
تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 334 |
تعداد مقالات | 3,274 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,073,611 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,879,393 |
شناسایی واحدهای همگن واکنش به اقلیم در کلانشهر تهران | ||
فصلنامه مطالعات شهری | ||
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 15 شهریور 1403 | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/urbs.2024.140790.5015 | ||
نویسندگان | ||
علی اکبر شمسی پور (1)* 1؛ زینب کیا2؛ قاسم عزیزی3 | ||
1دانشیار دانشگاه تهران | ||
2کارشناسی ارشد اقلیمشناسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران | ||
3استاد گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
فضاهای شهری با ویژگیهای متفاوت از محیطهای طبیعی، نیازمند تجدید نظر در پهنهبندیهای اقلیمی سنتی هستند تا شرایط اقلیمی در برنامهریزیها و مدیریت شهر، قابل استفاده باشد. شهر تهران با ویژگیهای توپوگرافی، ساختمانی، کالبدی، هندسی و الگوی توسعه شهری متفاوت، پاسخهای متفاوتی در برابر شرایط مختلف اقلیمی دارد. واحدهای همگن واکنش به اقلیم (HCR) طبقهبندی اقلیم شهری را بر اساس نقشههای تراکم ساختمانی و ژئومورفولوژی طبیعی زمین انجام میدهد و هدف آن تهیه نقشهای با مجموعهای از مناطق همگن با فضای شهری است و مزیت آن در ارائه دستورالعملهای اقلیمی برای برنامهریزی در طرحهای جامع شهری است. برای انجام مطالعه از لایههای اطلاعات مکانی کاربری/پوشش اراضی، تراکم ساختمانی، فضاهای سبز، شبکه هیدروگرافی، دمای هوا، بارش، تراکم جمعیتی و توپوگرافی شهری در محیط GIS استفاده گردید. با ادغام لایههای اطلاعاتی، نقشه اقلیم شهری تهران در 17 واحد اقلیمی بدست آمد و بهدنبال آن 8 دستورالعمل اقلیمی برای برنامهریزی شهری ارائه شد. ترکیب مورفولوژی زمین، سطوح ارتفاعی، شیب سطحی، بستر رودخانهها با مشخصات فیزیکی و کالبدی شهری مهمترین مشخصه مدل HCR بکار گرفته شده در این پژوهش است. نتایج بدست آمده از ترکیب، استاندارد سازی و وزندهی متغیرهای مذکور گویای این است که نوار شمالی تهران در مجاورت کوهستان با مخروطافکنهها، روددرهها، شیب سطحی تند، پوشش گیاهی غنیتر و رخنمونهای سنگی واحد اقلیمی همگنی را مشخص کرده است. در حالیکه تکهتکه شدن زیستگاهها، بافت ساختمانی فشرده، دشت رسوبی هموار مشخصه اصلی مناطق مرکزی شهر هستند. نوار میانی تهران با توالی تپهها و درهها از پارک جنگلی چیتگر در غرب تا تپههای گیشا، پردیسان، عباسآباد و لویزان واحد اقلیمی همگن میانی را تشکیل داده که به واقع فضاهای تنفسی شهر هستند. گسترش فیزیکی شهر در سمت ارتفاعات و بویژه در مسیر روددرهها اغلب ظرفیت پویایی، تهویه طبیعی و گردش هوا را کاهش داده و از عوامل افزایش بار گرمای محیطی و شکلگیری جزیره گرمای شهری و تشدید آلودگی هوا در مناطق مرکزی شهر هستند. | ||
کلیدواژهها | ||
طبقه بندی اقلیمی؛ برنامه ریزی شهری؛ اقلیم شهری؛ ژئومورفولوژی و ایران | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 266 |