پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 334 |
| تعداد مقالات | 3,274 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,073,616 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,879,399 |
تحلیل اسطوره‌شناختی شش حکایت از آیین‌های گاه‌شماری کُردی در بین ایل‌های سنجابی، کلهر و گوران | ||
| پژوهشنامه ادبیات کردی | ||
| مقاله 1، دوره 10، شماره 2 - شماره پیاپی 18، آذر 1403، صفحه 1-19 اصل مقاله (403.54 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jokl.2024.140545.1355 | ||
| نویسنده | ||
| زهرا جمشیدی* | ||
| استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران. | ||
| چکیده | ||
| گاه‌شماری شفاهی کُردی، یکی از کهن‌ترین مظاهر فرهنگ و تمدن کُردها است که حکایت‌ها و آیین‌های ویژۀ آن در پیوند با اساطیر و ادیان باستانی ایران قرار میگیرد. این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی و میدانی، به بررسی و تحلیل اسطوره‌شناختی گاه‌شماری کُردی و آیین‌های آن میان ایل‌های: سنجابی، کلهر و گوران می‌پردازد. برایند تحقیق گویای آن است که گاه‌شماری شفاهی کُردی عمیقاً تحت تأثیر عقاید فتیشیزم، میتراییسم، زرتشتی و عقاید رایج در بین‌النهرین است. در این گاه‌شماری، سال، سیصد و شصت روز و چهار فصل دارد؛ اما به دلیل اهمیت فصل بهار برای مردمان روستایی، بیشتر آیین‌ها مختص این فصل است؛ به‌ویژه آغاز بهار که مصادف با پانزدهم بهمن‌ماه تقویم جلالی است. آیین پختن «په‌پیـ̌ـگ» در روز اول بهار در پیوند با فتیشیزم و فرّه، باور به مادر اول بهار مرتبط با دوران مادرتباری، حکایت پسر صیاد، بازتولید ایزد نباتی شهیدشونده، حکایت شه‌و گا حیول در ارتباط با عقاید مهری و حکایت که‌له وا، تکرار مبارزۀ وای نیک و وای بد است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اسطوره؛ فرهنگ عامه؛ حکایات گاه‌شماری کردی؛ آیین | ||
| مراجع | ||
|
آیدنلو، سجاد (1397). «سابقه و سبب برگزاری سیزده‌بدر در سنت‌های ایرانی»، دوماهنامۀ فرهنگ و ادبیات عامه، سال 6، ش. 20، صص. 168-135.
اسدیان خرم‌آبادی، محمد (1358). باورها و دانسته‌ها در لرستان و ایلام، چاپ اول، تهران: مرکز مردم‌شناسی ایران.
اشرف‌زاده، رضا (1389). «وایه ایزد آرزوها»، ادبیات و زبان‌ها: ادبیات فارسی (دانشگاه آزاد اسلامی مشهد)، ش. 28. صص. 16-7.
افشار، ایرج (1381). کرمانشاهان و تمدن دیرینۀ آن، چاپ دوم، تهران: نگارستان کتاب.
ایوبیان، عبیدالله (1343). «تقویم محلی کردی»، مجلۀ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، شمارۀ 69. صص. 208-179.
بهار، مهرداد (1373). جستاری چند در فرهنگ ایران، چاپ اول، تهران: فکر روز.
______ (1384). از اسطوره تا تاریخ، چاپ چهارم، تهران: چشمه.
______ (1386). پژوهشی در اساطیر ایران، چاپ ششم، تهران: آگه.
تفضّلی، احمد (1391). مینوی خرد، چاپ دوم، تهران: توس.
جلالی نائینی، محمدرضا (1385). گزیدۀ سرودهای ریگ‌ودا، با پیشگفتار تاراچند، چاپ سوم، تهران: نقره.
دادگی، فرنبغ (1369). بندهشن، گزارش مهرداد بهار، تهران: توس.
دوشن گیمن، ژاک (1385). دین ایران باستان، ترجمۀ رؤیا منجم، چاپ اول، تهران: علم.
رستگار فسایی، منصور (1383). پیکرگردانی در اساطیر، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
رضی، هاشم (1379). حکمت خسروانی، تهران: بهجت.
______ (1380). پژوهشی در گاه‌شماری و جشن‌های ایران باستان، تهران: بهجت.
روح‌الامینی، محمود (1368). مبانی انسان‌شناسی، تهران: عطار.
سعیدیان، عبدالحسین (1377). سرزمین و مردم ایران، تهران: علم و زندگی.
سلطانی، محمدعلی (1373). جغرافیای تاریخی و تاریخ مفصل کرمانشاهان، ج2، تهران: سها.
سیپک، ییری (1389). ادبیات فولکلور ایران، ترجمۀ محمد اخگری، تهران: سروش.
شایست ناشایست (1369). ترجمۀ کتایون مزداپور، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
شعاعی، مالک (1387). گاه‌شماری در فرهنگ کردی، ایلام: گویش.
_______ (1395). «فصل بهار و مناسبت‌های آن در تقویم کردی»، فرهنگ و ادبیات عامه، سال 4، ش. 7، صص. 171-149.
شعاعی، مالک؛ ابراهیمی جویباری، عسکری (1402). «نوروز و مناسبت‌های آن در میان کردها (با تکیه بر پیشینۀ تاریخی و رسوم مردم ایلام)»، ادبیات و زبان‌های محلی ایران‌زمین، سال 13، ش. 1، صص. 119-93.
شیمل، آنه ماری (1389). راز اعداد، ترجمۀ فاطمه توفیقی، قم: دانشگاه ادیان و مذهب.
صمدی، مهرانگیز (1367). ماه در ایران از قدیمی‌ترین ایام تا ظهور اسلام، تهران: علمی و فرهنگی.
فره‌وشی، بهرام (2535). جهان فروری، تهران: بزرگ‌زاده.
قائمی، فرزاد (1391). «اسطورۀ نبرد مهر و گاو نخستین و ارتباط آن با ابزار نمادین و گرز گاوسر»، ادبپژوهی، ش. 21، صص. 110-89.
قلی‌زاده، خسرو (1392). دانش‌نامۀ اساطیری جانوران و اصلاحات وابسته، تهران: پارسه.
کزازی، میرجلال‌الدین (1392). نامۀ باستان ج1، تهران: سمت.
مجتبایی، فتح‌الله (1353). شهر زیبای افلاطون و شاهی آرمانی در ایران باستان، تهران: انجمن فرهنگی ایران باستان.
محجوب، محمدجعفر (1387). ادبیات عامیانۀ ایران (مجموعه مقالات دربارۀ افسانه‌ها و آداب‌ورسوم مردم ایران)، به کوشش حسن ذوالفقاری، چاپ سوم، تهران: چشمه.
مکری، محمد (1333). عشایر کرد: ایل سنجابی، تاریخچه، جغرافیا، تیره‌ها، تهران: دانش.
وکیلی، شروین (1395). اسطوره‌شناسی ایزدان ایرانی، چاپ اول، تهران: شورآفرین.
هینلز، جان راسل (1387). شناخت اساطیر ایران، ترجمۀ ژاله آموزگار و احمد تفضلی، چاپ سوم، تهران: چشمه.
یاحقی، محمدجعفر (1391). فرهنگ اساطیر و داستان‌واره‌ها در ادبیات فارسی، تهران: فرهنگ معاصر.
یشت‌ها (1381). به کوشش ابراهیم پورداوود، ج1 و 2، تهران: اساطیر. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 348 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 121 |
||