پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 334 |
| تعداد مقالات | 3,274 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,073,561 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,879,368 |
پدیدارشناسی ادراک مخاطبان از تفأل به دیوان حافظ (مطالعه موردی: اساتید و دبیران ادبیات فارسی) | ||
| جامعه شناسی فرهنگ و هنر | ||
| مقاله 5، دوره 6، شماره 4 - شماره پیاپی 22، دی 1403، صفحه 52-69 اصل مقاله (632.7 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/scart.2024.140739.1467 | ||
| نویسندگان | ||
| علی نجفی1؛ محمد پاک نهاد* 2؛ حسین حسنی3؛ زهرا امینی4 | ||
| 1استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، همدان، ایران | ||
| 2استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، همدان، ایران. | ||
| 3استادیار دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه یزد، یزد، ایران. | ||
| 4کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، همدان، ایران. | ||
| چکیده | ||
| تفأل با دیوان حافظ یک فرهنگ سنّتی ایرانیان برای آگاهی از سرنوشتی است که در عالم غیب برای آدمیان و موجودات هستی رقم زده شده است. هدف پژوهش حاضر، مطالعه ادراک استادان و دبیران زبان و ادبیات فارسی از تفأل به دیوان حافظ بود. رویکرد پژوهش، کیفی و روش پدیدارشناسی بود. میدان پژوهش، استادان و دبیران زبان و ادبیات فارسی بودند. نمونه گیری به شیوه هدفمند و ملاک محور است و تا اشباع نظری داده‌ها ادامه یافت و در نهایت 15 نفر در پژوهش مشارکت داشتند. راهبرد پژوهش مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته بود. داده ها به روش هفت مرحله ای کلایزی تجزیه و تحلیل شدند. بر اساس یافته‌های پژوهش 70 کد اولیه و 19 مضمون فرعی (شامل: ارتباط با قرآن، اولیای خدا، علو مرتبه، استعداد خارقالعادۀ فطری، تقدّس بخشی به دیوان حافظ، جایگاه تفأل بین مردم، عوامل مؤثر در تفأل به دیوان حافظ، تاریخچۀ تفأل به دیوان حافظ، اعتقاد حافظ به فال، تفأل به دواوین دیگر، نقش تفأل در قدرت انتخاب، ریشۀ فال، زبان و هنر شعری، رمزپردازی و سمبولیسم غنی، شورآفرینی و امیدبخشی، رسایی بیان در شعر، توجّه به روحیات و افکار مخاطب، موسیقی الفاظ و گوشنوازی کلمات و توجّه خاص به ایراد صنعتهای مختلف لفظی و معنوی) احصا شد که در در قالب 5 مضمون اصلی (شامل: ویژگیهای شخصیتی حافظ، جایگاه دیوان حافظ، جایگاه تفأل با حافظ، اختصاصات شعر حافظ، فرم وصورت شعر حافظ) طبقهبندی شدند. در مجموع، اقبال به حافظ به گروهی ویژه منحصر نیست و فهم ابیات حافظ به ویژه برای آنان که از اهالی زبان و ادب فارسی هستند و به تدریس و آموزش آن می پردازند، پرمحتواتر و غنی تر جلوه می نماید. گاهی تفسیر و تأویل مضامین و سخن گفتن از فحوای کلام حافظ از منظرگاه استادان و معلمان این رشته زوایای عمیق تر و اندیشه هایی پیچیده تر از کلام حافظ را رمزگشایی می کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| پدیدارشناسی؛ فال حافظ؛ حافظ قرآن؛ تفأل؛ تأویل پذیری | ||
| مراجع | ||
|
پاک‌نهاد، محمد (1397). خبررسانی از آینده در شاهنامه بر پایه فال و تفأل. مجله علوم خبری، 7 (25)، 68- 47.
پورموسوی، سید محمد (1396). تدوین و تحلیل اشارات مربوط به فال و فالگیری در متون برجسته نظم فارسی تا قرن هشتم. پایاننامه کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه سمنان، پردیس علوم انسانی، دانشکده علوم انسانی.
حافظ (1395). دیوان. به کوشش محمد قزوینی و قاسم غنی، تهران: پارمیس.
حسنلی، کاووس (1385). چشمۀ خورشید: بازخوانی زندگی، اندیشه و سخن حافظ شیرازی. شیراز: نوید.
حسینی، مجتبی ( 1352). فال و فال بینی در اسلام. سروش، 3، 36.
خرمشاهی، بهاءالدین (1373) حافظ نامه. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ ششم.
خرمشاهی، بهاءالدین (1394). جهان غیب و غیب جهان. تهران: کیهان.
دادبه، اصغر (1391). حافظ (زندگی و اندیشه). زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی و تألیف 24 تن از نویسندگان. تهران: مرکز دائرهالمعارف بزرگ اسلامی.
دائرهالمعارف بزرگ اسلامی (1392). جوینی، ابوالمظفر، حافظ. زیر نظر کاظم بجنوردی، تهران. جلد نوزدهم.
دهخدا، علی اکبر (1373) لغتنامه. تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول از دورۀ جدید.
زرینکوب، عبدالحسین (1395). فال و استخاره. تهران: سخن، چاپ سیزدهم.
سمیعی، کیوان (1361) تحقیقات ادبی. تهران: زوار، چاپ اول.
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1397). این کیمیای هستی. تهران: آیدین.
طلوعی وان سلفی، مهدی (1397). نگاهی به فال حافظ، چهارمین کنفرانس بین المللی توانمندسازی جامعه در حوزه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
علیشا گرگانی، عطیه (1394). بررسی ریشههای تاریخی و فرهنگی فال حافظ. پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه سمنان، پردیس علوم انسانی، دانشکده علوم انسانی.
کشاورز بیضایی، محمد (1399). عوامل تفأل طبقة حاکم با دیوان حافظ شیرازی و کارکردهای آن (با تکیه بر متون تاریخ‌نگاری قرن 9-14ه.ق). مجلۀ حافظ‌پژوهی، 24، 110- 95.
کیانی، قربان (1399). زمینه های روانشناختی تفأل به اشعار حافظ. فصلنامه رشد آموزش زبان و ادب فارسی، 129، 37- 32.
محمودی، مریم؛ انصاری، ابراهیم و محمدی، اصغر (1396). فال حافظ و کارکردهای اجتماعی آن. فصلنامۀ تخصصی تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)، 9(31)، 136- 119.
مطهری، مرتضی (1372). خاتمیت. قم: صدرا.
نظیری کیوی، فرزانه (1395). راز تفأل به اشعار حافظ از دیدگاه روانشناختی، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاداسلامی، واحد خلخال.
وجدانی، محمد (1392). الهاماتی از خواجه. تهران: حیدری، چاپ چهارم.
هروی، محمد بن محمد (1394). مفتوح القلوب، مقدمه، تصحیح و تعلیقات: احسان پور ابریشم، قم: مجمع ذخائر اسلامی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 165 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 53 |
||