
تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 355 |
تعداد مقالات | 3,429 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,341,257 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,041,511 |
هویت فرهنگی پیروان یارسان (تحلیلی از وضعیت موجود و بازتولید این آیین در شهر کرمانشاه) | ||
زیست سیاست و توسعه | ||
دوره 1، شماره 1، فروردین 1404، صفحه 1-20 اصل مقاله (581.93 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jbpd.2025.63340 | ||
نویسندگان | ||
جلیل کریمی* 1؛ سیاوش قلی پور2؛ سجاد پرویزی3 | ||
1دانشیار، گروه جامعهشناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران. | ||
2دانشیار، گروه جامعهشناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران | ||
3کارشناسی ارشد جامعهشناسی، گروه جامعهشناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران. | ||
چکیده | ||
هدف: مقاله حاضر بر آن است که تحلیلی کیفی از هویت فرهنگی پیروان یارسان، ساکن استان کرمانشاه به دست دهد. یارسان (اهلِحق) اقلیتی آیینی در کشور ایران، عراق و ترکیه هستند که مرکز اصلی آنان استان کرمانشاه است و از لحاظ قومیت، بیشتر آنان کُرد هستد، اما در میان اقوام ترک و لک نیز پیروانی دارد. مطالعه جامعهشناسانه یارسان و نقش آیین اهلحق در شکلگیری هویت فرهنگی آنان و اینکه چگونه یک فرد یارسان خود را متعلق به یک اجتماع مذهبی خاص با فرهنگی کم و بیش متفاوت میداند، میتواند اهمیت و کارکرد تنوع فرهنگی و زبانی و دینی را در روندهای هویتی نمایان کند و نشان دهد که فرهنگهای کمتر دیده شده و کمتر شناختهشده و عناصر فرهنگی به ظاهر کمرنگ و کم اهمیت، به چه صورت در کنار سایر منابع فرهنگی کلان به مانند فرهنگ کلان و میانی، در شکلگیری هویتهای جمعی و فرهنگی نقش دارند. بنابراین از نظریات مانوئل کاستلز، پیتر برگر، استوارتهال و ریچارد جنکینز در باب مسئله هویت، استفاد شده است. به نظر آنها هویت مدرن پدیدهای ایستا و ثابت نیست، بلکه پویا و سیال است و فرآیندی است تا چیزی از پیش داده شده. بیشتر از آنکه فردی باشد، اجتماعی و فرهنگی است. مدام در حال تغییر و دگرگونی است و از منابع متعددی سرچشمه میگیرد. روش :برای رسیدن به این منظور و به جهت نیل به فهمی دروننگر از این امر اجتماعی روششناسی کیفی به عنوان روش اصلی انتخاب شده است. فن جمعآوری دادهها در این پژوهش مصاحبه ژرف و نیمهساختیافته بوده و از مشاهده نیز دادههایی بهدست آمده است. تحلیل محتوای کیفی نیز برای تحلیل دادهها به کار رفته است. روش نمونهگیری هدفمند و میدان تحقیق شهر کرمانشاه بوده است. برای انجام این تحقیق و در بخش مصاحبه، از میان جوانان یارسان ساکن شهر کرمانشاه و بر اساس معیارهای جنسیت، سن، شغل، تحصیلات و تبار ایلی انتخاب صورت گرفت. این افراد شامل 17 نفر، 10 مرد و 7 زن، و در محدوده سنی 18 تا 38 و از دو گروه زبانی کُرد و لک هستند. یافتهها: این مطالعه با پرسش از وضعیت کنونی هویت فرهنگیِ پیروان این آیین و وجوه مختلف آن آغاز شده و با بررسی امکان بازتولید آن در چهارچوب زیست_ سیاست موجودِ گفتمان اجتماعی_ سیاسی مسلط به پایان رسیده است. در وجه توصیفی، یافتهها از هویت فرهنگی چندگانه و ترکیبی پیروان یارسان حکایت دارد و بهرغم تأکید آنان بر اهمیت این آیین در برساخت هویت فرهنگی، نقش و حضور آن در ذهن و عمل نسل جوانتر کمرنگتر شده است. فرهنگ دینی یارسان و پایبندی اهلِ حقها به آن در مواردی مانند شرکت در مراسم و مناسک از قبیل اعیاد، شرکت جمعهای یاری، ادای نذر و روزه گرفتن و موسیقی آیینی و توانایی نواختن ساز تنبور، رفتن به اماکن مقدس، خواندن دفاتر و کتب مذهبی، اعتقاد به دونادون، کوتاه نکردن سبیل (برای مردها) و همچنین اشاعه و انتقال آن به فرزندان خود و تأکید بر ازدواج با فردی از پیروان اهلِحق، جلوه پیدا کرده است. طبق اطلاعات بهدستآمده از مصاحبهها میتوان چنین نتیجهگیری کرد که، پیروان اهلِحق به این مناسک و اصول دینی پایبند هستند، هر چند که میزان آن نسبی و در میان این پیروان به یک میزان نیست و چنانکه اشاره شد با توجه به عاملهای جنس، سن و سبک زندگی افراد متغیر است. از نظر نسلی که مسئله این نوشتار بوده است، کمرنگشدن باورهای مذهبی در بین جوانان یارسان و نسلهای جدید موضوع مهمی است. بر اساس دادههای تحقیق مهمترین وسایل انتقال بین نسلی این فرهنگ دینی و جامعهپذیری فرهنگی یارسانها، خانوادهها و پیران هستند. خانواده همواره از مهمترین ابزارهای انتقال عناصر فرهنگی بودهاند. پیران اهلِ حق همچنین نقشی حمایتگر از مریدان را دارند که وظیفه برگزاری مراسم و مناسک و همچنین آموزش پیروان را ایفا میکنند. شرکت در مراسم و برگزاری مناسک مختلف دینی در میان اهلِحقها کارکردهای متعددی شامل تقویت باورمندی و پایبندی و همچنین ایجاد حس همبستگی و تقویت روحیه گروهی در میان آنان را دارد. بنابراین میتوان گفت که نیروی پیشبرنده آیین یارسان و هویت فرهنگی متعاقب آن، اساساً نیرویی درونشبکهای است و منبع بیرونی یا ندارد یا بسیار کم است. در اقلیتبودن و احساس محرومیت نسبی، باعث ایجاد رویکردی دوگانه در میان پیروان یارسان شده است به طوری که برخی از آنان هویت یارسانی خود را انکار کرده و باورمند به این آیین نیستند، در مقابل بسیاری از اهلِحقها با وجود پذیرش مشکلات، نوعی «هویت مقاومت» را اتخاذ کرده و همچنان بر اهلِ حق بودن خود تأکید دارند. در نهایت امکان بازتولید این هویت فرهنگی در هاله ابهام است. از مسیر چنین تحلیلهایی است که دلالتهای فوکویی در باب زندگی، سیاست و تحولات توسعهای سر برمیآورند. همچنانکه کاستلز گفته است که هویت فرهنگی از بطن روابط قدرت برساخته میشود. نتیجه: این آیین و هویت فرهنگی همزاد آن در تلاش برای حفظ خود، فقط به نیروی پیشبرنده درونگروهی خود متکی است و این نیرو با توجه به ساختار اجتماعی، سیاستهای فرهنگی و زیستجهان کرمانشاه که عمدتاً وجهی تمرکزگرایانه دارند، آیندهای مبهم پیشرو دارد. | ||
کلیدواژهها | ||
آیین یارسان؛ اهلِحق؛ فرهنگ کرمانشاه؛ زیست اجتماعی؛ هویت فرهنگی | ||
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
مراجع | ||
Abol Bashari, P., & Vakili, H. (2013). Hindu and Buddhist thought of reincarnation in Ahl-e-Haq (Yarsan). Marafet Adyan magazine. 5(3-19), 67-82. (In persian). Aghajari, S., & Asthari, H. (2013). A new look at Ahl al-Haq ritual based on the book of the end. History of Khwarazmi, 1 (2), 1_24. (In persian). Berger, P., Berger, B., & Kellner, H. (2019). homeless mind; Renewal and awareness. Translated by Mohammad Savji. Tehran: Nei Publications. (In persian). Castells, M. (2001). Information Age: Economy, Society and Culture (The Power of Identity) Volume II. Translated by Hassan Chavoshian, Tehran: New Design Publications. (In persian). Elahi, N. (1964). Barhan al-Haq. Tehran: Amir Kabir Publications. (In persian). Fatahpour, M. (2016). A case study of Ahl al-Haq sect. Master's thesis in the field of social sciences, majoring in sociology, Gilan University. (In persian). Gharmani, F. (2018). Research on the anthropology of the music of Yarasan of Kermanshah. Master's thesis in the field of musicology (ethnophycology). Tehran University of Art. (In persian). Ghodarzi, A., & Asghari, M. (2016). Common and Distinctive Characteristics of Ahle Haq Dynasties. Journal of Seven Heavens, 18(70), 63-84. (In persian). Haghighi, R. (2006). Cultural identity of Ahl al-Haq sect from an anthropological point of view (case study: Shahr Sahne). Master's thesis in anthropology. Boali Sina Hamedan University. (In persian). Hall, S., & Grossberg, L. (2021). The problematic of identity in cultural studies. Translated by Siavash Qolipour and Alireza Moradi. Tehran: Research Institute of Culture, Art and Communication. (In persian). Hasar, R. V. (2024). Canonization and sacred text in the Yārsān religion. Iranian Studies, 57(1), 47-72. Hosseini, S. B. (2020). Yārsān of Iran, Socio-Political Changes and Migration. Springer Singapore. Hosseini, S. B. (Ed.). (2022). Yari religion in Iran. Palgrave Macmillan. Imam Jumazadeh, S., & Veisi, S. (2015). Ahl al-Haq (Yarsan), an anthropological study of a group of Ghali Shiites in Kermanshah province. Shi'ite Studies, 13(50), 103-134. (In persian). Jenkins, R. (2017). Social identity. Translated by Nazanin Mirzabigi. Tehran: Aghaz Publishing. Kreyenbroek, P. (2012). Three Yazdi, Ahl-e-Haq and Alavi villages in Kurdistan. Translated by Mustafa Dehghan. Maarif magazine. 20(3), 54-75. (In persian). Kreyenbroek, P. G. (2022). The Religious Textual Heritage of the Yārsān (Ahl-e Haqq). Oral Tradition, 35(2), 331-40. Kush, D. (2002). The concept of culture in social sciences. Translated by Fereydoun Vahida, Tehran: Vahida Publications. (In persian). Minorsky, V. F. (1986). Ahl-i Haqq. In M. Th. Houtsma, T. W. Arnold, R. Basset, & R. Hartmann (Eds.), Encyclopaedia of Islam First Edition (1913–1936). Mohammadpour, A., & Tayibinia, M. (2010). Factors affecting the cultural identity of Asadabad students. Youth research, culture and society, -(5), 53-74. SID. https://sid.ir/paper/144778/fa. (In persian). omidpour, S., & delavari, A. (2022). National Identity among the Ahl-e-Haqq of Delfan City. National Studies Journal, 23(92), 113-140. doi: 10.22034/rjnsq.2022.343235.1407. (In persian). Petroshevsky, I. (1984). Islam in Iran: from Hijra to the end of the 9th century. Translated by Karim Keshavarz. Tehran: Payam Publications. (In persian). Rafat jah, M., & Rezaei, M. (2018). An Analysis of the Cultural Identity of the Female Dormitory Students A comparative study of the public and private dorms in Tehran. Women's Studies Sociological and Psychological, 16(4), 109-148. doi: 10.22051/jwsps.2019.21923.1814. (In persian). Rahman, V. H., & Rezania, K. (2022). Transcendence between Expression and Secrecy: A Critical Cognitive Perspective on the Metaphorical Discourse of Yārsān Religion. Iranian Studies, 55(3), 791-811. Safizadeh, S. (1981). Ahl al-Haq celebrities. Tehran: Tahori Publications. (In persian). Safizadeh, S. (1982). Scattered writings about Yarasan (Ahl al-Haq). Tehran: Khorrami Publications. (In persian). Safizadeh, S. (1996). The last letter or the words of the treasury; One of the texts of the ancients (Ahl al-Haq). Tehran: Hirmand Publications. (In persian). Tabibi, H. (1972). The origin of the beliefs of the Ahl al-Haq Kurds; Sociological study about families of truth. Journal of historical reviews. 5(7), 49-66. (In persian). Zarinkoub, A. (1965). The value of Sofia's heritage. Tehran: Aria Publications. (In persian). | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 427 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 88 |