پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 380 |
| تعداد مقالات | 3,714 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,792,364 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,313,706 |
نگاهی تطبیقی به بازتاب گزارههای اخلاقی علوی در اشعار صفی‌الدین الحلی و ابن‌یمین فریومدی (بر اساس نظریه بینامتنیت ژرار ژنت) | ||
| مطالعات ادب اسلامی | ||
| دوره 4، شماره 1 - شماره پیاپی 8، شهریور 1404، صفحه 301-327 اصل مقاله (739.69 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jilr.2025.141712.1181 | ||
| نویسندگان | ||
| فرشته صفاری1؛ سید مهدی نوری کیذقانی* 2 | ||
| 1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشگاه حکیم سبزواری | ||
| 2دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه حکیم سبزواری | ||
| چکیده | ||
| پرداختن به اخلاق یکی از بنیادیترین و مهمترین رسالتهای انبیا به ویژه پیامبر خاتم (ص) بودهاست تا آنجا که دلیل بعثت ایشان به فرمودهی خود آن حضرت تکمیل مکارم اخلاق در جامعهی بشری و ابلاغ فرامین مهم الهی در میان مردم بودهاست. آموزههای اخلاقی پیشوایان دین به طرق مختلف بر مردم عرضه شده است؛ بیشک یکی از منابع فرهنگی یک جامعه ادبیات آن است و این تعالیم گرانسنگ به متون مختلف ادبی نیز راه یافته، بهگونهای که گاه سنگ بنای بسیاری از متون ارزشمند تعلیمی و ادبی همین آیات و احادیث گرانسنگ بودهاست. بخش اعظم سخنان امام علی (ع) به تبیین آموزههای اخلاقی در عرصه‌های فردی و اجتماعی اختصاص دارد که الهام‌گر اندیشمندان، ادیبان و شاعران در دورههای مختلف شده است. یکی از نظریات مهمی که نسبت به وابستگی و تداخل متون در یکدیگر نگاهی ویژه داشتهاست، بینامتنیت است که در گذر زمان و پس از عبور از ساختارگرایی به پساساختارگرایی با تحولات عمیقی همراه بودهاست. ما در این پژوهش که با روش توصیفی- تطبیقی انجام پذیرفته با اتکا به نظریهی بینامتنیت ژرار ژنت به بررسی و تحلیل اخلاق علوی در شعر دو شاعر عرب و پارسی «صفی الدین حلی» و «ابن‌یمین فریومدی» پرداختهایم. برآیند پژوهش حاکی از تأثیرپذیری دو شاعر از گزارههای اخلاقی مشترک است. به لحاظ نوع تأثیرپذیریِ اشعار از کلام علوی، با انواع گوناگونی از بینامتنی چون واژگانی، گزارهای، تصویری، گزارشی، تلمیحی، الهامی- بنیادی، چند سویه و ... مواجه هستیم و در این میان اثرپذیری الهامی- بنیادی از بسامد بیشتری برخوردار است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ارزشهای اخلاقی؛ سخنان امام علی (ع)؛ صفی الدین الحلی؛ ابن یمین فریومدی؛ نظریۀ ژرار ژنت | ||
| مراجع | ||
|
ابن ابی الحدید، عبدالحمید بن هبة‌الله. (بی‌تا). شرح نهج البلاغه. قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی.
اسدیزاده، پرویز و همکاران. (1345ش). دائرة المعارف یا فرهنگ دانش و هنر. تهران: چاپخانه سرعت.
امینی، محمد هادی. (1392ش). تجلی نهج‌البلاغه در ادبیات عرب (ترجمه سید مهدی نوری کیذقانی و سید مرتضی حسینی). تهران: بنیاد نهج‌البلاغه.
آلن، گراهام. (1380). بینامتنیت (مترجم: پیام یزدانجو). چاپ اول. تهران: مرکز.
الآمدی، عبدالله بن محمد. (1990م). غرر الحکم ودرر الکلم (تحقیق: مهدی رجایی، مصحح). چاپ دوم. قم: دارالکتاب الاسلامی.
بهمنیار، احمد. (1328). «تشبیه، تشبیه تمثیل، تمثیل یا مجاز مرکب». مجله یغما، 2(9)، 393-398.
جویباری، محمدرضا و جمعی از نویسندگان. (1390). سراج منیر. قم: نشراء.
حکیمی، محمدرضا. (1379ش). ادبیات و تعهد در اسلام. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
خفاجی، محمد عبدالمنعم. (بی‌تا). دیوان الإمام علی (ع). بی‌جا: دار ابن زیدون.
راستگو، سید محمد. (1376). تجلی قرآن و حدیث در شعر فارسی. تهران: سمت.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (1412ق). المفردات فی غریب القرآن (تصحیح: صفوان عدنان داوودی). چاپ اول. بیروت: دارالشامیة.
شریف رضی. (1384). نهج البلاغة (ترجمه محمد دشتی). چاپ اول. قم: انتشارات امامت.
شمس العلمای گرکانی، محمدحسین. (1377). ابدع البدایع. چاپ اول. تبریز: احرار.
صدر حاج سیدجوادی، احمد، خرمشاهی، بهاءالدین و فانی، کامران. (1383). دائرة المعارف تشیع. تهران: شهید سعید محبی.
صفا، ذبیح‌الله. (1369). تاریخ ادبیات در ایران. چاپ دهم. تهران: فردوس.
صفی‌الدین الحلی. (1983م). دیوان. بیروت.
طباطبایی، محمدحسین. (1374). ترجمه تفسیر المیزان. چاپ پنجم. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
غنیمی هلال، محمد. (2008م). الادب المقارن. الطبعة التاسعة. قاهره: نهضة مصر.
فریومدی، ابن یمین. (1344). دیوان اشعار (تصحیح و اهتمام حسینعلی باستانی راد). تهران: کتابخانه سنائی.
قهرمانی، مریم. (1392). ترجمه و تحلیل انتقادی گفتمان: رویکرد نشانه‌شناختی. چاپ اول. تهران: مؤلف.
اللیثی واسطی، علی بن محمد. (1387). عیون الحکم والمواعظ. تهران: موسسة البعثة.
محبوبی‌زاده، بتول، ذاکری، غلامعباس، و ستوده، غلامرضا. (1400). «تأثیرپذیری مضامین اخلاقی اشعار جامی از نهج‌البلاغه بر اساس بینامتنیت ژرار ژنت». پژوهش‌نامه علوی، 12(2)، 99-128. https://doi.org/10.30465/alavi.2022.7605
محمدی ری‌شهری، محمد. (1377). میزان الحکمة. چاپ اول. قم: دارالحدیث.
مکارم شیرازی، ناصر. (1386). پیام امام امیرالمؤمنین (ع). چاپ اول. تهران: دارالکتب الإسلامیه.
موسوی بجنوردی، سید محمدکاظم. (1367). دائرة المعارف بزرگ اسلامی. چاپ اول. تهران: مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی.
نامور مطلق، بهمن. (1390). درآمدی بر بینامتنیت: نظریه‌ها و کاربردها. چاپ اول. تهران: سخن.
نامور مطلق، بهمن. (1386). «ترامتنیت: روابط یک متن با دیگر متن‌ها». پژوهش‌نامه علوم انسانی، (56)، 83-98. https://shorturl.at/Pa1it
نامور مطلق، بهمن. (1400). بینامتنیت از ساختارگرایی تا پسامدرنیسم: نظریه‌ها و کاربردها. چاپ دوم. تهران: سخن.
نراقی، ملا احمد. (1326ش). معراج السعاده. تهران: مطبوعات.
هاشملو، محمدرضا. (1386). سیری در تاریخ ادبیات عرب: دوره مغول و ترکی. چاپ اول. تهران: حق‌شناس.
همایی، جلال‌الدین. (1382). فنون بلاغت و صناعات ادبی. چاپ بیست‌ویکم. تهران: هما.
Genette, G. (1997). Palimpsests: Literature in the second degree (C. Newman & C. Doubinsky, Trans.). Lincoln, NE: University of Nebraska Press. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 158 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 23 |
||