پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 334 |
| تعداد مقالات | 3,274 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,073,561 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,879,368 |
ڕه‌وتناسیی ئه‌ده‌بی هاوچه‌رخی هه‌ورامی؛ شیعر | ||
| پژوهشنامه ادبیات کردی | ||
| مقاله 10، دوره 10، شماره 2 - شماره پیاپی 18، آذر 1403، صفحه 203-225 اصل مقاله (438.51 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jokl.2024.141603.1381 | ||
| نویسندگان | ||
| فرشید رستمی* 1؛ کورش امینی2 | ||
| 1دانشجوی کارشناسی ارشد ادبیات تطبیقی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران. | ||
| 2پژوهشگر زبان، فرهنگ و ادبیات هورامی | ||
| چکیده | ||
| بنه‌مای ئه‌ده‌بی کلاسیکی کوردی، ئه‌و دیوانه شیعرانه‌ی هه‌ورامی (گۆرانی)یه که سێ‌‌کوچکه‌یه‌کی وه‌ک بێسارانی، مه‌وله‌وی و سه‌یدیی لێبه‌‌جێماوه. پێش بونیاتنانی شاری سلێمانی به ده‌ستی حاکمانی بابان، هه‌ورامی (گۆرانی)، زمانی نووسینی کوردستان بووه. لەگەڵ گەشەسەندنی دەسەڵاتی بابان، کوردیی ناوەندی، وه‌ک زمانێکی یه‌کگرتوو، جێی هه‌ورامی ئه‌گرێته‌وه. لێره‌دایە که ئه‌ده‌بی هه‌ورامی، دوای هه‌زار ساڵ له گه‌شه ئه‌که‌وێت و دێرتر ڕێفۆرمیزه ئه‌بێت. شیعری کلاسیکی هه‌ورامی له‌سه‌ر ده‌ستی سه‌یدی، سه‌ره‌ڕای کێشی مه‌سنه‌ویی ده بڕگه‌یی، شیعری عه‌رووزیش به خۆیه‌وه ئه‌بینێ و دوای مه‌وله‌وی، شیعری کلاسیک، زۆرتر له فۆرم و ناوه‌رۆکدا نوێ ئه‌بێته‌وه. گه‌رماوگه‌رمیی مانیفێستی ڕوانگه و کفری یه‌که‌مین گۆڕانکارییه‌کان له شیعری ههورامیدا به‌ره‌و شیعری بێ‌‌کێش و لادان له فۆرمی کلاسیک پێکئه‌هێنێ. له‌م لێکۆڵینه‌وه‌دا هه‌وڵ دراوه به وردی، نیوسه‌ده نوێ‌‌بوونه‌وه‌‌ی شیعری هه‌ورامی، به شیعری ئازاد و کێشی کلاسیکه‌وه بخرێته به‌ر باس. ئه‌نجامی توێژینه‌وه‌که ئه‌وه ده‌رده‌خات که له حه‌فتاکانی زاینیدا له لایه‌که‌وه ڕه‌وتی شیعری نوێ به فۆرمی ئازاده‌وه، له ژێر کاریگه‌ریی شیعری نوێی کوردیی ناوەندی ده‌ست پێ‌‌ده‌کا و له لایه‌کی تره‌وه شیعری کلاسیکیش به کێشی مه‌سنه‌وی ده بڕگه‌یی و عه‌رووزییه‌وه، له ناوه‌رۆکدا نوێ ئه‌بێته‌وه که هه‌ر به‌رده‌وامه. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ئه‌ده‌بی هاوچه‌رخی هه‌ورامی؛ ئه‌ده‌بی هاوچه‌رخی کوردی؛ شیعری هه‌ورامی؛ شیعری نوێ؛ هه‌ورامان | ||
| مراجع | ||
|
ئه‌لف. کوردی:
پیرباڵ، فه‌رهاد (٢٠٠٧)، گه‌نجه کورده‌کان: یه‌که‌مین پڕۆژه‌ی مه‌عریفی کورد له مێژوودا، سلێمانی: بیر و هوشیاری.
حه‌بیبی، عه‌بدوڵڵا (١٣٩٧)، خامه و خه‌یاڵ، مه‌ریوان: زایه‌ڵه.
حه‌بیبی، عه‌بدوڵڵا (١٣٩٨). دیوانوو سه‌یدی هه‌ورامی. سنه: کوردستان.
خه‌زنه‌دار، مارف (٢٠٠٥)، مێژووی ئه‌ده‌بی کوردی، به‌رگی پێنجه‌م، هه‌ولێر: ئاراس.
ڕۆسته‌می، فه‌رشید (١٣٩٧)، «وه‌ختێوه په‌ی مه‌رده‌ی ده‌نگه‌کا»، گۆڤاری هۆنه، ژ. ٢.
ڕۆسته‌می، فه‌رشید (١٣٩٧)، «سووره ساوه‌کێش (ئه‌وه‌وانایو شێعرێوه جه مه‌هدی ئه‌بری)»، حه‌وته‌نامه‌ی سیروان، ژ. ٩٩٦.
ڕۆسته‌می، فه‌رشید (٢٠٢٣)، بازدێ ته‌نیاییه‌کاشا بنویساوه، ئه‌ده‌ب و کولتووری هه‌ورامان(لێکۆڵینه‌وه‌کانی ساڵی سێیه‌می دیداری ئه‌ده‌بیاتی هه‌ورامان).
ڕه‌حیمی، ژوان (١٤٠١)، ڕاشا، تاران: نماد اندیشه.
ڕه‌سول حه‌مه‌د‌ئه‌مین باله‌کی، یادگار (٢٠٠٥)، سیماکانی تازه‌کردنه‌وه‌ی شیعری کوردی١٨٣٢-١٨٩٨، هه‌ولێر: چاپخانه‌ی وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده.
طاهر، ئامر (٢٠٠٦)، نیمایوشیج و عه‌بدوڵڵا گۆران، نوێکردنه‌وه و دابڕان، دهۆک: دار سپرێز.
عوسمانپوور، کولسووم (١٣٨٣)، گرێ، سنه: نووسه‌ر.
فاروق، سوهه‌یب (٢٠٢١)، «سووریالیزم له شیعری ئاوانگاردی ههورامیدا»، ئه‌ده‌بیاتی هه‌ورامی و چه‌ند باسێک، ئاماده کردن: شاخه‌وان سدێق، سلێمانی: چاپخانه‌ی کارۆ.
که‌ریمی، مودریک (١٣٩٨)، ئه‌لبومه شیعری «یانه‌و هەناسه‌کام»، بینام.
محه‌مه‌د، عوسمان (١٩٨١)، «گۆرانیه نه‌مره‌کاما ماچمێ»، گۆڤاری نووسه‌ری کورد، خولی دووهه‌م، ژ. ٧.
محه‌مه‌د، عوسمان (١٩٨٣)، «وه‌شه‌ویسیما جه گه‌ردوونی فراوانته‌را»، گۆڤاری نووسه‌ری کورد، خولی دووهه‌م، ژ. ١١.
موحه‌مه‌دپوور، عادڵ (١٤٠٠)، هۆرزانه، مه‌ریوان: ئه‌وین.
مه‌حموودپوور، ڕه‌ئووف (١٣٦٩)، خاڵێ سه‌دامی، گۆڤاری سروه، ژ. ٥٥.
مه‌حموودپوور، ڕه‌ئووف (١٣٩٦)، «پڕۆسه‌و شێعرێ و ئه‌رمانه‌و گه‌مه‌ی جه کاڵفامیی وێ گه‌وجنایه‌نه»، حه‌وته‌نامه‌ی سیروان، ژ. ٩٧٠١.
مه‌حموودپوور، ره‌ئوف (١٣٩٧)، گوژمانه، مه‌ریوان: زایه‌ڵه.
مه‌حموودپوور، ڕه‌ئووف (٢٠١٢)، هه‌سارێوه وه‌رم زڕیا٢، هه‌ولێر: ڕۆشنبیری.
مه‌حموودپوور، ڕه‌ئووف (٢٠٢٣)، «ڕه‌وتوو شێعرێ و شه‌پۆله‌و ڕاوانا»، گۆڤاری کاروان، ژ. ٢٥٣.
مه‌وله‌وی تاوه‌گۆزی (١٣٨٦)، دیوانی شیعر، سنه: کورستان.
یه‌‌زدانبه‌خش، مۆمن (١٣٩٧)، هه‌واروو عه‌شقی، پاوه: ئارۆ.
ب. فارسی
امینی، کورش (١٣٩٦)، «نگاهی گذرا به چند شعر آوانگارد هورامی از مهوش درستکار»، هفتهنامهی سیروان، ش. ٩٦٦.
رستمی، فرشید (١٣٩٩)، وطنی برای زخم و تنی برای عشق (گزیده شعر نو هورامی)، تهران: افرود.
رستمی، فرشید (١٤٠١)، «نگاهی به فراز و فرودهای شعر نو هورامی»، آوای تبعید، ٢٠٢٢، ش. ٢٨، ص. ٢٠.
شمیسا، سیروس (١٣٩٨)، سبک شناسی شعر، چاپ هشتم از ویراست دوم، تهران: میترا.
لنگرودی، شمس (١٣٧٠). تاریخ تحلیلی شعر نو. چاپ دوم. ویرایش دوم. تهران: مرکز.
محمدپور، عادل (١٣٩٢)، طرح: جریان شناسی شعر کردی هورامی از ابتدا تا به امروز، مریوان: اوین. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 426 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 130 |
||