
تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 377 |
تعداد مقالات | 3,679 |
تعداد مشاهده مقاله | 4,705,611 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,239,798 |
بررسی طرح واره های تصریفی فعل در چارچوب صرف ساختی | ||
پژوهشهای زبانشناسی: نظریه و کاربرد | ||
مقاله 3، دوره 3، شماره 4 - شماره پیاپی 8، اسفند 1403، صفحه 31-56 اصل مقاله (791.27 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jls.2024.140888.1090 | ||
نویسنده | ||
فائزه ارکان* | ||
استادیار گروه زبان شناسی، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه حضرت معصومه (س)، قم، ایران | ||
چکیده | ||
این پژوهش به بررسی طرحوارههای تصریفی فعل فارسی درچارچوب صرف ساختی میپردازد و عدم تقارن صورت و معنا را درشماری از طرحوارههای تصریفی فعل و نیز برخورد رویکرد ساختی را با تنوعات در رفتار تصریفی افعال فارسی تحلیل مینماید. بدین منظور130 ریشۀ واژگانی فعلی از فرهنگ زانسوگردآوری و نمونههایی از افعال با روشی توصیفی-تحلیلی بررسی شدهاند. به کمک طرحوارههای ساختی و وراثت پیشفرض، مشخصههای تصریفی هر فعلی از طرحواره ساختی مسلّط برآن به ارث گرفته میشود و این مشخصهها به همراه ستاک فعلی متناسب به عنوان یک کلِّ واحد تحقق صوری می-یابندکه با یک واحد معنایی درتناظر هستند. با این شیوه، میتوان تصریف فعل فارسی را در عین تنوعات صوری ومیزان متفاوت انگیختگی میان صورت و معنا به شیوهای منسجم تبیینکرد. از اینرو، به جای تمرکز بر قواعد واج- واژی فراوان، تکواژ صفر و توجیه پدیدههای صرفی گوناگون میتوان از مفهوم ساخت و فرض وجود تمایز بُعد صوری از بُعد معنایی در ساخت تصریفی فعل بهره برد و تحلیلی تعمیمیافته ارائه داد، اگرچه چالش آن این است که تحلیل دستوری از ساخت تصریفی فعل فارسی را تاحدّی نامقیّد میسازد. | ||
کلیدواژهها | ||
طرحواره تصریفی فعل؛ ساخت تصریفی فعل فارسی؛ طرحواره ساختی؛ تناظر صورت و معنا؛ پدیدههای صرفی | ||
مراجع | ||
منابع فارسی
ارکان، فائزه، و حیدرپور بیدگلی، تهمینه (1399). صرف: رویکردهای نظری و کاربرد آنها در زبان فارسی. تهران: سمت.
ارکان، فائزه (1402). تحلیل تکواژگونگی ستاک گذشتۀ فعل در چارچوب صرف توزیعی. زبانشناسی و گویشهای ایران، دانشگاه شیراز، 8، 1، 1-22.
انوشه، مزدک (1399). ستاک بی ستاک: توزیع واژگونه های فعلی بر پایۀ صرف توزیعی. پژوهشهای زبانی، 11 (2)، 25-48.
انوشه، مزدک (1397). بازنگری در تصریف زمان گذشته در زبان فارسی برپایۀ نظریۀ صرف توزیعی. جستارهای زبانی، 9 (1 پیاپی 43)، 57-80.
بهرامی خورشید، سحر (1398). دستور شناختی: مبانی نظری و کاربست آن در زبان فارسی. تهران: سمت.
خنجری، سلمان (1402). فعلِ سببی ساختواژی در زبانها و گویشهای ایرانی (حفظ وند سببیسازِ باستانی در برخی گویشهای نو ایرانی). پژوهشهای زبانشناسی : نظریه و کاربرد، 2(2)، 79-103.
سامعی، حسین (1395). صرف در زبان فارسی. تهران: کتاب بهار.
صادقی، علیاشرف و غلامرضا ارژنگ (1356). دستور، سال دوم آموزش متوسطه عمومی، رشتۀ فرهنگ و ادب. تهران: انتشارات اقبال.
قطره، فریبا (1386). مشخصههای تصریفی در زبان فارسی امروز. مجلة دستور، 3، 52- 81 .
کرد زعفرانلو کامبوزیا، عالیه، فرزانه تاجآبادی، مصطفی عاصی و فردوس آقاگلزاده (1394). بررسی واژ-واجی ستاک گذشته در زبان فارسی. جستارهای زبانی، 6(4)، پیاپی 25، 201-228.
کشانی، خسرو (1372). فرهنگ فارسی زانسو. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
ملکی مقدم، اردشیر، علی محمد حق شناس وحیات عامری (1396). بررسی ساختار فعل فارسی در چارچوب نظریۀ کلمه و صیغگان. جستارهای زبانی، 8 ، 2 (پیاپی 37)، 276-307.
منشی زاده، مجتبی(1377). «تکواژ ماضیساز وگونههای آن». پژوهشنامه علوم انسانی، (23)، 26-39.
References
Anderson, S. R. (1982). "Where's morphology?". Linguistic Inquiry, 13, 571-612.
Anoushe, M. (2020). "There is no Stem: the Distribution of Verbal Allomorphs, a Distributed Morphology Analysis". Journal of Language Researches, 11, 2, 25-48. [In Persian]
Anoushe, M. (2018). "A Revision of Persian Past Tense Inflection: A Distributed Morphology Approach". Language Related Research, 9 (1), 57-80. [In Persian]
Arkan, F. & T. Heidarpour Bidgoli (2020). Morphology: Theoretical Approaches and Their Applications in Persian Language Analysis. SAMT Publication. [In Persian]
Arkan, F.(2023). "The Analysis of Past Stem Allomorhpy of Verbs Based on Distributed Morphology". Journal of Iranian Languages & linguistics, (1)8, 1-22. [In Persian]
Baerman, M.(2016). The Oxford Handbook of Inflection. M. Baerman(ed.), Online Publication.
Bahrami-Khorshid, S.(2019). Cognitive Grammar: Theoretical Foundations and Application in Persian Language. Tehran: SAMT. [In Persian]
Booij, G. (2007). "Construction Morphology and the Lexicon". In F. Montermini, G. Boyé & N. Hathout (eds.), Selected Proceedings of the 5th Décembrettes: Morphology in Toulouse, 34–44. Somerville: Cascadilla Press.
Booij, G. (2009). "Compounding and Construction Morphology". In R. Lieber & P. Štekauer (eds.), The Oxford Handbook of Compounding, 201–216. Oxford: Oxford University Press.
Booij, G. (2010a). "Construction Morphology". Language and Linguistics Compass, 3 (1): 1-13.
Booij, G. (2010b). Construction Morphology. Oxford: Oxford University Press.
Booij, G. (2013). "Inheritance Issues in Construction Morphology ". In N. Gisborne and A. Hippisley (eds.), Default Inheritance. Oxford: Oxford University Press.
Booij, G. (2015 a). "Construction Morphology". In Andrew Hippisley and Gregory T. Stump (eds.), The Cambridge Handbook of Morphology. Cambridge: Cambridge University Press.
Booij, G. (2015b), "Morphological Analysis", in Bernd Heine, and Heiko Narrog (eds), The Oxford Handbook of Linguistic Analysis, 2nd ed. online edition, Oxford Academic.
Booij, G. (2018). "The Construction of Words: Introduction and Overview''. In Geert Booij (ed.), The Construction of Words Advances in Construction Morphology. Springer.
Ghatreh, F. (2008). "Characteristics of Inflection in the Persian Language Today". Dastur Magazine, 3, 52-81. Tehran: Persian Language and Literature Academy. [In Persian]
Goldberg, A. E. (2003). "Constructions: a New Theoretical Approach to Language". Trends in Cognitive Sciences, 7 (5), 219-224.
Halle, M. & Marantz, A. (1994). "Distributed Morphology and the Pieces of Inflection". In K. Hale & S. keyser(eds.), The View from Building 20. Massachusettes Institute of Technology.
Haugen, J. D. & D. Siddiqi (2013). "Roots and the Derivation". Linguistic Inquiry, 44 (3). 493-517.
Kerevičiene, J.(2009). Glossary of Cognitive Terms. Kaunas, 2009.
Keshani, Kh. (1993). Zansou Persian Dictionary. Tehran: Institute for University Press. [In Persian]
Khanjari, S. (2024). '' The Morphological Causative Verb in Iranian Languages and Dialects (Old Causer Affix in Some of the New Iranian Dialects)''. Journal of Linguistic Studies: Theory and Practice, 2(2), 79-103. [In Persian]
Kord-e Zafaranlu Kambuziya A., Tajabadi, F., Assi, M., Aghagolzadeh, F.(2015). "Morpho-phonemic Analysis of Past Stem in Persian". Language Related Research, 6 (4) :201-228. [In Persian]
Maleki Moghadam A., Hagh Shenas, A. M., Ameri, H. (2017). "Analyzing the Inflectional Structure of Persian Verb Based on Word and Paradigm Theory". Language Related Research, 8 (2) :277-307. [In Persian]
Monshizadeh, M. (1998). "Past Morpheme and its Variants". Journal of Human Sciences, (23), 26-39. [In Persian]
Sadeghi, A.A. and Gh. Arjang (1978).Grammar, Second Year of General Secondary Education, Culture and Literature Major. Tehran: Iqbal Publications. [In Persian]
Samei, H. (2016). Morphology in Persian. Tehran: Ketabe Bahar. [In Persian]
Siddiqi, D. (2009). Syntax Within the Word: Economy, Allomorphy, and Argument Selection in Distributed Morphology. John Benjamins Publishing Company.
Spuy, A. V. (2017). "Construction Morphology and Inflection". Lingua, 199: 60-71. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,267 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 4 |