
تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 334 |
تعداد مقالات | 3,274 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,073,570 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,879,376 |
بررسی تطبیقی کارکرد افعال وجهی در زبانهای فارسی و کُردی (مطالعه موردی: دو رمان فارسی و کردی معاصر) | ||
پژوهشنامه ادبیات کردی | ||
مقاله 6، دوره 10، شماره 2 - شماره پیاپی 18، آذر 1403، صفحه 107-127 اصل مقاله (504.96 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jokl.2024.63267 | ||
نویسندگان | ||
زانیار نقشبندی1؛ فردین حسین پناهی* 2؛ هردی محمدتوفیق همه وندی3 | ||
1استادیار زبان و ادبیات کردی، دانشگاه کردستان، سنندج ایران. | ||
2استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه کردستان، سنندج ایران. | ||
3دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران. | ||
چکیده | ||
بررسی وجهیت و کارکردهای آن جزو بنیادیترین مباحث دستورِ زبانهای ایرانی است. در این میان طبقهبندی عناصر بیانگر وجهیت نظیر ابزارهای تصریفی نشاندهندۀ وجه، افعال و قیود وجهی از مهمترین حوزههای پژوهشی در این زمینه هستند. پژوهش حاضر با بهرهگیری از طبقهبندیهای «پالمر» و «وندرآوورا و پلانگیان» به تقسیمبندی افعال وجهی موجود در زبانهای فارسی و کُردی (گویش مرکزی) میپردازد و از این رهگذر کفایت توصیفی هر یک از رویکردهای مذکور را در این زبانها ارزیابی میکند. چون بررسی وجهیت مستلزم لحاظ کردن دادههای بافتمحور است، کوشش شده تا دادههای مربوط به زبان فارسی از رمانهای «پرندۀ من» از وفی و «نگران نباش» از محبعلی و دادههای مورد نیاز برای بررسی وجهیت در کُردی هم از رمانهای «حهسار و سهگهکانی باوکم» از شیرزاد حسن و «گرهوی بهختی هەڵاڵە» از نهایی استخراج شود. حاصل آنکه رویکرد وندرآوورا و پلانگیان تصویرِ کاملتری از افعال وجهی و کارکردهایشان در این دو زبان به دست میدهد. این نکته به وضوح در حوزۀ درون مشارکتکننده در چارچوب وندرآوورا و پلانگیان مشاهده میشود. اگرچه درجۀ امکان در حوزۀ درون مشارکتکننده را در رویکرد وندرآوورا و پلانگیان میتوان همارز با مرتبۀ امکان در طبقهبندی پالمر دانست، درجۀ الزام را در حوزۀ درون مشارکتکننده در رویکرد وندرآوورا و پلانگیان نمیتوان مترادف با مرتبۀ الزام در طبقهبندی پالمر در نظر گرفت. | ||
کلیدواژهها | ||
وجهیت؛ نظامهای وجهی؛ زبان فارسی؛ زبان کُردی | ||
مراجع | ||
الف. فارسی
اخلاقی، فریار (۱۳۸۶). «بایستن، شدن و توانستن: سه فعل وجهی در فارسی امروز»، مجلۀ دستور، ش. ۳، صص. ۸۲-۱۳۲.
ایلخانیپور، نگین (۱۳۹۱). نگرشی معنایی-نحوی به وجهیت در فارسی، پایاننامۀ کارشناسی ارشد زبانشناسی، دانشگاه تهران.
باطنی، محمدرضا (۱۳۴۸). توصیف دستوری ساختمان زبان فارسی، تهران: امیرکبیر.
----------- (۱۳۵۴). «استعمال باید در زبان فارسی امروز»، مسایل زبانشناسی نوین، تهران: آگاه.
داوری، شادی (۱۳۹۳). معینشدگی در زبان فارسی، رسالۀ دکتری زبانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی-واحد علوم و تحقیقات تهران.
دهقان، ایرج (۱۳۳۲). دستور زبان فارسی، تهران: امیرکبیر.
رحیمیان، جلال و عموزاده، محمد (۱۳۹۲). «افعال وجهی در زبان فارسی و بیان وجهیت»، پژوهشهای زبانی. دوره ۴، ش. ۱، صص. ۲۱-۴۰.
زاهدی، کیوان و بازیان، آنیتا (1387). «افعال وجهی در ترکی آذری»، مجلۀ شناخت، ش.57، صص. 160-141.
طبیبزاده، امید (۱۳۹۱). دستور زبان فارسی بر اساس نظریۀ گروههای خودگردان در دستور وابستگی، تهران: مرکز.
عموزاده، محمد و حدائق رضایی (۱۳۸۹). «ابعاد معناشناسی "باید" در زبان فارسی»، مجله پژوهشهای زبانی. ش. ۱، صص. ۵۷-۷۸.
فرشیدورد، خسرو (۱۳۴۸). دستور امروز شامل پژوهشهای تازهای در صرف و نحو فارسی معاصر، تهران: صفیعلیشاه.
گیرو، پیر (1387). نشانهشناسی، ترجمه محمد نبوی، چاپ سوم، تهران: آگه.
محبعلی، مهسا (1396). نگران نباش، چاپ دوازدهم، تهران: نیماژ.
مرادی، روناک (۱۳۹۱). وجهنمایی و وجه در کُردی سورانی: رویکردی نحوی و معنایی، رسالۀ دکتری زبانشناسی. دانشگاه علامه طباطبایی.
مرسلی، نوشآفرین، مهتدی، حسین و سیدحیدر فرعشیرازی (1397). «معناشناسی واژه عذاب در قرآن با تکیه بر روابط همنشینی و جانشینی»، پژوهشهای ادبی- قرآنی، سال 6، ش. 3، صص. 185-155.
نغزگویکهن، مهرداد و نقشبندی، زانیار (۱۳۹۵). «افعال وجهی در هورامی»، جستارهای زبانی. دوره ۷، ش. ۳، صص. ۲۲۳-۲۴۳.
نقشبندی، زانیار (۱۳۹۴). بررسی مقولۀ وجهیت در هورامی: رویکردی ردهشناختی، رسالۀ دکتری زبانشناسی. دانشگاه بوعلیسینای همدان.
وفی، فریبا (1381). پرنده من، تهران: مرکز.
همایونفرخ، عبدالرحیم (۱۳۳۷). دستور جامع زبان فارسی. تهران: علمی.
حهسهن، شیرزاد (1399). حهسار و سهگهکانی باوکم، بانه: مانگ.
نههایی، عهتا (2018). گرهوی بهختی هەڵاڵە، سلیمانی: ئهندیشه، چاپی سییهم.
Booi, G. (2007). The Grammar of Words: An Introduction to Morphology (2nd edition). New York: Oxford University Press.
Bybee, J., R. Perkins, and W. Pagiluca. (1994). The Evolution of Grammar: Tense, Aspect and Modality in the languages of the world. Chicago: University of Chicago Press.
Chung, S., and A. Timberlake. (1985). Tense, aspect and mood. In Language Typology and Syntactic Description, T. Shopen (ed.), Cambridge: Cambridge university Press.
Comrie, B, 1980, Aspect 3rd Edition, Cambridge University Press.
Fillmore, Ch. (1968). The case for case. In universals in Linguistic Theory, E. Bach and R.T. Harms(ed.), New York: Holt, Rinehartand Winston.
Fowler, Roger. (1986). Linguistic criticism.Oxford:Oxford University Press.
Kratzer, A. (1991). Modality. In Semantics: An International Handbook of Contemporary Research, A.von Stechow, and D. Wunderlich (ed.), 639-650. Berlin: de Gruyter.
Kratzer, A. (2012). Modals and Conditionals: New and revised perspectives, Oxford: Oxford University Press.
Lyons, J. (1977). Semantics. Cambridge: Cambridge University Press.
Mahmudweyssi, P., and G. Haig. (2009). The typology of modality in some West Iranian languages. In from Daena to Din Religion, Kultur and Sparche in der iranischen Welt Festschrift fur Philip Kreyenbroek, H. von Christine Allison, A. Joisten-Pruschke and A. Wendtland (ed.). Wiesbaden: Harrassowitz Verlag.
Mills, S. (2005). Feminist Stylistics. London & New York: Routledge.
Narrog, H. (2005). On defining modality again. Language Sciences, 27, 165-162.
Nuyts, J. (2001). Epistemic Modality, Language and Conceptualization: A Cognitive-Pragmatic Perspective, Amsterdam: Benjamins.
Nuyts, J. (2006). Modality: overview and Linguistic Issues. In The expression on modality, W. Frawley (ed.), 1-26, Berlin: Mouton de Gruyter.
Palmer, F. (1990). Mood and the English Modals (2th edition). London: Longman.
Palmer, F. (2001). Mood and Modality (2th edition). Cambridge: Cambridge University Press.
Palmer, F. R. (1986). Mood and Modality. Cambridge: Cambridge University Press.
Palmer, F.R. (1990). Modality and the English Modals, second ed. London: Longman.
Palmer, F.R. (1998). Mood and Modality: basic principles. In: Brown, K. and J. Miller (Eds.). Oxford: Elsevier, 229-235. Concise Encyclopedia of Grammatical Categories.
Portner, P. (2009). Modality. Oxford: Oxford University Press.
Taleghani, A. (2008). Modality, aspect and negation in Persian, Amsterdam: John Benjamins.
Van der Auwera, J., and V.A. Plungian. (1998). Modality's semantic map. Linguistic Typology 2, 79-124. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 221 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 106 |