پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 355 |
| تعداد مقالات | 3,429 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,341,340 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,041,545 |
تکوین تاریخی نوسازی فرهنگی پس از اصلاحات ارضی در نواحی شرقی گیلان | ||
| جامعه شناسی فرهنگ و هنر | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 17 اسفند 1403 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/scart.2025.139666.1359 | ||
| نویسندگان | ||
| ایرج راستگو1؛ طلیعه خادمیان* 2؛ عبدالرضا ادهمی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری، گروه جامعه شناسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
| 2استادیار، گروه جامعه شناسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی تهران، ایران | ||
| 3دانشیار، گروه جامعه شناسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| تجدد آمرانه عصر پهلوی با انجام اصلاحات ارضی در دهه چهل وارد برهه مهم و متفاوتی در تاریخ ایران مدرن شد. سوای اثرات عمیقی که این پروژه بر ساختار طبقاتی، مناسبات شهر و روستا و روابط قدرت گذاشت، تأثیرگذاری آن بر روندهای نوسازی فرهنگی در مناطق مختلف ایران بسیار حائز اهمیت است. لذا این پژوهش به مطالعه تکوین تاریخی نوسازی فرهنگی پس از اصلاحات ارضی در نواحی شرقی استان گیلان می‌پردازد. نوسازی فرهنگی در این برهه پیچیده و چندلایه بوده و تحت تأثیر تعامل میان سیاست‌های دولتی، تحولات اقتصادی و پویایی‌های اجتماعی-فرهنگی محلی قرار داشته است. روش تحقیق، تاریخی-تحلیلی است که با استفاده از اسناد تاریخی، منابع کتابخانه‌ای و داده‌های میدانی به تحلیل فرآیندهای فرهنگی ناشی از این اصلاحات می‌پردازد. نتایج نشان می‌دهد که اصلاحات ارضی در این منطقه، علاوه بر تغییر در نظام مالکیت زمین و روابط تولیدی، زمینه‌ساز تحولات فرهنگی عمیقی مثل افزایش سطح سواد، تغییر در الگوهای معیشتی، گسترش ارتباطات با شهرها و پذیرش تدریجی ارزش‌های مدرن شد. در این فرآیند، نقش نهادهای آموزشی، رسانه‌ها و مهاجرت‌های ناشی از تغییرات اقتصادی در شکل‌گیری الگوهای جدید فرهنگی مهم بوده است. با این حال، این نوسازی فرهنگی با چالش‌هایی همچون تضعیف برخی سنت‌های محلی، شکاف نسلی و دگرگونی در هویت اجتماعی همراه بوده است. هدف از اصلاحات ارضی در نواحی شرقی استان گیلان در دهه چهل، طبق آنچه که در کنفرانس برتون و نیز بر اساس یکی از اصول پایه ای اصل چهار ترومن در سال چهل و یک اجرا شد، واگذاری زمین به مقدار نسق به زارعین همراه با پرداخت غرامت یا بهای زمین به حساب دهقانان بوده است. در نتیجۀ تحقق این هدف، صاحبان صنایع نوپا و بورژوازی کمپرادور و مالکان اراضی بزرگ به طبقات فرادست جدید بدل شدند و اشکال جدید استثمار سرمایه دارانه، در صور بصورت فردی و جمعی، جانشین شکل های قبلی استثمار یا همان نظام ارباب ـ رعیتی شد. ماحصل این امر، افزایش بی سابقۀ سیر مهاجرت به شهرها، گسترش سرسام آور حاشیه نشینی در اطراف کلان شهرها و دگردیسی بنیادین ترکیب جمعیتی اکثر شهرهای ایران و ازجمله شهرهای استان گیلان بود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اصلاحات ارضی؛ مهاجرت؛ حاشیه‌نشینی؛ دهقانان؛ استثمار | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 88 |
||