
تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 355 |
تعداد مقالات | 3,429 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,341,277 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,041,525 |
ارزیابی وضعیت آسیب پذیری روستاهای مناطق کوهستانی در برابر مخاطرات طبیعی (مطالعه موردی: روستاهای منطقه اورامان) | ||
پژوهش های محیطی در قلمروهای کوهستانی | ||
دوره 1، شماره 2، خرداد 1404، صفحه 57-70 اصل مقاله (2.06 M) | ||
نوع مقاله: پژوهشی کاربردی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/ermr.2024.63510 | ||
نویسندگان | ||
حمید گنجائیان* 1؛ مژگان نصرتی2؛ عطرین ابراهیمی3؛ سیدسعدی قیصریان4 | ||
1دکتری ژئومورفولوژی، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
2کارشناس ارشد ژئومورفولوژی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران | ||
3دکتری ژئومورفولوژی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران | ||
4کارشناسی منابع طبیعی مرتع و آبخیزداری، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران | ||
چکیده | ||
مخاطرات طبیعی یکی از مهم ترین چالش های پیش روی مناطق کوهستان محسوب می شوند. از جمله مناطقی که در معرض مخاطرات طبیعی قرار دارد، منطقه اورامان در غرب کشور است. با توجه به اهمیت موضوع، در این پژوهش به ارزیابی وضعیت آسیب پذیری روستاهای منطقه اورامان در برابر مخاطرات طبیعی پرداخته شده است. در این تحقیق از روش های توصیفی - تحلیلی استفاده شده است. مهم ترین داده های تحقیق مدل رقومی ارتفاع 30 متر STRM، لایه رقومی نقشه های زمین شناسی 1:100000 منطقه و لایه های اطلاعاتی مربوط به پارامترهای مورد استفاده بوده است. مهم ترین ابزارهای مورد استفاده، ArcGIS و Expert Choice بوده است. همچنین در این تحقیق از مدل تلفیقی Fuzzy - AHP استفاده شده است. در این تحقیق ابتدا به شناسایی مناطق آسیب پذیر در برابر مخاطرات زمین لغزش، سیلاب و زمین لرزه پرداخته شده است و سپس نقشه وضعیت مخاطره پذیری منطقه تهیه شده است. نتایج پژوهش نشان داد مناطق مرکزی محدوده اورامان از جمله روستاهای برقرو، نی آباد، دگاگاه، ماضی بن، نسل و بوری در به دلیل اینکه از نظر هر سه مخاطره (زمین لغزش، زمین لرزه و سیلاب) دارای پتانسیل آسیب پذیری بالایی هستند، به عنوان مخاطره پذیرترین روستاهای منطقه اورامان محسوب می شوند. با توجه به نتایج حاصله می توان گفت که منطقه اورامان دارای پتانسیل آسیب پذیری بالایی در برابر مخاطرات طبیعی است، بنابراین ضروری است تا در برنامه ریزی های توسعه ای این منطقه، به عواملی همچون استحکام ساختمان ها در برابر زمین لرزه، تعیین حریم رودخانه ها و جلوگیری از پیشروی سکونتگاه ها به سمت آن ها در مناطق سیل خیز و همچنین پتانسیل حرکت دامنه ها توجه ویژه ای شود. | ||
کلیدواژهها | ||
مخاطرات طبیعی؛ قلمرو کوهستانی؛ نواحی روستایی؛ منطقه اورامان | ||
مراجع | ||
آتش افروز، نسرین.، و صفائی پور، مسعود. (1400). ریز پهنه بندی زمین لغزش با استفاده از تکنیک دیمتل و AHP فازی (مطالعه موردی: بخش دهدز استان خوزستان)، مطالعات توسعه پایدار شهری و منطقه ای، دوره 1، شماره 4، صص 81-61. https://www.srds.ir/article_134524.html احمدزاده، حسن.، و داورپناه، مصطفی. (1402). تحلیل فضایی خطر وقوع سیل با رویکرد برنامهریزی و مدیریت کاربری اراضی شهر ارومیه. جغرافیا و مخاطرات محیطی، 12 (2)، 80-63. https://doi.org/10.22067/geoeh.2022.77571.1255 امیریان، سهراب.، صفایی پور، مسعود.، حسینی امینی، حسن.، و عبادی، حسین. (1399). پهنه بندی حریم ایمنی و آسیب پذیری در شهر اهواز از منظر پدافند غیرعامل، تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 20 (56)، 309-299. http://dx.doi.org/10.29252/jgs.20.56.299 پیره، مهین؛ گنجائیان، حمید. (1403). تحلیل زمین لغزش های رخ داده در ارتباط با عوامل محیطی (مطالعه موردی: شهرستان سنندج). جغرافیا و روابط انسانی، 7 (3)، 278-242. https://doi.org/10.22034/gahr.2025.458065.2135 جعفری، غلامحسن.، و خدایی، روح اله. (1402). پهنه بندی سطوح ارضی حوضه شاهرود در مقابل وقوع زمینلغزش به کمک مدل شانون. جغرافیا و مخاطرات محیطی، 12 (4)، 274-253. https://doi.org/10.22067/geoeh.2022.75401.1183 رنجبر، محسن.، و بیات، سارا. (1389). بررسی مخاطرات طبیعی شهرستان خمین با تاکید بر زلزله و مدیریت بحران. جغرافیایی چشم انداز زاگرس، 2 (4)، 49-37. https://www.sid.ir/paper/175735 سالاری، ممند؛ نیری، هادی؛ گنجائیان، حمید؛ امانی، خبات. (1396). مکان گزینی جهات مناسب توسعه شهری کامیاران با رویکرد مخاطره شناسی مبتنی بر اعمال مناطق ممنوع ژئومورفولوژیکی. مدیریت مخاطرات محیطی، 4 (4)، 419-436. https://doi.org/10.22059/jhsci.2018.252694.341 صفاری، امیر.، کیانی، سارا.، و عباس زاده، امیرعلی. (1402). پتانسیل سنجی مناطق آسیب پذیر در برابر مخاطرات طبیعی (مطالعه موردی: شهر رودهن). جغرافیا و مخاطرات محیطی، 12 (2)، 283-267. https://doi.org/10.22067/geoeh.2022.73710.1249 صفری نامیوندی، مهدی؛ گنجائیان، حمید؛ نصرتی، مژگان؛ محمدیان, کلثوم. (1403). شناسایی مناطق سیل زده و تحلیل عوامل موثر در وقوع آن (مطالعه موردی: جنوب شرق استان سیستان و بلوچستان). پژوهش های ژئومورفولوژی کمی، 31 ()، 194-181. https://doi.org/10.22034/gmpj.2024.449586.1494 گنجائیان، حمید. (1399). مخاطرات ژئومورفولوژیک مناطق شهری، روش های مطالعه و راهکارهای کنترل آن. نشر انتخاب، 144 صفحه. https://www.gisoom.com/book/11628118 گنجائیان، حمید. (1403). ارزیابی استعداد لرزه خیزی کلان شهرهای ایران. فصلنامه علمی پژوهشی اطلاعات جغرافیایی «سپهر»، 33 (132)، 188-173. https://doi.org/10.22131/sepehr.2024.2019284.3047 گنجائیان، حمید. (1403). تحلیل مکانی و زمانی زمینلرزههای ایران در طی سالهای 1907 تا 2023. جغرافیا و مخاطرات محیطی، 13 (4)، 243-222. https://doi.org/10.22067/geoeh.2024.87246.1470 گنجائیان، حمید؛ یمانی، مجتبی؛ گورابی، ابوالقاسم؛ مقصودی، مهران. (1402). ارزیابی میزان جابجایی سطح زمین در دشت کرمانشاه و تاثیر زلزله ازگله بر روند جابجایی با استفاده از روش SBAS. پژوهش های ژئومورفولوژی کمی، 12 (1)، 13-1. https://doi.org/10.22034/gmpj.2021.141038 گنجائیان، حمید؛ یمانی، مجتبی؛ گورابی، ابوالقاسم؛ مقصودی، مهران. (1399). انطباق شاخصهای مورفوتکتونیک با کانونهای زمینلرزه در زاگرس شمال غرب (حوضههای سیروان و قرهسو). جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، 31 (4)، 130-113. https://doi.org/10.22108/gep.2021.124247.1335 لجم اورک، مرتضی.، و پیری، زهرا. (1402). پهنه بندی خطر وقوع زمینلغزش با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و فن GIS (مطالعه موردی: شهرستان باغملک). جغرافیا و مخاطرات محیطی، 12 (3)، 215-193. https://doi.org/10.22067/geoeh.2022.77009.1239 محمدخان، شیرین؛ گنجائیان، حمید؛ شهری، سمیه؛ عباس زاده، امیرعلی. (1398). پیش بینی روند توسعه شهری به سمت مناطق مخاطره آمیز با استفاده از تصاویر چندزمانه؛ مطالعه موردی: شهر مریوان. فصلنامه علمی پژوهشی اطلاعات جغرافیایی (سپهر)، 28 (110)، 117-107. https://doi.org/10.22131/sepehr.2019.36615 نصرتی، مژگان.، خضری، سعید.، و کاظمی، آفاق. (1401). بررسی و تحلیل مخاطرات طبیعی و مسائل انسانی و محیطی شهر سنندج به منظور ارائه راهکارهای مناسب. جغرافیا و مخاطرات محیطی، 11 (1)، 115-99. https://doi.org/10.22067/geoeh.2021.71620.1092 نگهبان، سعید.، پیسوزی، تینا.، گنجائیان، حمید.، و نوروزی، میلاد. (1400). شناسایی مناطق مستعد وقوع زمین لغزش و جابجایی عمودی با استفاده از تصاویر راداری (مطالعه موردی: محدوده شهری و حاشیه شهری لواسان). جغرافیا و مخاطرات محیطی، 10 (39)، 18-1. https://doi.org/10.22067/geoeh.2021.71728.1094 نگهبان، سعید؛ گنجائیان، حمید؛ ابراهیمی، عطرین؛ امامی، کامیار. (1398). پایش و پیشبینی روند تغییرات نواحی سکونتگاهی با استفاده از تصاویر چند زمانه (مطالعه موردی: شهر سنقر). فیزیک زمین و فضا، 45 (2)، 354-343. https://doi.org/10.22059/jesphys.2019.275076.1007084 نگهبان، سعید؛ گنجائیان، حمید؛ ابراهیمی، عطرین؛ قیصریان، سید سعدی. (1403). تحلیل نقش عوامل محیطی در وقوع سیلاب ها با استفاده از سامانه گوگل ارث انجین (مطالعه موردی: غرب استان گلستان). جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، 35 (4)، 18-1. https://doi.org/10.22108/gep.2024.142342.1659 نگهبان، سعید؛ گنجائیان، حمید؛ فریدونی کردستانی، مژده؛ چشمه سفیدی، زیبا. (1398). ارزیابی توسعه فیزیکی شهرها و گسترش به سمت مناطق ممنوعه ژئومورفولوژیکی با استفاده از LCM (مطالعه موردی: شهر سنندج). مخاطرات محیط طبیعی، 8 (20)، 52-39. https://doi.org/10.22111/jneh.2018.21943.1317 نیری، هادی؛ سالاری، ممند؛ گنجائیان، حمید؛ امانی، خبات. (1396). ارزیابی ژئومورفولوژیکی تناسب زمین برای گسترش کالبدی شهر سنندج با اعمال مناطق ممنوعه. پژوهش های جغرافیای برنامه ریزی شهری، 5 (1)، 147-125. https://doi.org/10.22059/jurbangeo.2017.63213 نیری، هادی؛ گنجائیان، حمید؛ امانی، خبات. (1397). ارزیابی شاخص های محیطی تناسب زمین برای گسترش کالبدی شهر سروآباد با تلفیق دو مدل تحلیل شبکه ای و منطق فازی. جغرافیای اجتماعی شهری، 5 (1)، 62-49. https://doi.org/10.22103/J Asmelash, A., Giulio, B., & Woldearegay, K. (2019). GIS-based landslide susceptibility evaluation using analytical hierarchy procsses (AHP) approach: the case of Tarmaber District, Ethiopia. Momona Ethiopian Journal of Scince, 11(1), 14-36. http://dx.doi.org/10.4314/mejs.v11i1.2 Beyene, E., & Minal, A.S. (2023). Modeling urban land use dynamics using Markov-chain and cellular automata in Gondar City, Northwest Ethiopia. Chinese Journal of Population, Resources and Environment, 21(2), 111-120. https://doi.org/10.1016/j.cjpre.2023.06.007 Bronfman, N.C., Cisternas, P.C., Repetto, P.B., & Castaneda, J.V. (2019). Natural disaster preparedness in a multi-hazard environment: Characterizing the sociodemographic profile of those better (worse) prepared. PLoS One, 14(4). https://doi.org/10.1371/journal.pone.0214249 Chen, Z., Huang, Y., He, X., Shao, X., Li, L., Xu, C., Wang, S., Xu, X., & Xiao, Z. (2023). Landslides triggered by the 10 June 2022 Maerkang earthquake swarm, Sichuan, China: spatial distribution and tectonic significance. Landslides, 20(10),2155–2169. https://doi.org/10.1007/s10346-023-02080-0 Chini, M., Pelich, R., Pulvirenti, L., Pierdicca, N., Hostache, R., & Matgen, P. (2019). Sentinel-1 InSAR Coherence to Detect Floodwater in Urban Areas: Houston and Hurricane Harvey as a Test Case, Remote Sens, 11, 107. http://dx.doi.org/10.3390/rs11020107 Du, W., Wu, K., Fu, X., Sheng, Q., Chen, J., & Wang, X. 2023 Failure history, mechanism, and recent run-out reproduction of the Xinhua Village landslide triggered by the 2022 Ms 6.1 Lushan earthquake. Landslides, 20, 2675–2693. https://doi.org/10.1007/s10346-023-02148-x El Jazouli, A., Barakat, A., & Khellouk, R. (2019). GIS-multicriteria evaluation using AHP for landslide susceptibility mapping in oum Er high basin (Morocco). Geoenviromental Disasters, 6 (3), 1-12. https://geoenvironmental-disasters.springeropen.com/articles/10.1186/s40677-019-0119-7 Fan, Y., & Ma, S. (2024). Integrating fuzzy analytic hierarchy process into ecosystem service-based spatial planning: A case study of the Shenyang metropolitan area, China. Ecological Informatics, 81. https://doi.org/10.1016/j.ecoinf.2024.102625 Ganjaeian, H., Rezaei Arefi, M., Peysoozi, T., & Emami, K. (2021). Zonning susceptible areas of landslide using WLC and OWA methods -A case study in Mountain cliff Khan, Iran. Sustainable Earth Trends, 1(2), 35-43. https://doi.org/10.52547/sustainearth.1.2.43 He, X., Xu, C., Qi, W., & Huang, Y. (2024). Contrasting landslides distribution patterns and seismic rupture processes of 2014 Jinggu and Ludian earthquakes, China. Sci Rep, 14. https://doi.org/10.1038/s41598-024-79682 Herryal, Z. A., Yustiningrum, E., Andriana, N., Sagala, A., & Anggun, M.S. (2017). Measuring Community Resilience to Natural Hazards: Case Study of Yogyakarta Province. Disaster Risk Reduction in Indonesia, 609-633. http://dx.doi.org/10.1007/978-3-319-54466-3_25 Khattak, M. S., Anwar, F., Usman Saeed, T., Sharif, M., Sheraz, K., & Ahmed, A. (2016). Floodplain Mapping Using HEC-RAS and ArcGIS: A Case Study of Kabul River. Civil engineering, 40, 1375-1390. http://dx.doi.org/10.1007/s13369-015-1915-3 Kimura, H., & Yamaguchi, Y. (2000). Detection of landslide Areas Using Satellite Radar Interferometry. Photogrammetric Engineering & Remote Sensing, 66 (3), 337-344. https://www.researchgate.net/publication/264004819 Klai, A., Haddad, R., Bouzid, M.K., & Rabia, M.C. (2020). Landslide susceptibility mapping by fuzzy gamma operator and GIS, a case study of a section of the national road n°11 linking Mateur to Béja (Nortshern Tunisia). Arabian Journal of Geosciences, 13(58). https://doi.org/10.1007/s12517-019-5029-1 Ksantini, F., Sdiri, A., Aydi, A., Almeida-Naunay, A.F., Achour, H., & Tarquis, A.M. (2025). A comparative study based on AHP and fuzzy logic approaches for landslide susceptibility zoning using a GIS-based multi-criteria decision analysis. Euro-Mediterr J Environ Integr, 10, 649–668. https://doi.org/10.1007/s41207-024-00552-w Kumar, S., Midya, K., Ghosh, S., Kumar, P., & Mishra, V.N. (2025). Land use change analysis and prediction of urban growth using multi-layer perceptron neural network Markov chain model in Faridabad- A data-scarce region of Northwestern India. Physics and Chemistry of the Earth, Parts A/B/C, 138. https://doi.org/10.1016/j.pce.2025.103884 Lee. M.j. (2015). Analysis on the flood vulnerability in the Seoul and Busan metropolitan area, Korea using spatial database, EGU General Assembly, 17 (1). https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2015EGUGA..17.4667L/abstract Oliveira, C.S., Roca, A., & Goula, X. (2006). Assessing and managing earthquake risk: Geo-scientific and Engineering Knowledge for Earthquake Risk Mitigation: developments, tools, techniques. Springer. http://dx.doi.org/10.1007/978-1-4020-3608-8_1 Peng, Y. (2012). Regional earthquake vulnerability assessment using a combination of MCDM methods. Ann Oper Res. http://dx.doi.org/10.1007/s10479-012-1253-8 Qi, S., Hu, S., & Cao, S. (2024). Spatial and temporal changes of social vulnerability of cities to natural hazards in Zhejiang province, China. Heliyon, 10(6). https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2024.e27120 Tian, H., Chang, C., Bo, J., Sun, X., Feng, F., Dai, T., Zhou, W., Li, H., & Gu, J. (2024). Research on the three-dimensional spatio-temporal dynamic evolution and kinematic characteristics of loess landslides induced by strong earthquakes. Bull Eng Geol Environ, 83, 230. https://doi.org/10.1007/s10064-024-03736-4 Wang W., Zhang W., & Xia Q. (2012). Landslide Risk Zoning Based on Contribution Rate Weight Stack Method. International Conference on Future Energy, Environment, and Materials. http://dx.doi.org/10.1016/j.egypro.2012.01.030 | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 163 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 37 |