پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 379 |
| تعداد مقالات | 3,710 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,769,850 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,296,720 |
بررسی معنا شناختی واژگان متفرد حوزه معنایی حالات و صفات در بافت کلامی نهج البلاغه | ||
| مطالعات ادب اسلامی | ||
| دوره 4، شماره 1 - شماره پیاپی 8، شهریور 1404، صفحه 145-166 اصل مقاله (677.45 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jilr.2025.140438.1114 | ||
| نویسندگان | ||
| حسین چراغی وش* 1؛ کبری حیدری2 | ||
| 1استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران | ||
| 2دانش آموخته کارشناسی ارشد در رشته نهج البلاغه از دانشگاه لرستان | ||
| چکیده | ||
| در متن نهج البلاغه واژگانی وجود دارد که تنها یکبار به کار رفته است، از اینرو میتوان آنها را متفرد نامید، برخی از این واژگان در حوزهی معنایی خود مترادف دارند، ولی هیچ یک از این واژگان مترادف، نمیتواند در محور همنشینی کلام، جایگزین واژهی متفرد شود؛ چرا که واژگان متفرد در عین اشتراکات معنایی گاه در بافت کلام بار معنایی و مفهومی گستردهتر دارند، که سایر واژگانِ همان حوزه معنایی این ویژگی را ندارند و گاه استفاده از آرایههای ادبی که از میان آنها سجع، استعاره و کنایه بیشترین کاربرد را دارد، باعث تمایز واژهی متفرد و به کار رفتن آن در بافت کلام حضرت شده است. در این پژوهش درصدد هستیم با استخراج واژگان متفرد حوزهی معنایی حالات و صفات، چه از نظر معنا و مفهوم و چه از نظر ادبی که برجستگی بیشتری در بافت جمله دارند، به بررسی معانی آنها با توجه به کتب لغت و شروح موجود و مقایسهی هر یک از این واژگان با واژگان مترادف هم حوزه اش بپردازیم و با توجه به معانی بدست آمده، تفاوت و فروق معنایی واژگان متفرد با سایر مترادفات در حوزه معنایی خاصش را ذکر کنیم. از این رهگذر به علت استفادهی این واژگان متفرد در بافت کلامی مخصوص خود وگسترهی مفهومی خاص و منحصر به فرد هر واژه و ابعاد زیبایی شناختی کلام حضرت دست مییابیم. از دیگر دستاوردهای این پژوهش این است که آشکار میشود واژگان متفرد نسبت به واژگان مترادف هم حوزهی خود، دارای بار معنایی و مفهومی خاص و متمایزی هستند که آنها را با سیاق و بافت کلامی خودشان در بالاترین حد هماهنگی قرار می دهد. ما در دستیابی به این اهداف از روش توصیفی تحلیلی بهره میبریم. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نهج البلاغه؛ معناشناسی؛ روابط معنایی؛ حوزه معنایی حالات و صفات؛ واژگان متفرد | ||
| مراجع | ||
|
القرآن الکریم
ابن فارس، أبو الحسین أحمد. (1404هـ). معجم مقاییس اللغة (تحقیق عبد السلام محمد هارون).
ابن منظور، محمد بن مکرم. (1414هـ). لسان العرب (الطبعة الثالثة). بیروت: دار الفکر، دار صادر.
البحرانی، ابن میثم. (1375هـ.ش). ترجمة شرح ابن میثم (ترجمة حبیب‌الله الروحانی؛ ج 4). مشهد: مجمع البحوث للبقعة الرضویة المقدسة.
البحرانی، ابن میثم. (1375هـ.ش). ترجمة شرح ابن میثم (ترجمة قربانعلی المحمدی المقدَّم، علی أصغر نوائی‌زاده؛ ج 1). مشهد: مجمع البحوث للبقعة الرضویة المقدسة.
البحرانی، ابن میثم. (1375هـ.ش). ترجمة شرح ابن میثم (ترجمة محمد رضا العطائی؛ ج 5). مشهد: مجمع البحوث للبقعة الرضویة المقدسة.
البیهقی الفرید، علی بن زید. (1367هـ.ش). معارج نهج البلاغة (تحقیق محمد تقی دانش‌پژوه). مشهد: مکتبة المرعشی النجفی العامة.
الجزری، ابن الأثیر. (1376هـ.ش). النهایة فی غریب الحدیث (الطبعة الرابعة). قم: منظمة الإسماعیلیان للطبع.
الجوهری، أبو نصر إسماعیل بن حماد. (1404هـ). الصحاح فی اللغة (تحقیق أحمد عبد الغفور عطار). بیروت: مکتبة مشکاة الإسلامیة، دار العلم للملایین.
الحسینی الشیرازی، السید محمد. (د.ت). توضیح نهج البلاغة. طهران: دار التراث للشیعة.
الحسینی الواسطی الزبیدی، السید مرتضى. (1414هـ). تاج العروس من جواهر القاموس (الطبعة الأولى). بیروت: دار الفکر.
الراغب الأصفهانی، حسین بن محمد. (1412هـ). المفردات فی غریب القرآن (تحقیق صفوان عدنان داوودی؛ الطبعة الأولى). دمشق/بیروت: دار العلم، الدار الشامیة.
الصفوی، کورش. (1390هـ.ش). مدخل إلى علم الدلالة (الطبعة الرابعة). طهران: منشورات سوره مهر.
الطریحی، فخر الدین. (1416هـ). مجمع البحرین (تحقیق السید أحمد الحسینی). طهران: مکتبة المرتضوی.
عمر، أحمد مختار. (1385هـ.ش). علم الدلالة (ترجمة سید حسین سیدی). مشهد: منشورات جامعة فردوسی.
الفراهیدی، خلیل بن أحمد. (1409هـ). کتاب العین. قم: منشورات هجرت.
الفیومی، أحمد بن محمد. (1414هـ). مصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی. قم: مؤسسة دار الهجرة.
القرشی البنائی، السید علی أکبر. (1377هـ.ش). مفردات نهج البلاغة (تحقیق محسن البکائی؛ الطبعة الأولى). طهران: منظمة نشر قبلة الثقافیة.
مدرس وحید، أحمد. (1358هـ.ش). شرح نهج البلاغة (ج 2). قم: الناشر نفسه.
المصطفوی، حسن. (1368هـ.ش). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. طهران: [دون مطبِع].
معارف، مجید، & خان بابا، مژگان. (1394هـ. ش). بررسی و نقد متفردات کتاب سلیم بن قیس هلالی. مجلة علوم حدیث المحکّمة، (76)، 71–92. تم الوصول إلی المقال من موقع: https://hadith.riqh.ac.ir/article_12247.html
المکارم الشیرازی، ناصر. (1387هـ.ش). کلام الإمام (ج 1). طهران: دار الکتاب الإسلامیة.
الموسوی، السید عباس علی. (1376هـ.ش). شرح نهج البلاغة. بیروت: دار الرسول الأکرم، دار المحجة البیضاء.
المهیار، رضا. (1375هـ.ش). المعجم الأبجدی العربی–الفارسی (الطبعة الثانیة). طهران: [دون ناشر]. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 113 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 20 |
||