پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 379 |
| تعداد مقالات | 3,698 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,734,385 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,268,522 |
بررسی تحلیلی مصادیق حذف در سوره قلم و تاثیر آن در اقوال مفسران | ||
| مطالعات ادب اسلامی | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 19 مهر 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jilr.2025.143840.1275 | ||
| نویسندگان | ||
| فاطمه جمشیدی* 1؛ فرزاد دهقانی2؛ نفیسه نوید3 | ||
| 1استاد مدعو دانشگاه مازندران | ||
| 2دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران. | ||
| 3استادیار دانشگاه آزاداسلامی واحد تهران شمال | ||
| چکیده | ||
| ایجاز حذف از مهم‌ترین جلوه‌های بلاغی قرآن کریم است و در سوره‌ی «قلم» نقشی برجسته و پررنگ دارد. این پژوهش با تکیه بر منابع کتابخانه‌ای و روش توصیفی–تحلیلی، و با بهره‌گیری از تحلیل محتوای، به دو هدف اصلی می‌پردازد: نخست، شناسایی و طبقه‌بندی گونه‌های گوناگون حذف در سوره‌ی قلم، و دوم، بررسی چگونگی تأثیر میزان توجه یا بی‌توجهی مفسران به تقدیر محذوف بر نتایج تفسیری آنان. پیکره‌ی تحقیق بر پایه‌ی مجموعه‌ای از تفاسیر برجسته‌ی کلاسیک و معاصر از دو مکتب تفسیری شکل گرفته است. یافته‌ها نشان می‌دهد که در سوره‌ی قلم شش نوع حذف برجسته وجود دارد: حذف فعل، جواب شرط، موصوف، حرف جر، مبتدا و خبر. در تفاسیری که به ساختار متن و سیاق آیات توجه کرده و تقدیر محذوف را تصریح نموده‌اند، معناهای تازه و اثرگذاری پدید آمده است؛ مانند تأکید بر شدت نهی و منع (آیه‌ی ۸)، برجسته‌سازی جنبه‌ی تحدی و ناتوان‌سازی مخاطبان مشرک (آیه‌ی ۴۱)، و تقویت مفهوم استدراج (آیه‌ی ۴۴). در مقابل، تفاسیری که از تقدیر چشم پوشیده‌اند، بیشتر بر ظاهر نحوی آیات تکیه داشته و تفسیری آرام‌تر و ارشادی‌تر ارائه کرده‌اند. در مجموع، نتایج پژوهش نشان می‌دهد که بررسی منظم و مقایسه‌ای رویکرد مفسران نسبت به حذف، همراه با تمایز دقیق میان حذف نحوی و ساختارهای نحوی–بیانی جایگزین (همچون خبر مقدّم و مبتدای مؤخر، استفهام انکاری و کنایه)، می‌تواند به درکی ژرف‌تر از نظام معنایی و معماری بیانی سوره‌ی قلم بینجامد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ایجاز حذف؛ تقدیر؛ نحو قرآن؛ سوره قلم؛ تحلیل مقایسه‌ای تفاسیر | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 20 |
||