلم، تهران: نیلوفر.
افشار، آرزو (1388). درآمدی بر رقص و حرکت. تهران: افراز.
افروغ، محمد (1401). تحلیل عناصر روایی قالیچة حضرت موسی(ع) بر اساس نظریة تک اسطورة جوزف کمپل، کیمیای هنر، 11(42)، 66-49.
امیریان دوست، شاهرخ؛ آژند، یعقوب؛ آقایی، سید ناصر (1398). تصویرسازی حرکات موزون با سماچه در سفال نگاری های ایران پیش از تاریخ. رهپویه هنر/هنرهای تجسمی، 3(5)، 60-49.
امیریان دوست، شاهرخ؛ آژند، یعقوب و آقایی، سید ناصر (1399). خوانش نشانه گی و رموز تصاویر آیینی_حرکتی در نخستین سفال‌نگاری های ایران. رهپویه هنرهای تجسمی، 3(4)، 20-5.
امیریان دوست، شاهرخ و آقایى، سید ناصر (1402). تبارشناسی هنر نمایش در ایران (با اتکاء به خوانش تأویلی نگارههای مصور پیش از تاریخ). رهپویه هنرهای تجسمی، 6(1)، 16-5.
الیاده، میرچا (1382). اسطوره، رویا، راز. ترجمه رویا منجم، تهران: فکر روز.
_____ و همکاران (1376الف). آئین و اسطوره در تئاتر. ترجمه جلال ستاری، تهران: توس.
____ (1376ب). رساله در تاریخ ادیان. ترجمه جلال ستاری، تهران: سروش.
الیاده، میرچا؛ کرنیی، بنوا لوک و همکاران (1379). جهان اسطوره شناسی(3). ترجمه جلال ستاری، تهران: مرکز.
برزین، پروین (2536ش.). مفاهیم نقوش بر سفال دوران پیش از تاریخ. هنر و مردم، (185و184)، 109-103.
بهنام، عیسی (1351). نخستین جامعه‌های انسانی در سرزمین ایران. هنر و مردم، (116)، 7-2.
بنی‌اردلان، اسماعیل و امیریان دوست، شاهرخ (1400). تصویرسازی آیینی_روایتی اسطورگی خدایان در نگاره های ایران پیش از تاریخ. هنر و تمدن شرق، 9(33)، 54-43.
پورعلی، منیژه و همکاران. (1397). کارکرد ماورائی اسطوره در بخش اساطیری شاهنامه. کهن ادب پارسی، 9(2)، 163-141.
ثابت اقلیدی، مرضیه؛ پیربابایی، محمدتقی (1402). مفهوم نمادین «مرکز» با مطالعة تطبیقی نظریات الیاده و یونگ. ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی، 19(71)، 46-13.
جنسن، دوراجین (1379). پژوهشی در هنرهای تجسمی از سپیده‌دم تاریخ تا زمان تاریخ هنر. ترجمه پرویز مرزبان، تهران: علم فرهنگی.
ذکاء، یحیی (1342). رقص در ایران پیش از تاریخ. مجله موسیقی، 3(80-79)، 59-43.
_____ (2537ش.الف). تاریخ رقص در ایران. هنر و مردم، 16(188)، 12-2.
_____ (2537ش.ب). تاریخ رقص در ایران. هنر و مردم، 16(190-189)، 8-2.
ستاری، جلال (1379). جهان اسطوره‌شناسی، آئین و اسطوره. تهران: مرکز.
شاهرودی، فاطمه (1400). راهنمای نگارش طرح تحقیق در هنر. تهران: نیل آی و اندیشه احسان.
شریفیان، مهدی؛ اتونی، بهزاد (1390). کهن نمونه «آب» و کارکرد آن در اسطوره و حماسه. زبان و ادب فارسی، 3(9)، 130-107.
شیبانی، منوچهر (1342). هنرهای بدوی. مجله موسیقی، 3(78)، 9-1.
طلایی، حسن (1392). هشت هزار سال سفال ایران. تهران: سمت.
کامبخش‌فرد، سیف‌الله (1392). سفال و سفالگری در ایران: از ابتدای نوسنگی تا دوران معاصر. تهران: ققنوس.
کوپر، جی. سی (1392). فرهنگ نمادهای آئینی. ترجمه رقیه بهزادی، تهران: علمی.
کمبل، جوزف (1377؛ 1395). قدرت اسطوره. ترجمه عباس مخبر، تهران: مرکز.
_______ (1381). اساطیر ایران و ادای دین. ترجمه ع.ا. بهرامی. تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
_______ (1392). قهرمان هزار چهره. ترجمه شادی خسرو پناه، مشهد: گل آفتاب.
لاکست، ژان (1393). فلسفه‌ی هنر. ترجمه محمدرضا ابوالقاسمی، تهران: ماهی.
ملکپور، جمشید (1364). گزیدهای از تاریخ نمایش در جهان. تهران: کیهان.
محمدی، جمال؛ دانشمهر، حسین؛ سبحانی، پرویز (1399). مصرف ایماژهای بدن در میان کاربران اینستاگرام در شهر سنندج. جامعه شناسی فرهنگ و هنر، (3)، 115-141.
معرک‌نژاد، سید رسول (1393). اسطوره و هنر. تهران: فرهنگسرای میردشتی.
میرزایی، روزبه؛ شاهرودی، فاطمه (1402). علل گسست فرهنگ شنیداری موسیقی از اصالت‌های فرهنگی و هنری در ایران از دوره ناصری تا پهلوی اول. جامعه شناسی فرهنگ و هنر، 5 (2)، 17-1.
ناس، جان. بی. (1344). تاریخ جامع ادیان. ترجمه علی‌اصغر حکمت، تهران: بیجا.
نامورمطلق، بهمن؛ فخاری‌زاده، نسیم (1393). خوانش بینا نشانه ای تصویرسازی های گیلگمش با تأکید بر مطالعه تک اسطوره_ترامتن. کیمیای هنر، 2(12)، 86-67.
نامورمطلق، بهمن؛ عوض‌پور، بهروز (1398). اسطوره و اسطوره شناسی نزد جوزف کمبل. تهران: موغام.
نورآقایی، آرش (1387). عدد، نماد، اسطوره. تهران: افکار.
References Childe, V. G., Wolf, A., Pledge, H. T., Perazich, G., Field, P. M., & Bernal, J. D. (1940). Man makes himself. Science and Society, 4(4). ______ . (1948b). What Happened in History. London. Campbell, J. (1997). The Mythic Dimension: Selected Essays 1959-1987. Novato: New World Library. Print. ______ (1988). The Power of Myth. New York: Apostrophe S Productions Inc. Print. ______ (2004). Pathways to Bliss. New York: New World Library. Print. ______ (2003). The Heros Journey: Joseph Campbell on His Life and Work. California: New World Library. Dundes, A. (Ed.). (1984). Sacred narrative: Readings in the theory of myth. University of California Press. Eliade, M. (1963). Aspects du Mythe and Reality. New York: Harper & Row. Frazer, James.George. (1974). The Golden bough: A Study in Magic and Religion. New York, The Macmillan Company; London. Ghirshman, R. (1938). Fouillies de Sialk, Pres de Kashan 1933-1934. Paris Geuthner. Smith, L. A. (2013). Joseph Campbell s Functions of Myth in Science Fiction: A Modem Mythology and The Historical and Ahistorical Duality of Time. Virginia Tech. Hakansson, T. (1941). “Set in Primitive Art and Dance”. in the Encyclopedia of Sexual Behavior, eds. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,577 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 516 |
||