| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شمارهها | 382 |
| تعداد مقالات | 3,743 |
| تعداد مشاهده مقاله | 5,052,288 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,393,931 |
تحلیل گفتمان محتوایی مضامین حبسیات مسعود سعد سلمان با تکیه بر ارتباط ادبیات و جامعه | ||
| تحلیل گفتمان ادبی | ||
| دوره 2، شماره 4 - شماره پیاپی 7، اسفند 1403، صفحه 1-18 اصل مقاله (551.8 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/lda.2025.143400.1041 | ||
| نویسنده | ||
| علی بازوند* | ||
| استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| ادبیات و جامعه ارتباط عمیق و پیچیدهای با هم دارند. ادبیات نه تنها بازتابدهندة فرهنگ، تاریخ و ارزشهای یک جامعه است؛ بلکه میتواند به عنوان ابزاری برای نقد اجتماعی و تغییر نیز عمل کند. زندانسرودهها، بخشی از ادبیات فارسی را به خود اختصاص دادهاست. مسعود سعد، اغلب در حبسیههای خویش برای اثبات بیگناهی و تلاش جهت آزادی از مضامین مختلفی بهره جستهاست. او قریب به هجده سال از زندگی خود را در زندانهای «نای» و «سو»، «دهک» و «مرنج» سپری کردهاست و در دوران حبس، بهترین اشعار خویش را به رشتة نظم درآورده که در اصطلاح به «حبسیات» موسوم است. حبسیه، شعری است که شاعر در زندان، بازتابهای روحی خود را در زبانی ویژه بازگو میکند. گفتمان زندان با دیدگاه شاعر نسبت به جهان و اجتماعی که در آن زیست میکند، ساخته میشود. در مضامین شعر حبسیهسرایی، تقدیرگرایی، گفتمان غالب شاعر است که در این پژوهش به این مضامین پرداخته میشود. مسعودِ سعد به دلیل ابداع گونۀ حبسیه، محتوا و مضمون تازهای برای قصیده ایجاد نمود که شاعران زیادی از وی تقلید کردهاند اما او با داشتن احساس و عاطفهای عمیق از دیگر شاعران تمایز پیدا کردهاست. موارد مذکور در تغییر پایگاه شاعر از یک شاعر مقلد به شاعری صاحب سبک و جریانساز و تأثیرگذار در تغییر سبک فارسی نقش داشتهاست. در ادبیات فارسی نیز قدیمیترین حبسیه متعلق به مسعود سعد سلمان، شاعر نامور قرن پنجم و ششم است. | ||
| کلیدواژهها | ||
| ادبیات؛ اجتماع؛ حبسیه؛ مسعود سعد؛ زندان؛ گفتمان | ||
| مراجع | ||
|
ابراهیمیکاوری، صادق؛ چولانیان، رحیمه. (1387). «مضامین و موضوعات مشترک در حبسیههای فارسی و عربی»؛ فصلنامة زبان و ادبیات فارسی، 4(11)، 19-1.
انوشه، حسن. (1375). دانشنامة ادب فارسی (آسیای مرکزی)؛ جلد 1، تهران: مؤسسة فرهنگی و انتشاراتی دانشنامه.
آباد، مرضیه. (1380). حبسیهسرایی در ادب عربی از آغاز تا عصر حاضر؛ مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی.
باباصفری، علیاصغر و شعبانی، الهه. (1390). «سیری در آفاق اشعار مدحی مسعود سعد سلمان»؛ فصلنامة پژوهشنامة زبان و ادبیات فارسی، 3(9)، 72-43.
بخردی، پروین؛ شمیسا، سیروس؛ مدرسزاده، عبدالرضا. (1400). «سبکشناسی شهرآشوبهای مسعود سعد سلمان»؛ فصلنامة تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)، 13(4)، 237-209.
بیهقی، ابوالفضل. (1383). تاریخ بیهقی؛ به کوشش خلیل خطیبرهبر، تهران: مهتاب.
توسلی، حجت. (1397). «بررسی کنایه در دیوان مسعود سعد سلمان»؛ فصلنامة سبکشناسی نظم و نثر، 41، 60-41.
خزایی، یعقوب. (1395). فرآیند ساختیابی نهاد زندان از مشروطه تا پایان پهلوی؛ تهران: آگه.
رضایتیکیشهخاله، محرم و نصرتیسیاهمزگی، علی. (1394). «تحلیل شهرآشوب صنفی مسعود سعد سلمان با دیدگاه گلدمن و بوردیو»؛ فصلنامة جامعهشناسی هنر و ادبیات، دورة 7(2)، 271-251.
رفیعیمقدم، هما و مشتاقمهر، رحمان. (1397). «تحلیل گفتمان انتقادی زندان در دو زیست جهان کلاسیک و مدرن با تکیه بر حبسیههای مسعود سعد سلمان، فرخی یزدی و محمدتقی بهار»؛ فصلنامة کاوشنامه، 19(38)، 160-129.
سعدسلمان، مسعود. (1374). دیوان؛ با مقدمة رشید یاسمی، به اهتمام پرویز بابایی، تهران: نگاه.
سلیمانی، زهرا. (1390). «بررسی مضامین مشترک در حبسیات ابوفراس حمدانی و مسعود سعد سلمان»؛ فصلنامة مطالعات ادبیات تطبیقی، 5(20)، 100-83.
شمیسا، سیروس. (1375). زندان نای؛ تهران: سخن.
صفا، ذبیحالله. (1369). تاریخ ادبیات در ایران؛ جلد 2، تهران: فردوس.
ظفری، ولیالله. (1388). حبسیه در ادب فارسی تا پایان زندیه؛ جلد 1، چاپ سوم، تهران: امیرکبیر.
غنیپورملکشاه، احمد و محسنی مرتضی، و غلامی، حمیدرضا. (1395). «بررسی تطبیقی سرندیبیات محمود سامی بارودی و حبسیات مسعود سعد سلمان»؛ فصلنامة پژوهشهای تطبیقی زبان و ادبیات ملل، 2(5)، 29-11.
قلعهقبادی، داریوش و مبارک، وحید. (1396). «برخی ویژگیهای شعر مسعود سعد سلمان»؛ سبکشناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، سال 13(50)، 290-269.
نوریان، مهدی. (1392). از کوهسار بیفریاد؛ چاپ ششم، تهران: جامی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 112 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 44 |
||