پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 380 |
| تعداد مقالات | 3,714 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,790,175 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,311,366 |
بازخوانی نمایشــنامه «الحُسَینُ ثائِراً وَ شَهیداً» عبدالــرحمن شرقاوی با تکیه بر نظریه گفتمان انتقادی نورمــن فرکلاف | ||
| مطالعات ادب اسلامی | ||
| دوره 4، شماره 1 - شماره پیاپی 8، شهریور 1404، صفحه 25-49 اصل مقاله (709.52 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jilr.2025.142512.1213 | ||
| نویسندگان | ||
| احسان ناصری سراب بادیه* 1؛ علی سلیمی قلعه‌ئی2؛ مهدیه ناصری سراب بادیه3 | ||
| 1کارشناسی‌ارشد زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران | ||
| 2استاد گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران | ||
| 3فعال فرهنگی و پژوهشگر مستقل حوزه علوم قرآن، آموزش و پرورش، کرمانشاه، ایران | ||
| چکیده | ||
| تحلیل قیام جاودانه حسینی در متون ادبی معاصر به‌ویژه در عرصه دراماتیک، همواره نمایانگر گفتمانی است که به‌مثابه یک واقعه تاریخ‌ساز، عینیت بخش آرمان‌های اصیل انسانی و معنوی است که در بطن خود آوای عدالت‌طلبی و حقیقت‌جویی این نهضت عظیم الهی را به گوش جهانیان می‌رساند. جستار پیش‌رو، باتکیه‌بر رویکردی تحلیلی-توصیفی در بستر تأملات انتقادی فرکلاف در سطوح توصیف، تفسیر و تبیین در پی آن است که از غنای نهفته در گفتمان‌عاشورایی در نمایشنامه «الحُسَینُ ثائِراً وَ شَهیداً» اثر عبدالرحمن شرقاوی که پس از شکست جمال عبدالناصر در دو بخش نگاشته شده پرده برداشته و آن را به‌عنوان تجلی گفتمان مقاومت در جهان معاصر عرب مورد مداقه قرار دهد و بدین‌سان، بستر لازم برای کاوش در مضامین اجتماعی، فرهنگی، ایدئولوژیک و بینامتنی- دینی اثر مذکور را فراهم آورد. نتایج گویای آن است که نویسنده در سطح توصیف، با بهره‌گیری از عناصر زبانی، بلاغی مناسب با روح حادثه، ابعاد معنوی و عاطفی آن را در چارچوبی فراتاریخی به تماشا گذاشته است و در سطح تفسیر، نمایشنامه با بینامتنیت با قرآن کریم و دیگر متون دینی و بازتاب روح بیداری اجتماعی در حادثه، پژواکی متعالی از ایستادگی در برابر استبداد را به مخاطبان القا می‌کند و در سطح تبیین که بیانگر چرایی تدوین نمایشنامه است، باید گفت که نویسنده با تأکید بر مؤلفه‌های اجتماعی و سیاسی، با هجمه‌ای علیه نظام سلطه از ذلت و خواری در جهان معاصر عرب به ستوه آمده و خلق این اثر نمایشی-حماسی را پاسخی به این نیاز روحی عصر خود در احیای ارزش‌های انسانی و انقلابی دانسته است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| امام حسین؛ نمایشنامه عربی؛ قیام عاشورا؛ عبدالرحمن شرقاوی؛ نظریه نورمن فرکلاف | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم
ابن طاووس، علی بن موسی. (1383). لهوف سید ابن طاووس (ترجمه مهدی لطفی). قم: نسیم حیات.
ابن قولویه، جعفر بن محمد. (1356). کامل الزیارات. نجف: دارالمرتضویة.
الإسکافی، محمد بن عبدالله. (1402ق). المعیار و الموازنة فی فضائل الإمام أمیرالمؤمنین (ع) (تحقیق: الشیخ محمدباقر المحمودی). بیروت: مؤسسة فؤاد بصینو للتجلید.
انصاری، نرگس، و فصیحی، صفورا. (1401). بررسی حقیقت‌مانندی در نمایشنامه‌های عاشورایی معاصر (مورد پژوهی الحر الریاحی، الحسین ثائرا و الحسین). زبان و ادبیات عربی، 14(4)، 48-65. https://doi.org/10.22067/jallv14.i4.2204-1132
برکاوی، عبدالفتاح عبدالعلیم. (1411ق). دلالة السیاق بین التراث و علم اللغة الحدیث. قاهره: دارالمنار.
بنت الشاطی، عایشه عبدالرحمن. (1406ق). السیدة زینب عقیلة بنی‌هاشم. بیروت: دارالکتب العربی.
پالمر، فرانک. (1366). نگاهی تازه به معنی‌شناسی (ترجمه کوروش صفوی). تهران: نشر پنگوئن.
الجبوری، کامل سلمان. (2003م). معجم الأدباء من العصر الجاهلی حتی سنة 2002م. بیروت: دارالکتب العلمیة.
دبیر مقدم، محمد. (1386). زبان‌شناسی نظری: پیدایش و تکوین دستور زایشی. تهران: انتشارات سمت.
دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال، و رادفر، فیروزه. (1388). تحول الگوی صدور انقلاب در دوران دفاع مقدس. فصلنامه خط اول رهیافت انقلاب اسلامی، 3(11)، 57-82. دسترسی: https://surl.li/tbrjuv
زمخشری، محمود جار الله. (1985م). اساس البلاغة. مصر: الهیئة المصریة العامة للکتاب.
شرقاوی، عبدالرحمن. (1399). سفر خروج (ترجمه غلامرضا امامی). تهران: امیرکبیر.
شرقاوی، عبدالرحمن. (1995م). الحسین ثائراً و شهیداً. بیروت: دارالکتب العالمیة.
شیخ صدوق ابن بابویه قمی، علی بن الحسین. (1386ق). علل الشرایع و الاحکام. قم: المکتبة الحیدریة.
صانعی‌پور، محمد حسن. (1390). مبانی تحلیل کارگفتی در قرآن کریم. تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
الصعیدی، عبدالفتاح. (2003م). معجم الأدباء من العصر الجاهلی حتى سنة 2002م. بیروت: دارالکتب العلمیة.
عزّام، محمد. (2001م). النص الغا‌ئب: دراسة تجلیا‌ت التنا‌ص فی الشعر العربی. دمشق: منشورات اتحاد الکتاب العرب.
عید، محمد السید. (1407ق). فانتازیا؛ رؤیة نقدیة درامیة لمسرح عبدالرحمن الشرقاوی. ابداع، 5(4)، 14-30. https://testarchbeta.alsharekh.org/Articles/164/16880/380605
فرحان دعیم، عقیل. (1400). بررسی نحوی و بلاغی جملات طلبی در نمایشنامه حسین ثائراً (پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد). دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی.
فرکلاف، نورمن. (1379). تحلیل انتقادی گفتمان (ترجمه فاطمه شایسته‌پیران و دیگران). تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
فسنقری، حجت‌الله، و سالمی مغانلو، بهروز. (1397). جلوه‌های پایداری در نمایشنامه الحسین ثائراً شهیداً اثر عبدالرحمن الشرقاوی. ادب عربی، 10(1)، 217-235. 10.22059/jalit.2018.225179.611625
فضل، صلاح. (1992م). بلاغة الخطاب و علم النص. الکویت: عالم المعرفة.
قائمی‌نیا، علیرضا. (1393). بیولوژی نص؛ نشانه‌شناسی و تفسیر قرآن. قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
قرائتی، محسن. (1388). تفسیر نور. تهران: مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن.
مجلسی، محمد باقر. (1403ق). بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار. بیروت: داراحیاء التراث العربی.
محسنی، محمدجواد. (1391). جستاری در نظریه و روش تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف. مجله معرفت فرهنگی اجتماعی، 2(3)، 63-86. دسترسی: https://surl.li/ezulpy
مفید، محمد بن محمد. (1413ق). المزار (تصحیح محمد باقر ابطحی). قم: کنگره جهانی شیخ مفید.
ناصری سراب بادیه، احسان. (1403). تحلیل گفتمان موجود در دو خطبه «غراء و اشباح» نهج البلاغه بر اساس نظریه انتقادی نورمن فرکلاف (پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد). دانشگاه رازی کرمانشاه، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
ناظمیان، رضا. (1387). متون نظم و نثر معاصر2. تهران: دانشگاه پیام نور.
نوری کیذقانی، سید مهدی. (1403). درس‌های مکتب حسینی در نمایشنامه الحسین ثائرا و شهیدا اثر عبدالرحمن شرقاوی. پژوهش‌نامه معارف حسینی، 9(35)، 7-24. https://www.maarefehosseini.ir/article_206328.html
نوری، حسین بن محمدتقی. (1408ق). مستدرک الوسائل و مستنبط المسـائل (تحقیق: مؤسسة آل البیت). قم: مؤسسه آل بیت. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 312 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 44 |
||