
تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 357 |
تعداد مقالات | 3,455 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,382,062 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,065,105 |
بازکاوی نشانهشناسانه سرودههای امام رضا(ع) بر اساس نظریه فردینان دی سوسور | ||
مطالعات ادب اسلامی | ||
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 24 خرداد 1404 | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jilr.2025.143204.1241 | ||
نویسندگان | ||
علی اکبر نورسیده* 1؛ علی باقری2 | ||
1دانشیار زبان و ادبیات عربی دانشگاه سمنان | ||
2دکتری زبان و ادبیات عربی | ||
چکیده | ||
شعر امام رضا(ع) مثل بسیاری از اشعار دینی به عنوان بخشی از میراث ادبی و معنوی، حاوی مضامین اخلاقی، عرفانی است. این اشعار با تأکید بر مفاهیمی چون صبر و تسامح، عفت و عزت نفس، پرهیز از غرور از جایگاه ویژهای در ادبیات دینی دارد، از این رو، ضرورت دارد تا این اشعار که از نظر ساختار، نظم و قالب شعری جایگاه قابل توجهای دارد در سایه مکاتب نقدی جدید مورد بررسی قرار گیرد. نشانهشناسی یکی از نظریههای جدید در حوزه تحلیل گفتمان است که شعر را به مثابه یک متن، متشکل از نظام نشانهای در نظر گرفته و از سطحیترین تا عمیقترین لایهی ساختاری، تحلیل میکند. پژوهش حاضر با تکیه بر نظریه نشانهشناسی فردینان دی سوسور، به تحلیل ساختار زبانی اشعار امام رضا(ع) پرداخته و هدف اصلی آن، کشف نظام معناشناختی اشعار و بررسی روابط میان دالها و مدلولها در راستای درک مفاهیم اخلاقی و اجتماعی آنهاست. از اینرو با تحلیل نظام تقابلهای دوگانه و محورهای همنشینی و جانشینی، به تبیین مضامین ابیات پرداخته است. نتایج پژوهش نشان میدهد سرودههای امام رضا(ع) که از نظر ساختار زبانی و قالب شعری همانند شعر عصر میانه عباسی است مبتنی بر روابط دقیق دال و مدلول، توانسته است مفاهیم عمیق را با زبانی ساده و در عین حال چندلایه منتقل کند. نظام نشانهشناسی در اشعار امام(ع)، مبتنی بر استفاده از تصاویر زبانی متناسب با مفاهیم اخلاقی بهرهگیری از موسیقی آوایی است و در آن، عناصری همچون تکرار، تقابلهای معنایی و همنشینی واژگان، ساختاری قدرتمند برای انتقال معنا ایجاد کردهاند. | ||
کلیدواژهها | ||
نشانهشناسی؛ فردینان دی سوسور؛ شعر دینی؛ امام رضا (ع) | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 8 |