پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 30 |
| تعداد شماره‌ها | 289 |
| تعداد مقالات | 2,820 |
| تعداد مشاهده مقاله | 3,304,134 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,376,174 |
ساختار اجتماعی شناخت و پیدایش تاریخنگاری در فرهنگ اولیۀ اسلامی | ||
| جامعه شناسی فرهنگ و هنر | ||
| دوره 3، شماره 1 - شماره پیاپی 6، فروردین 1400، صفحه 120-95 اصل مقاله (976.1 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): https://doi.org/10.34785/J016.2021.483 | ||
| نویسندگان | ||
| سیدعبدالرضا حسینی* 1؛ محمد سعید ذکایی2 | ||
| 1دانشجوی دکترا،گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران | ||
| 2استاد علوم اجتماعی، گروه مطالعات فرهنگی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| ادراک و شکل روایت تاریخی در قرن اول اسلام از نیمه‌های قرن دوم به تدریج در حال تغییر است و در قرن سوم به کلی متحول می‌شود. شکل نخست روایت که در حدیث، انساب و ایام بروز یافته است، مبتنی بر ساختارِ اجتماعیِ شناختی است که افراد در آن در دوره‌های مختلف حی و حاضرند و شبکه‌ای را ایجاد می‌کنند که نسبت‌های بلاواسطه و مستقیمی در تاریخ را برقرار می‌سازند. اما به تدریج با دورشدن از تاریخ مبدأ، یعنی تاریخ حیات پیامبر (ص) و پیدایش آگاهیِ اولیه نسبت به خود این ساختار، یعنی ساختار حدیث، شبکه‌ای تخصصی از راویان حدیث و اخباریون ایجاد می‌شود که کل ساختار قبل را در خود مجتمع ساخته و وجه حیات‌مند آن را ملغی می‌سازند و به این ترتیب زمینۀ شکل‌گیری ساختار جدید روایت را که در آن افراد دیگر زنده نیستند و حضورشان به حضور محدث وابسته شده است، فراهم می‌کنند. این ساختار جدید، در نهایت به شکل غالب تاریخنگاری در اسلام بدل می‌شود. برای تشریح و دستیابی به این ساختار شناختی، مبتنی بر مبانی نظری و روشی هرمنوتیک جدید و مطالعات فرهنگی کلاسیک، و با تحلیل ساختاری متون تاریخی موجود و نزدیک به قرون ابتدایی، به چارچوب‌هایی اولیه‌ای از این تحول دست یافتیم. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تاریخنگاری؛ اسلام؛ ساختار شناخت؛ حدیث | ||
| مراجع | ||
|
ابن ابی‌داود. (1423). کتاب المصاحف. بیروت: دارالبشائر الاسلامیه.
ابن سعد، محمد. (1374). طبقات. (م. م. دامغانی, مترجم) تهران: انتشارات فرهنگ و اندیشه.
ابن‌سیدالناس، حافظ. (1414). عیون الأثر فی فنون المغازی و الشمائل و السِّیَر. دمشق-بیروت: دار ابن کثیر.
موفق‌الدین، ابومحمد بن عبدالرحمن. (1415). مرشد الزوار إلى قبور الأبرار. القاهره: الدار المصریه اللبنانیه.
السمعانی، ابی سعد عبدالکریم بن محمد بن منصور التمیمی. (1409). أدب الإملاء و الاستملاء. بیروت: دار و مکتبه الهلال.
ابن هشام، ابی محمد عبدالملک. (1416). سیره النبی. طنطا: دارالصحابه للتراث بطنطا.
السبحانی، جعفر. (1426). اصول الحدیث و احکامه فی علم الدرایه. قم: جماعه المدرسین فی الحوزه العلمیه بقم، موسسه النشر الاسلامی.
السیوطی، عبد الرحمن بن أبی بکر جلال الدین. (1416). الإتقان فی علوم القرآن (المجلد 2). لبنان: دارالفکر.
القلقشندی، احمد. (1340). صبح الأعشی فی صناعه الانشاء (المجلد 1). قاهره: دارالکتب المصریه.
الدوری، عبدالعزیز. (1380). مکتب تاریخنگاری مدینه. (م. الوزیری، تدوین) فصنامه تاریخ اسلام, 127-178.
برک، پیتر. (1390). تاریخ فرهنگی چیست؟ (ن. فاضلی، & م. قلیچ، مترجم) تهران: انتشارات پژوهشکده تاریخ اسلام.
داد، سیما. (1385). نظری به مقاله «نقش ایدئولوژیک نسخه بدل ها»: از دریچه نقد جامعه شناختی متن در مکتب انگلوامریکن. نامه بهارستان, 381-384.
دوری، عبدالعزیز. (1394). مکتب تاریخنگاری عراق در قرن سوم هجری. در ی. آژند، تاریخنگاری در اسلام (ص. 67-76). تهران: گستره.
رفیع‌الدین، اسحاق بن محمد همدانی (1373). سیرت رسوال الله: ترجمه سیرت ابن اسحاق از روایت عبدالملک ابن هشام. تهران : نشر مرکز.
سجستانی، ابن ابی داود. (1374). پایان نامه کارشناسی ارشد، ترجمه و تحقیق کتاب «المصاحف» ابن ابی داود سجستانی (بخش اول و دوم و مقدمه). (آ. آذرنوش،& ع. هوشمند، اساتید راهنما) دانشگاه تهران: دانشکده الهیات و معارف اسلامی.
شکوری، ابوالفضل. (1365). شرح حال نگاری. یاد، 213-247.
طبری، محمد بن جریر. (1375). تاریخ طبری یا تاریخ الرسل و الملوک. (ا. پاینده، مترجم) تهران: اساطیر.
فوکو، میشل. (1389). نیچه، فروید، مارکس. (ا. جهاندیده، مترجم) تهران: هرمس.
گیب، همیلتون. ( 1394 الف). ادبیات شرح حال نویسی در اسلام. در ی. آژند، تاریخنگاری در اسلام (ص. 156-160). تهران: نشر گستره.
گیب، همیلتون. (1394 ب). تطور تاریخ نگاری در اسلام. در ی. آژند، تاریخنگاری در اسلام (ص. 13-38). تهران: گستره.
مارکس، کارل. (1394). سرمایه: نقد اقتصاد سیاسی (جلد 1). (ح. مرتضوی، مترجم) تهران: لاهیتا.
جنیدشیرازی، معین‌الدین ابوالقاسم. (1328). شد الأزار فی حط الاوزار عن زوار المزار. (محمد قزوینی، المحرر) طهران: چاپخانه مجلس.
مهریزی، مهدی. (1390). حدیث پژوهی. قم: موسسه علمى فرهنگى دار الحدیث، سازمان چاپ و نشر.
واقدی، محمد بن عمر. (1361). مغازی: تاریخ جنگای پیامبر (ص) (جلد 1). (م. م. دامغانی، مترجم) تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
Burke, Peter. (2001). Eyewitnessing: The Uses of Images as Historical Evidence. London: Reaktion books. Rosenthal, Franz. (1968). A History of Muslim Historiography. Leiden: Brill. Schleiermacher, Freidrich. (1998). Hermeneutics and Criticism and Other Writings. (A. Bowie, Trans.) Cambridge: Cambridge University Press. Scholtz, Gunter. (2015). Ast and Schleiermacher: hermeneutics and critical philosophy. In J. Malpas, & H.-H. Gander, the Routledge companion to hermeneutics (pp. 62-73). London and New York: Routledge. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 318 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 173 |
||