
تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 355 |
تعداد مقالات | 3,429 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,341,256 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,041,510 |
تعارض تجویز قانونی جنایت علیه مهدورالدم با آموزههای فقه اسلامی | ||
مطالعات تطبیقی فقه و اصول مذاهب | ||
مقاله 12، دوره 6، شماره 2 - شماره پیاپی 11، مهر 1402، صفحه 270-251 اصل مقاله (872.93 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/mfu.2024.140516.1398 | ||
نویسندگان | ||
ناصر قاسمی1؛ توحید حاجی پور* 2 | ||
1دانشیار، گروه حقوق، دانشکده حقوق، دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، تهران، ایران. | ||
2دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرمشناسی، گروه حقوق، دانشکده حقوق، دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
براساس ماده 302 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، اگر کسی مرتکب جنایت علیه مهدورالدم و مستحق جنایت شود، از قصاص و دیه معاف است و براساس ماده 303 قانون مجازات اسلامی، اگر مرتکب با اعتقاد به مهدورالدم بودن قربانی به وی جنایتی وارد سازد و بتواند این اعتقاد را ثابت کند، قصاص ساقط و به دیه و مجازات تعزیری محکوم خواهد شد. این پژوهش به بررسی موارد تعارض تجویز جنایت علیه مهدورالدم به اشخاص عادی از سوی مقنن پرداخته و به این نتیجه رسیده است که مقرره ماده 302 و 303 قانون مجازات اسلامی با برخی از اصول و قواعد فقه اسلامی از جمله؛ اصل برائت، اصل احتیاط در دماء و اعراض و نوامیس مردم، اصل اقامه مجازات توسط حاکم و اشخاص مأذون از طرف وی، قاعده لایبطل دم امر المسلم در مفهوم عام و اصل کرامت انسانی در تعارض است. این مقاله با بهره گیری از شیوه تحلیلی-توصیفی با رویکرد انتقادی، به دنبال این هدف است که به کنشگران سیاست جنائی تقنینی ایران پیشنهاد کند تا برای رفع تعارض و جلوگیری از دادگستری خصوصی و حفظ نظم و امنیت شهروندان این ماده را حذف یا به گونهای اصلاح شود که امکان توسل به آن برای رهایی از مجازات آسان نباشد. | ||
کلیدواژهها | ||
مهدورالدم؛ احتیاط در دماء؛ دادگستری خصوصی؛ کرامت انسانی؛ جنایت عمدی | ||
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
مراجع | ||
ابن ادریس حلی، محمد بن احمد. (1410 ق). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوى. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. ابن براج، عبد العزیز. (1406 ق). المهذب. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. ابننجیم، زینالدین .(970 ق). الْأَشْبَاهُ وَالنَّظَائِرُ عَلَى مَذْهَبِ أَبِیْ حَنِیْفَةَ النُّعْمَانِ. بیروت: دار الکتب العلمیة. اراکى، محسن. (1425 ق). نظریة الحکم فی الإسلام. قم: مجمع اندیشه اسلامى. اردبیلى، احمد بن محمد. (1403 ق). مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. انصاری، مرتضی. (1411ق). فرائد الاصول. قم: مجمع الفکر الإسلامی. ______ . (1378). الرسائل. ترجمه و شرح: جمشید سمیعی. اصفهان: خاتم الأنبیاء. آخوند خراسانی، محمد کاظم. (1412ق). کفایه الاصول. قم: مؤسسة آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث. بروجردی، محمدتقی. (1424 ق). إرشاد العقول إلی مباحث الأصول. قم: امام صادق جعفر(ع). التویجری، عبدالعزیز. (1436ق). الکرامة الإنسانیة فی ضوء المبادئ الإسلامیة. المغرب: المنظمة الإسلامیة للتربیة والعلوم والثقافة. الجراری، عباس. (1998م). انسان در اسلام: ذات او و حقیقت وجودش. رباط: چاپ الامنیا. حاتمپور، زهرا. (1389). «مهدورالدم در فقه شیعه با نگاهی به حقوق کیفری ایران». قزوین: دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) قزوین. حرّعاملى، محمد بن حسن. (1409 ق). وسائل الشیعة. قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام. حکیم، محمد سعید. (1414 ق). المحکم فی أصول الفقه. بیجا: مؤسسه المنار. حلّى، یحیى بن سعید. (1405 ق). الجامع للشرائع. قم: مؤسسة سید الشهداء العلمیة. خامنهاى، سید على. (1417 ق). کاوشى در حکم فقهى صابئان. قم: مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت علیهم السلام. خمینى، سید روح اللّه. (1425 ق). تحریر الوسیلة. مترجم: على اسلامى. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. ________ . (1426 ق). توضیح المسائل. بیجا. بینا. خوانسارى، سید احمد. (1405 ق). جامع المدارک فی شرح مختصر النافع. قم: مؤسسه اسماعیلیان. خویى، سید ابو القاسم. (1422 ق). مبانی تکملة المنهاج. قم: مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی (ره). ________ . (1414 ق). محاضرات فی المواریث. قم: مؤسسة السبطین (علیهما السلام) العالمیة. سلیمانی، حسین. (1400). «قوانین کیفری در پرتو موازین اسلامی: بازخوانی اصل چهارم قانون اساسی ایران در پرتو قواعد حاکم، مصلحت و حقوق بشر». فصلنامه حقوق بشر. 31. 53-76. سیوری، مقداد بن عبد اللّه. (بیتا). کنز العرفان فی فقه القرآن. ترجمه و شرح: عبد الرحیم عقیقى بخشایشى. قم: دفتر نشر نوید اسلام. شاکری گلپایگانی، طوبی. (1381). «اسلام، حق حیات...کدام قاعده؟ (قسمت اول)». فقه و حقوق خانواده. 26. 8 - 33 ______ . (1381). «اسلام، حق حیات...کدام قاعده؟(قسمت دوم)». فقه و حقوق خانواده. 28. 8 - 36 صانعی، یوسف. (1386). استفتائات قضایی. قم: انتشارات پرتو خورشید. صدوق، محمّد بن على بن بابویه. (1409 ق). من لا یحضره الفقیه. مترجم: على اکبر غفارى. تهران: نشر صدوق. ______ . (1386 ق). علل الشرائع. قم: کتابفروشى داورى. طوسى، محمد بن حسن. (1400 ق). النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوى. بیروت: دار الکتاب العربی. عاملى، زین الدین بن على .(1414 ق). حاشیة الإرشاد. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم. عبدالهی، معاذ، کرامتی معز، هادی. (1398). «چالشهای فقهی و حقوقی قصاص مرد در برابر زن در رویارویی با کرامت انسانی». مطالعات تطبیقی فقه و اصول مذاهب. 2. 52-38. علامه حلّى، حسن بن یوسف بن مطهر. (بیتا). تحریر الأحکام الشرعیة على مذهب الإمامیة. مشهد: مؤسسه آل البیت علیهم السلام. ______ . (1412 ق). منتهى المطلب فی تحقیق المذهب. مشهد: مجمع البحوث الإسلامیة. عوده، عبد القادر . (1426ق). التشریع الجنایی الاسلامی. قاهره: مکتبه دارالتراث. عینی، محسن؛ البرزی ورکی، مسعود؛ ملکی، امین. (1392). «تکریم حیات و تحولات تقنینی ایران». پژوهشهای فقه و حقوق اسلامی. 33. 95 تا 112 فاضل هندى، محمد بن حسن. (1416 ق). کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. کلانتری، عباس؛ متولیزاده، نفیسه؛ گلستانرو، صدیقه. (1395). «احتیاط در دماء و کاربرد آن در حقوق کیفری». حقوق اسلامی. 51. 129 تا 159. کلینى، محمد بن یعقوب. (1429 ق). الکافی. قم: دار الحدیث للطباعة و النشر. محقق حلّى، جعفر بن حسن. (1408 ق). شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام. قم: مؤسسه اسماعیلیان. ______ . (1418 ق). المختصر النافع فی فقه الإمامیة. قم: مؤسسة المطبوعات الدینیة. محقق کرکى، على بن حسین .(1414 ق). جامع المقاصد فی شرح القواعد. قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام. مصطفوى، سید محمد کاظم. (1421 ق). مائة قاعدة فقهیة. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. مفید (شیخ)، محمّد بن محمد. (1413 ق). المقنعة. قم: کنگره جهانى هزاره شیخ مفید - رحمة الله علیه. منتظری، حسین على. (1409 ق). مبانى فقهى حکومت اسلامى. مترجم: محمود صلواتى، ابوالحسن شکورى. قم: مؤسسه کیهان. ______ . (1429 ق). مجازاتهاى اسلامى و حقوق بشر. قم: ارغوان دانش. نراقی، محمد مهدی. (1388). أنیس المجتهدین فی علم الاُصول. قم: مؤسسه بوستان کتاب. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 895 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 230 |