پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 376 |
| تعداد مقالات | 3,668 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,682,954 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,224,543 |
قۆناغە مێژووییەکانی زمانی کوردی(هەورامی) | ||
| پژوهشنامه ادبیات کردی | ||
| مقاله 11، دوره 11، شماره 1 - شماره پیاپی 19، مرداد 1404، صفحه 251-266 اصل مقاله (404.6 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jokl.2025.139422.1320 | ||
| نویسندگان | ||
| جبار میرانی1؛ هیوا ویسی* 2 | ||
| 1گروه زبان انگلیسی، اداره آموزش و پرورش جوانرود، جوانرود، ایران | ||
| 2گروه زبان انگلیسی، دانشگاه رازی | ||
| چکیده | ||
| لەم وتارەدا، سێ قۆناغی مێژوویی زمانی کوردی دەستنیشان دەکەین. لە یەکەم هەنگاودا بەیارمەتی بەڵگە زمانەوانی و مێژوییەکان ئەم گریمانه دەسەلمێنین که زمانه کۆنەکانی ئەوێستا و مادی جیاواز نین و زمانه کۆنەکانی زنجیره چیاى زاگڕۆسیش له ڕووی دیاردەی دەنگسازی، وشەسازی، ڕستەسازی و بگرە واتاسازیشەوە، کاریگەرییەکی زۆریان له سەر بنەماى کوردی واته ئەویستا-مادی داناوه کە ئەمە بە قۆناغی دیرۆکی کۆنی زمانی کوردی دێتە ئەژمار. ئەم زمانە دوای دەسەڵاتی مادەکان و هەخامەنشییەکانیش لە پانتایی وڵاتی ماددا بە هەندێ جیاوازییەوە لە سەر ناوی پاڵەوی ڕۆژاوایی یان مادیی ناوەندی باو بووە و ئەکرێت بە قۆناغی ناوەڕاستی زمانی کوردی دایبنێین. ئەم زمانە دوای هاتنی ئیسلامیش لە زارە کوردییەکاندا لە ژێر ناوی کوردیی نوێ تا ئێستا هەر ماوەتەوە. ئەم توێژینەوه راستەوخۆ ئەم دەسکەوت و ئەنجامانەی لێ دەکەوێتەوه که زارەکانی کوردیی نوێ پاشماوەی زمانەکانی کۆنی ئەویستا-مادی و زمانانی نەتەوەکانی ڕیزەچیای زاگڕۆسن کە دواتر بە وتەی مێژوونوسان لە ژێر نێوی پاڵەوی ڕٶژاوایی یان مادیی ناوەندی لە وڵاتی ماددا ڕەوتی مێژوویی خۆیان بڕیوە و هەڵبەستوانان واتە گۆرانیبژان و ئوورامەنبێژان لە کۆڕی شادیدا و لە تەواوی خاکی ماددا هۆنراوەیان پێ هۆنیوە و ئێستاش دەیڵێنەوە کەچی لە لای کوردان بە "گۆرانی" ناوبانگیان دەرکردوە و لە هەوراماندا لە سەر زاری خەلکی ئاساییش ئەبیسترێن. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| هەورامی؛ ئه‌ڤێستایی- مادی؛ زاگڕۆسی؛ پاڵەوی؛ گۆرانی | ||
| مراجع | ||
|
کوردی
ئەحمەد عومەر، موحسین. (١٤٠٢) »کوردۆلۆژی وەک گوتارێکی ڕۆژئاوایی«. پژوهشنامه ادبیات کردی. ش 16. ، لل. ٣٤٢- ٢٩٧.
جەماڵ، رەشید ئەحمەد. (١٩٨٨). لێکۆڵینەوەیەکی زمانەوانی دەربارەی وڵاتی کوردەواری. بەغداد: دەزگای ڕۆشنبیری و بڵاوکردنەوەی کوردی.
حهمەڕهش، سۆران. (2013). کورد کێیه. لەندەن: چاپخانهی یهبیسی.
ڕه‌حیمى، کامران. (1387). بنەماکانى وشەسازى، مجمع علمى زبان کوردى. سەقز: گوتار.
سدیق تۆفیق، زرار. (٢٠١٨). »وڵاتی فەهلە و سەرهەڵدانی شیعری فەهلەویات بە کوردی و زمان و زارە ئێرانییەکانی دیکە«. ڕامان، ژ. ٢٥٥، لل ٦٥-٥٩.
شوانى، رەفیق. (2008). زمانى کوردى و شوێنى له ناو زمانەکانی جیهاندا. هەولێر: موکریانى.
موکریانى، کوردستان. (٢٠٠٨). سەردەمەکانى زمانى کوردى و کۆمەڵە زمانانی ئێرانی. هەولێر: ئاراس.
وەهبی، تەوفیق. (١٩٧٧). بنەچەی کوردان و بنچینەی زمانی کوردی. وەرگێڕانی تاها فەیزی‌زادە. مەهاباد: سەیدیان.
فارسی و عربی
ابن وحشییە النبطی. (٢٠١٠). شوق المستهام فی معرفە رموز الاقلام (٢٤١ ه.ق). دمشق: ایاد خالد الطباع.
حسینی آبباریکی، سید آرمان و آسیە صیدی. (١٤٠٢). »معرفی و نسخەشناسی حماسەهای دینی گورانی«. پژووهشنامە ادبیات کردی. ش. ١٦، صص. ٣٢- 1.
دارمستر، جیمز. (١٣٤٨). تفسیر اوستا و ترجمە گاتاها. ترجمه موسی جوان. تهران: رنگین.
دوستخواه، جلیل. (1364). اوستا کهن ترین سرودهاى ایرانیان. تهران: مروارید.
روودی‌گر، اشمیت. (1386). راهنماى زبان هاى ایرانى. جلد اول، مترجمان آرمان بختیارى و همکاران. تهران: شمشاد.
طاهری، طیب. (1400). »شکلگیری هویت ایلی عشیرهای سرزمین پهلویان (قرون 7 هفت و هشت ه.ق) «. شنرویه، سال 2، 4، صص. ٨٢-٥٥.
کریمی‌دوستان، غلامحسین. (1380). کوردى ایلامى (بررسى گویش بدرەاى). سنندج: دانشگاه کردستان.
محمدپوور، عادل. (1376). »گویش اورامى و ارزش تاریخی آن«. ئاوێنه، ژ. 35-34، لل. ٩٧-٩٤.
مقدسی ابوعبدالله محمد، شمس‌الدین. (1385). احسن التقاسیم فی معرفه األقالیم. ترجمه علینقی منزوی. تهران: کومش.
English
Darmesteter,J. (1883). Études iraniennes. Vol. 2, Études sur la langue, la littérature, les croyances de la Perse ancienne. Paris: F. Vieweg.
Jugel, T. (2014). «On the Linguistic history of Kurdish». Kurdish Studies,” 2 (2), pp 123-124.
Hennerbichler, F. (2012). «The Origin of Kurd». Advances in Anthropology, 2, 64-79. doi: 10.4236/aa.2012.22008
Mackenzie, D. N. (1961). «The origins of Kurds». Transactions of the Philological Society, 86.
Tedesco, P. (1921). Dialektologie der westiranischen Turfantexte. Le Monde Oriental 15, Uppsala, pp. 184-258.
. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 157 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 80 |
||