
تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 334 |
تعداد مقالات | 3,274 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,073,489 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,879,341 |
ارزیابی تناسب اراضی میان بافتی شهر گرگان برای توسعه میان افزا با استفاده ترکیبی از AHP و GIS | ||
فصلنامه مطالعات شهری | ||
مقاله 6، دوره 3، شماره 9، بهمن 1392، صفحه 69-80 اصل مقاله (3.02 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
جعفر میرکتولی* 1؛ سید محمد حسن حسینی2 | ||
1جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه گلستان، گرگان | ||
2جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه گلستان. | ||
چکیده | ||
زمین مهمترین عامل توسعه و گسترش فیزیکی شهرها میباشد؛ و مقوله مدیریت زمین در حال حاضر به یکی از مهمترین بحثها و دغدغههای دولتهای محلی تبدیل گردیده است. همچنین رشد و توسعه پراکنده شهرها، موجب تخریب محیطزیست و منابع طبیعی پیرامون شهرها شده است. در این بین، بر اثر تصمیمگیریهای نامناسب و شتابزده، برخی از ظرفیتهای اراضی درونی و میانبافتی شهرها برای توسعه و یا توسعه مجدد، از سوی مدیران شهری نادیده گرفته شده است. از این رو هدف از این تحقیق، تشخیص و شناسایی اراضی مناسب میانبافتی شهر گرگان برای توسعه میانافزا و مجدد میباشد. نوع تحقیق کاربردی و روش بررسی آن توصیفی_ تحلیلی است. بدین منظور، از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، بهعنوان یک مدل تصمیمگیری چندمعیاره (MCDM)، به منظور اولویتبندی، وزندهی و تعیین نسبت پایندگی معیارها و سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)، بهعنوان ابزاری نیرومند در تصمیمگیری و مدیریت محیط، برای تولید، پردازش و همپوشانی لایهها استفاده گردید. طی این فرآیند، 14 معیار و شاخصِ تأثیرگذار شامل ارتفاع، شیب، جهت شیب، لغزش، حریم گسل، حریم رودخانه، کاربری اراضی شهری، دانهبندی قطعات، تعداد طبقات ساختمانها، تراکم واحد مسکونی، منطقهبندی ساختمانی، تراکم جمعیت، قیمت اراضی و بافت فرسوده، در قالب شاخصهای طبیعی، کالبدی و اجتماعی شناسایی، تهیه و مورد استفاده قرار گرفت. در پایان با تولید نقشه نهایی، با جمع معیارها و زیرمعیارهای (لایههای) وزندار به وسیله عملیاتِ ریاضی و همپوشانیِ موزون در محیط نرمافزار ArcGIS، اراضی سازگار و مناسب برای توسعه درونی شهر گرگان، به منظور پاسخ به تقاضای شهروندان برای زمین و مسکن، تعیین گردید. نقشه نهایی بیانگر آن است که، بیشترین اراضی میانبافتی سازگار و مناسب برای توسعه مجدد و میانافزا، در بافت شمال شرقی و شمال و کمترین سازگاری و تناسب اراضی در بافت جنوب غربی، جنوب و حریم رودخانهها قرار گرفتهاند. | ||
کلیدواژهها | ||
ارزیابی تناسب اراضی؛ توسعه میانافزا؛ تحلیل سلسله مراتبی؛ سامانه اطلاعات جغرافیایی | ||
مراجع | ||
- ابراهیمزاده، عیسی و رفیعی، قاسم (1388)، مکانیابی بهینه جهات گسترش شهری با بهرهگیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی (موردشناسی: شهر مرودشت)، فصلنامه جغرافیا و توسعه، شماره 15. - پورطاهری، مهدی (1392)، کاربرد روشهای تصمیمگیری چندشاخصه در جغرافیا، چاپ سوم، انتشارات سمت، تهران. -جعفری، عباس (1377)، نقشهخوانی، چاپ هفتم، انتشارات گیتاشناسی، تهران. - زبردست، اسفندیار (1380)، کاربرد فرآیند سلسلهمراتبی در فرآیند برنامهریزی شهری و منطقهای، نشریه هنرهای زیبا، شماره 10. - رضویان، محمدتقی (1381)، برنامهریزی کاربری اراضی شهری، چاپ اول، انتشارات منشی، تهران. - رفیعیان، مجتبی و براتی، ناصر و آرام، مرضیه (1389)، سنجش ظرفیت توسعه فضاهای بدون استفاده در مرکز شهر قزوین با تأکید بر رویکرد توسعه میانافزار، نامه معماری و شهرسازی (دو فصلنامه دانشگاه هنر)، شماره 5، تهران. - شریفیان، احسان (1389)، توسعه میانافزا،بهرهگیری از ظرفیتهای درونی شهر، ماهنامه منظره، شماره 10. - ضرابی، اصغر و رشیدینیک، سیامک و قاسمیراد، حمدا... (1389)، تحلیل و ارزیابی کاربری اراضی در شهر ایذه، مجله پژوهش و برنامهریزی شهری، سال اول، شماره 3، صفحات 40-19. - عبدی، محمدعلی و مهدیزادگان، سیما (1389)، توسعه درونی شهری، چاپ اول، انتشارات مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن، تهران. - عدیلی، اسماعیل (1387)، تصمیمسازی مکانی گروهی در ارزیابی تناسب اراضی شهری با GIS، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده مهندسی نقشهبرداری، دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی تهران. - فنی، زهره (1382)، شهرهای کوچک، رویکردی دیگر در توسعه منطقهای، چاپ اول، انتشارات سازمان شهرداریهای کشور، تهران. - قربانی، رسول و محمودزاده، حسن و تقیپور، علیاکبر (1392)، تحلیل تناسب اراضی برای توسعه شهری در محدوده مجموعه شهری تبریز با استفاده از روش تحلیل فرآیند سلسله مراتبی، مجله جغرافیا و آمایش شهری_منطقهای، شماره 8، صفحات 14-1. - مالچفسکی، یاچک (1390)، سامانه اطلاعات جغرافیایی و تحلیل تصمیم چندمعیاری، ترجمه اکبر پرهیزکار و عطا غفاری، چاپ دوم، انتشارات سمت، تهران. - مخدوم، مجید و درویشصفت، علیاصغر و جعفرزاده، هورفر و مخدوم، عبدالرضا (1390)، ارزیابی و برنامهریزی محیطزیست با سامانههای اطلاعات جغرافیایی، چاپ ششم، انتشارات دانشگاه تهران. - میرکتولی، جعفر و علیپور، عباس و حسنی، عباسعلی (1391)، بررسی اثر سیاستهای حمایتی دولت در مدیریت توسعه بافتهای قدیمی و فرسوده شهری مطالعه موردی شهر بهشهر، مجله آمایش جغرافیایی فضا، سال دوم، شماره 5، صفحات 56-37، گرگان. - میرکتولی، جعفر و کنعانی، محمدرضا (1390)، ارزیابی سطوح توسعه و نابرابری ناحیهای با مدل تصمیمگیری چندمعیاره مطالعه موردی سکونتگاههای روستایی استان مازندران، مجله آمایش جغرافیایی فضا (مکان)، سال اول، شماره 2، صفحات 36-18، گرگان. - نظریان، اصغر (1389)، پویایی نظام شهری ایران، چاپ دوم، انتشارات مبتکران، تهران. - نظریان، اصغر (1386)، جغرافیای شهری ایران، چاپ هشتم، انتشارات دانشگاه پیام نور، تهران. - نظریان، اصغر و کریمی، ببراز و روشنی، احمد (1388)، ارزیابی توسعه فیزیکی شهر شیراز با تأکید بر عوامل طبیعی، فصلنامه جغرافیایی چشمانداز زاگرس، سال اول، شمارهی 1، صفحات 18-5.
- Aspinall, R. J. & Hill, M. J. (2008), Landuse change: science, policy and management, CRC press, USA.
- De la rosa, D. (2000), Conceptual framework: Instituto de recursos naturalesy agrobiologia, spain.
- Falconer & Frank (1990), Sufficiency of infrastructure capacity for infill and redevelopment, Journal of urban planning and development, vol. 116, no 3.
- Ghanghermeh, A. & Roshan, Gh. R. & Orosa, J. A. & Calvo, R. J. & Costa, A. M. (2013), New climatic indicators for improving urban sprawl: a case study of Tehran city, Journal entropy 2013, Basel, Switzerland, www.mdpi.com.
- Kienitz, R. (2001), Managing Maryland’s growth: models and guidelines for infill development, Maryland department of planning.
- Liu, J. & Ye, J. & Yang, W. & Yu, S. (2010), Environmental impact assessment of landuse planning in Wuhan city based on ecological suitability analysis, Journal of procedia environmental sciences, Vol2.
- Malczewski, J. (2006), Ordered weighted averaging with fuzzy quantifieirs: GIS-based multicriteria evaluation for landuse suitability analysis, International journal of Applied earth observation and geoinformation, No 4, Vol 8.
- Park, S. Y. et al (2011), Prediction and comparison of urban growth by land suitability index mapping using GIS and RS in South Korea, Journal of landscape and urban planning, Issue 2, Vol 99.
- Silveira, E. & Penna (2005), An agent based-model rural-urban migration analysis. arXiv: physics/0506021vl, 2June2005.
- Tolga, E. & Demircan, L. & Kahraman, C. (2005), Operating system selection using fuzzy replacement analysis and analytic hierarchy process, Journal Production economics. No 97. Vol 97, Issue 1. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,106 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 7,931 |