
تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 357 |
تعداد مقالات | 3,452 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,379,517 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,062,692 |
تحلیل معناشناختی واژه «وسع» در آیۀ 286 بقره و تاثیر آن بر نگرشهای کلامی مبتنی بر قاعده تکلیف مالا یطاق | ||
مطالعات تطبیقی فقه و اصول مذاهب | ||
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 خرداد 1404 | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/mfu.2025.142995.1522 | ||
نویسنده | ||
علی سلحشور* | ||
استادیار، دانشگاه کردستان-دانشکده علوم انسانی و اجتماعی-گروه معارف اسلامی | ||
چکیده | ||
آرای متکلمان و فقها درباره جواز قاعده «تکلیف مالایطاق» از ناحیه پروردگار و امکان یا امتناع و نیز حسن و قبح آن، همواره مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. موافقان امتناع یا قبح تکلیف بمالایطاق علاوه بر استدلالهای عقلی، در استناد به دلایل نقلی نیز به چندین آیه از قرآن کریم اشاره کردهاند که از جمله آنها عبارت معروف «لا یکلف الله نفساً إلا وسعها» در آیه پایانی سوره بقره است. آیه مذکور بهعنوان یکی از اساسیترین مبانی در تحلیل این مسئله مطرح شده است. علاوه بر این، اختلافنظر در خصوص معنای واژه «وسع» و محدوده و دایره مصادیق آن در تفسیر این آیه از اهمیت ویژهای برخوردار است. هدف پژوهش حاضر، بررسی وضعیت قاعده تکلیف مالایطاق از نظر امکان، امتناع و همچنین حسن و قبح آن و نیز آثار آن بر نگرش فقهی است؛ بهگونهای که با تحلیل دیدگاههای فقها و مفسران و با روش توصیفی ـ تحلیلی، مفهوم و گستره مصادیق «وسع» تبیین شود. این تحقیق علاوه بر تبیین ابعاد مختلف قاعده تکلیف مالایطاق، به بررسی تطبیقی دیدگاهها و استخراج نتایج دقیقتر درخصوص تأثیر این اصل بر فهم عمیقتر مبانی تشریع و عدالت الهی پرداخته و به این نتیجه رسیده که دایرۀ مفهومی وسع فراگیر است و همه تواناییهای جسمی، روحی، فکری و اجتماعی انسان را دربرمیگیرد و نیز انتساب تکلیف مالایطاق به خداوند نادرست است. | ||
کلیدواژهها | ||
تکلیف مالا یطاق؛ وسع؛ آیۀ 286 بقره؛ عدالت الهی؛ فقه اسلامی | ||
مراجع | ||
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 8 |