پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 382 |
| تعداد مقالات | 3,741 |
| تعداد مشاهده مقاله | 5,039,888 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,389,843 |
دلایل نگارش مکتوبات مولانا خالد نقشبندی به زبان فارسی و بررسی وجوه پیوند آن با شعر حافظ بر اساس نظریۀ گفتمان قدرت میشل فوکو | ||
| تحلیل گفتمان ادبی | ||
| دوره 2، شماره 3 - شماره پیاپی 6، آذر 1403، صفحه 1-18 اصل مقاله (454.04 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/lda.2025.143332.1036 | ||
| نویسنده | ||
| محی الدین امجدی* | ||
| دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانکشدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران. | ||
| چکیده | ||
| مولانا خالد نقشبندی(۱۲۴۳-۱۱۹۳هـ .ش) که از او به عنوان سرسلسله‌ی طریقت نقشبندیه در کردستان یاد می کنند، یکی از ادیبان و شاعران کلاسیک کُرد است که دارای مجموعه‌ای از نامه‌ها و مکتوبات فارسی است. این مقاله به بررسی رابطه میان گفتمان قدرت و انتخاب زبان فارسی و بهره‌گیری از اشعار حافظ در نامه‌ها و مکتوبات مولانا خالد نقشبندی می‌پردازد. در این مقاله با بهره‌گیری از نظریه گفتمان میشل فوکو در زمینه قدرت، معرفت، حقیقت ، نشان داده می‌شود که پذیرش طریقت نقشبندیه از سوی مولانا خالد، نه تنها بر باورهای معنوی ایشان تأثیر گذاشته، بلکه این پذیرش، او را در معرض یک نظام گفتمانی قرار داد که در آن زبان فارسی به عنوان زبان اصلی تصوف و عرفان ترویج می‌شد.مولانا خالد با قرار گرفتن در این نظام گفتمانی به پیروی از بسیاری از اختصاصات زبانی و ادبی در آن دوره تاریخی پرداخت و در تولید بسیاری از متون به اسلوب دیگر نویسندگان این دوره، الگوی زبانی و ادبی خود را در آثار شاعران و نویسندگان بزرگ متصوفه جستجو می‌کرد. این مقاله نشان می دهد که مولانا خالد با قرار گرفتن در این گفتمان برای تعلیم آموزه‌های طریقتی به مخاطبین خود همواره به بسیاری از نشانه‌ها و دال‌های آیینی و طریقتی موجود در شعر و ادبیات فارسی به ویژه شعر حافظ استناد نموده و از همین رو در مکتوبات خود به بسیاری از رمزگان متصوفه و شعر فارسی ارجاع می‌داده‌است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| مکتوبات فارسی؛ طریقت نقشبندیه؛ گفتمان قدرت؛ میشل فوکو؛ حافظ؛ مولانا خالد نقشبندی | ||
| مراجع | ||
|
احمدی، سعید. (1395). تجلی اشعار حافظ در ادبیات کُردی، تهران: سخنوران.
آذر، اسماعیل؛ برزگر، مریم. (1389). «تأثیرپذیری ادبیات اروپا و آمریکا از حافظ»، تحقیقات زبان و ادبیات فارسی، 2(1)، 54-17.
امجدی، محی‌الدین. طلوعی‌آذر، عبدالله. (1400). «شعر سعدی و تأثیر آن بر نامه‌های فارسی مولانا خالد نقشبندی»، مطالعات ایرانی، 39، 30-1.
امجدی، محی‌الدین. طلوعی‌آذر، عبدالله. (1402). «مکتوبات فارسی مولانا خالد نقشبندی و نقش آن در گسترش زبان و ادبیات فارسی در خارج از مرزهای ایران»، متن‌پژوهی ادبی، 27(96)، 147-123.
امین، ندا؛ صحرایی، رضامراد؛ رهبر، بهزاد. (1400). «واژه به مثابۀ گفتمان: بررسی پیوند واژه‌ها با دوره‌ها و گفتمان‌های تاریخی»، پژوهشهای زبانی، 12(1)، 26-1.
باقی‌نژاد، عباس. (۱۳86). «حافظ، حضور جاودانه در زمان و مکان‌ها»، زبان و ادبیات فارسی، 4(10)، 77-52.
برویین‌سن، مارتین وان. (1393). جامعه‌شناسی مردم کُرد، ترجمۀ ابراهیم یونسی، تهران: پانیذ.
بیدکی، هادی. (1396). «تأثیرپذیری ملای جزیری از حافظ در مضمون عشق»، ادبیات تطبیقی، 9(16)، 21-42.
توکلی، محمّد رئوف. (۱۳78). تاریخ تصوف در کردستان، سنندج: توکلی.
حافظ. (1377). دیوان حافظ، به اهتمام خلیل خطیب رهبر، تهران: صفی‌علیشاه.
رجایی بخارایی، احمد علی. (1375). فرهنگ اشعار حافظ، تهران: علمی.
روحانی، کمال. (۱۳۸۵). تاریخ جامع تصوّف در کردستان، سنندج: آراس.
روزبه‌کوهشاهی، روح الله. (1391). «رالف والدو امرسون و الهام از حافظ»، ادبیات تطبیقی، 4(7)، 97-77.
صالحی‌زاده، عبدالهادی. (1390). «درآمدی بر تحلیل گفتمان فوکو»، معرفت فرهنگی اجتماعی، 2(3)،141-113.
صوفی، فرزانه. (۱۳۹۵). «ویژگی‌های سبکی و معنایی نامه‌های فارسی مولاناخالد نقشبندی»، دانشگاه کردستان.
عابدی، محمود (۱۳۷۰). نفحات الانس جامی. تهران: اطلاعات.
فتوحی رودمعجنی محمود. (1390). سبک‌شناسی؛ نظریه‌ها، رویکردها و روش‌ها، تهران: سخن.
فوکو، میشل. (1372). «قدرت». ترجمه عزت الله فولادوند، نگاه نو، 17، 60-45.
فوکو، میشل. (1389). نظم اشیاء، ترجمۀ یحیی امامی، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
فوکو، میشل. (1392). دیرینه‌شناسی دانش، ترجمۀ نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نی.
فوکو، میشل. (1393). مراقبت و تنبیه (تولد زندان)، ترجمۀ نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نی.
کاشانی، عزّالدین‌محمود. (1381). مصباح‌الهدایه و مفتاح‌الکفایه، تصحیح جلال‌الدین همایی، تهران: هما.
کچوئیان، حسین. (1382). فوکو و دیرینه‌شناسی دانش، ترجمۀ یحیی امامی، تهران: دانشگاه تهران.
مد‌رّس، عبدالکریم. (۲۰۱۳). یادی مه‌ردان، بغداد: کوری زانیاری کورد.
مشهدی، محمدامیر. (1386). «تأثیرپذیری زیب‌النسا مخفی از حافظ» زبان و ادبیات فارسی، 5، 152-123.
میلر،پیتر. (1388). سوژه، استیلا، قدرت، ترجمۀ نیکو سرخوش و احسان جهاندیده.تهران: نی.
هوی، دیوید کورنز. (1380). فوکو در بوتۀ نقد، ترجمۀ پیام یزدان‌جو. تهران: مرکز. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 113 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 29 |
||