
تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 355 |
تعداد مقالات | 3,429 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,341,273 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,041,522 |
سیاستهای توسعه مسکن شهری و عدالت فضایی (اتنوگرافی نهادی مسکن مهر سنندج) | ||
زیست سیاست و توسعه | ||
دوره 1، شماره 1، فروردین 1404، صفحه 96-110 اصل مقاله (996.14 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jbpd.2025.63345 | ||
نویسندگان | ||
علی گلی* 1؛ عثمان هدایت2 | ||
1دانشیار، گروه برنامهریزی منطقهای جامعهشناسی و برنامهریزی اجتماعی، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران. | ||
2دکترای جامعهشناسی اقتصادی و توسعه، گروه جامعهشناسی، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران. | ||
چکیده | ||
هدف: شهرسنندج به دلایلی از جمله رشد جمعیت، مهاجرت و افزایش حاشیهشینی یکی از شهرهایی بوده است که مسکن مهر در دو منطقه شهری_دگران و بهاران_ آن به اجرا درآمده است. در این پژوهش با در نظر داشتن رویکردهایی عدالت فضایی سعی در ارائه تحلیلی از وضعیت این مناطق داشتیم. مفروضه اصلی چین است که عدالت فضایی متحقق نشده است و زیستشهری در این مناطق به حاشیه رانده شده است. بررسی وضعیت مسکن در شهر سنندج یکی از مهمترین مسائل این شهر محسوب میشود و این امر چالشهایی را برای مدیران و برنامهریزان شهری، ساکنان و مالکین ایجاد نموده است. مسکن مهر سنندج با ظرفیت ٧٦٠٠ واحد (در بهاران سطح 43/5 هکتار احداث شده و طول کل خیابان های 20 و 14 متری آن 6410 متر است و تراکم خیابان در این پروژه 147/3 متر) درصدد ایجاد فضایی برای شهروندان بود که بتواند مشکلات و مسائل شهری بهویژه مسکن را حل نماید. این پروژه، وضعیتی را ایجاد کرده است که صرفا نمیتوان از لحاظ آماری و کمی بدان نگاه کرد. نگاه به این پروژه از سوی ذینفعان یکی از مهمترین راههایی است که بتوان به چگونگی عملکرد مدیران و برنامهریزان، پیمانکاران و ذیمدخلان نگریست و دستاوردهای این پروژه را مورد ارزیابی قرار داد. این امر، نشان میدهد که ساکنان، چه برداشتها و مواجهاتی در برابر سیاستها و راهبردهای اتخاذ شده داشتهاند. نظر آنها در مورد دسترسی به امکانات، نوع ساخت، فضا و... تعیینکننده این امر است که عدالت فضایی در شهر سنندج به چه شیوه بر وضعیت زیستهی ساکنان آن تاثیر دارد. مفروضه بنیادین این پژوهش چنین است که فضای کافی و مناسب از مهمترین نکتههایی بوده است که در طرح مسکن مهر سنندج نادیده گرفته شده است. نحوهی معماری و ساخت و سازها در این محدودهها حاکی از فضای نامناسب، عدم توجه به زیرساختها، و تمرکز بر روی بیشترین استفاده از زمین بوده است و این امر در مقایسه با نواحی دیگر شهری نابرابر میباشد. با این مفروضه، پژوهش حاضر در صدد برساخت منازعهی نهادی ساکنان با سیاستها و راهبردهای اتخاذ شده در مسکن مهر سنندج است. روش :روش پژوهش، روش اتنوگرافی نهادی است. دادههای این پژوهش، مستخرج از تجربیاتی که در کشاکش روابط نهادی شکل گرفته و متون نهادیای به مثابه اِعمالِ سیاستهای از بالا بودهاند. از نمونهگیری هدفمند برای گزینش افراد مورد مصاحبه و از نمونهگیری نظری برای تشخیص تعداد افراد، تعیین محل دادههای مورد نیاز و یافتن مسیر پژوهش استفاده شده است. برای تفسیر تجربیات مصاحبهشوندگان از تحلیل مضمونی و مدل امیک استفاده شده تا براساس آنها و با دستاویزقرار دادنشان در بستر و موقعیت بومی به خوانشی انتقادی از تجربیات شکلگرفته نائل شد. مصاحبهها با ٣٠ نفر از شهروندان ساکن مسکن مهر واقع در شهرک بهاران سنندج انجام شده است. همچنین متون نهادی مربوط به طرح مسکن مهر (طرحها، آمار و اطلاعات، سایت مربوط به این نهادهای دخیل و...) واکاوی، مورد تحلیل و نقد قرار گرفته است. یافتهها: نتایج نشان میدهد که تنوع و تناقضات فرهنگی جمعیتی ناشی از مهاجرت بی رویه و ازدحام آپارتمانها مسائلی را به وجود آورد که این زیست شهری را به مخاطره بیاندازد. طبقات زیاد وشلوغی واحدها، سبب این ازدحام شده و محیطی ناآرام را ایجاد نموده است. در بعد اجتماعی و فرهنگی همچنین میتوان به وجود تعارضات گروهی، عدم تعلق مکانی و کاهش اعتماد اجتماعی در این مناطق اشاره نمود. نتایج در قالب مقولات ثانویه تعارضات اجتماعی ساکنان و ازدحام جمعیتی، کمبود امنیت اجتماعی و روانی، عدم مشارکت و اعتماد نهادی و ضعف امکانات و بی توجهی به بافت فضایی نشان از آن دارد که عذالت فضایی نه تنها متحقق نشده است بلکه زیست ناپایداری را برای ساکنان رقم خورده است. تحلیل مصاحبهها در این بعد، دریچهای از مسائل را نشان میدهد که با مقوله ثانویه کاهش امنیت اجتماعی و روانی در این مناطق میتوان آن ر امورد بحث قرار داد. به دلایل زیادی از جمله وجود افراد مجرد و معتادین و خانوادههای شلوغ و... این مناطق ناامن شده و این مورد بیشترین تاثیر را بر روی زیست زنان و کودکان داشته است. اما در ارتباط با نهادهای ذیربط از جمله شهرداری تحلیل مقولات ناشی از مصاحبهها نشان میدهد که مشارکت و اعتماد بین ساکنان و نهادها وجود دارد. باری؛ آنچه بیشتر در مورد عدالت فضایی مورد بحث قرار گرفت مربوط به ضعف امکانات و بیتوجهی به بافت فضاییای این مناطق است. دوری از مراکز بهداشتی و درمانی، حمل و نقل عمومی نامتناسب، فقدان کاربری ورزشی، فقدان فضای سبز و کاربری تفریحی و عدم ساماندهی زبالهها مهمترین مقولاتی هستند که نشان میدهند امکانات این مناطق به حدی نیست که بتوان زیست پایداری در این مناطق داشت و بتوان بر وجود عدالت فضایی و به مراتب، عدالت اجتماعی صحه بگذارد. نتیجه: خدمات شهری در معنای عام خود میتواند بسیاری از فعالیتهای خدماتی و عمومی مورد نیاز برای اداره امور شهری این مناطق و کاهش بیعدالتیهای اجتماعی و اقتصادی را جبران نمایند. لذا توجه نهادی و مشارکت نهادهای ذیربط در این زمینه مهترین راهکار ارتقای عدالت فضایی و بالا بردن زیست شهری در این مناطق است. | ||
کلیدواژهها | ||
عدالت فضایی؛ زیست شهری؛ اتنوگرافی نهادی؛ مسکن مهر؛ شهر سنندج | ||
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
مراجع | ||
Abdali, Y., Nadizadeh Shorabeh, S., Razovian, M., & Ali Puri, E. (2019). Evaluation of residents' satisfaction with the quality of Mehr housing complexes (case study: Noorabad city), Environment preparation, 51, 44-61. (In persian). Afsharnia, A., Zebardast, E., & Talachian, M. (2022). Explaining the concept of spatial justice in the implementation of comprehensive urban plans (Case study: Golpayegan city). Geographical Urban Planning Research (GUPR), 9(4), 981-1008. doi: 10.22059/jurbangeo.2021.320480.1478. (In persian). Bayat., A. & Nabovi Chashmi, A. (2022). Street politics: poor people's movement in Iran. 10th edition, Shirazeh Publishing House. (In persian). Bramley, G., Dempsey, N., Power, S. & Brown, S (2006). What is Social Sustainability and how do our Existing Urban Forms Perform in Nurturing It? Paper Presented at the "Sustainable Communities and Green Future" Conference. Bartlett School of Planning. University College London. London. Bret, B.; Gervais-Lambony, P.; Hancock, C.; Landy, F. (2010). Justices et Injustices Spatiales; Presses Univeritaires de Paris Ouest: Paris, France City Alliance, City without Slums. Consulting Engineers for Tadbir Shahr (2006). Master Plan of Sanandaj City, Kurdistan Province Housing and Urban Planning Organization. (In persian). Dadashpoor, H., & Rostami, F. (2011). Investigation and analysis of urban public services distribution from the perspective of spatial equity: The case of Yasuj City. Journal of Geography and Regional Development, 9(1), -. doi: 10.22067/geography.v9i16.11034. (In persian). Daneshmehr, H., khani, S., & molasalimi, V. (2023). Social capital as a sustainable living environment among the residents of Mehr housing (Case study: Baharan Mehr housing, Sanandaj). Motaleate Shahri, 12(47), 91-104. doi: 10.34785/J011.2022.015. (In persian). Dempsey, N., Bramley, G., Power, S., & Brown, C (2009). The Social Dimension of Sustainable Development: Defining Urban Social Sustainability. Sustainable Development, 19 (5), 289-300. Dikec. M & Gilbert. L (2002). Right to the City, in the new Socialist Ethics, 13: 3. Doviran, I., Kazemian Gh., Meshkini, A., Roknaddin Eftekhari, A.R., & Kalahrenia, B (2012). Urban Integrated Management in Samandhi; Informal settlements in the central cities of Iran. Fainstein, S. (2014). The just city. International Journal of Urban Sciences, 18(1), 1-18. Ghalibaf, M., et al. (2010). Spatial centralism and its effects on the physical expansion and spatial structure of the city (case study: Sanandaj city), Geographical Space, 10(32), 151-180. (In persian). Gutwald, R.; Leßmann, O.; Masson, T.; Rauschmayer, F. (2014). A Capability Approach to Intergenerational Justice? Examining the Potential of Amartya Sen’s Ethics with Regard to Intergenerational Issues. Journal of Human Development and Capabilities, 15(4):1-14. Habibi, K., Alizadeh, H., Moradi Masihi, V., Valid Baigi, S., & Vafaee, S. (2012). Analyzing The Social Justice in Spatial Structure of Sanandaj City. Armanshahr Architecture & Urban Development, 4(7), 103-112. (In persian). Harvey, D. (2018). From the right to the city to rebel cities, translated by Khosro Kalantari and Parviz Sadaqat, Tehran: Aghat Publications. (In persian). Hedayat, O. (2022). The Process of the Physical Spatial Development of Marginalization and the Formation of Land Disputes (Institutional Ethnography of Marginalization in the Isolated Area of Naysar Sanandaj City). Quarterly Journals of Urban and Regional Development Planning, 7(21), 121-159. doi: 10.22054/urdp.2022.65073.1398. (In persian). Hoolachan., J. (2020). Making home? Permitted and prohibited place-making in youth homeless accommodation, Housing Studies, Published Online: 21 Oct2020. Iran Statistics Center website. (2016). (In persian). Kathleen, S., & Melissa F., Arrigoitia., M. & Christine., W. (2015). Social housing in Europe, European Policy Analysis, 17: 1-12. Koch, M. (2024). Planning for justice: A value-based framework to help spatial planners develop just housing strategies in Dutch regions. Kolachian, M. (2003). Solutions for realizing social security, collection of articles of the social security conference, Tehran: Deputy Social Security and Police Force Guidance. (In persian). Marcotullio, P.J. (2001). Asian Urban Sustainability in the era of Globalization United Nation University, Institute of Advanced Studies, Tokyo, Japan. Merrifield, A. (2006). Henri Lefebvre: A Critical Introduction, London & New York: Taylor & Francis. Mohammadpour, A. (2013). Qualitative research method, anti-method, Tehran: Sociology Press. (In persian). Naimi, K., & babaii aghdam, F. (2017). City and Spatial Justice; The Analysis of The Distribution of Urban Public Services In The 22 Areas of City Sanandaj. Geographical Planning of Space, 7(23), 173-186. (In persian). Pacione, M) 2003.( Urban Environmental Quality and Human Well-Being a Social Geographical Perspective, Landscape and Urban Planning, Vol. 65, No. 1-2. Rastgar, Y., & Mohammadi, F. (2019). The semantic implications of home among the residents of Mehrkhaneh housing as a problematic matter, Urban Sociological Studies, 10(36), 1-26. (In persian). Saedi, M., Najafian, S., & Yusef Zamani, M. (2020). Investigating the infrastructure problems of Mehr housing projects in Sanandaj city (case study: Mehr Baharan housing project), the fourth technology development forum and the international conference on new findings of civil engineering, architecture and the construction industry of Iran (Ircivil2019). (In persian). Sanandaj Municipality Audit Unit Statistics, Detailed Plan Revision. (2016). (In persian). Shakoi, H. (1986). Social Geography of Cities, Tehran: Jihad Academic Press. (In persian). Smith, Dorothy E (2004). Institutional Ethnography (an interview with Dorothy E. Smith), Oslo, Sosiologisk Tidsskrift Press. Soja, E. (2009). The city and spatial justice. Justice Spat. Tagvai, A. & Tajdar, R. (2009). An introduction to good urban governance in an analytical approach, Urban Management, 33, 45-58. (In persian). Talen, Emily and l.Anselin. (1998). Assessing spatial Equity: An Evaluation of Measures of Accessibility to Public Play grounds, Environment and Planning A, Vol, 30 , No 1. Tonon, G. (2016). Indicators of Quality of Life in Latin America; Social Indicators Research Series; Springer International Publishing AG: Basel, Switzerland. Tsou, k., yu, Ting hang, Y., Lin c. (2005). An accessibility-based integrated measure of relative spatial equity in urban public facilities, cities, 22 (6): 424-435. www.e-sanandaj.ir, 2022. (In persian).
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 418 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 76 |