زاری «کوردیی ناوەندی» و ناوە هەمەچەشنەکانی: چەند سەرنجێکی نوێ

کوردی:

ابن‌الحاج، مەلا محەمەدی حاجی حەسەن. (١٩٧٥). مەهدی‌نامە لێکۆڵینەوەی محەمەد عەلی قەرەداغی. بەغدا: کۆڕی زانیاریی کورد.

ئەحمەد، کەماڵ مەزهەر. (١٩٨٥). «چمکێک لە مێژووی یەکەم چاپخانەی کوردی لە شاری سلێمانی»، لە کتێبی چەند لاپەڕەیەک لە مێژووی گەلی کورد. بەغدا: الأدیب البغدادیة.

ئەمین زەکی بەگ، محەمەد. (٢٠٠٥). دوو تەقەلای بێ سوود، لە کتێبی سەرجەمی بەرهەمی محەمەد ئەمین زەکی بەگ. سلێمانی: بڵاوکراوەی بنکەی ژین.

ـــــــــــــــــــ (٢٠٠٦). خولاصەیەکی تاریخی کورد و کوردستان لە زۆر قەدیمەوە تا ئیمڕۆ. سلێمانی: بڵاوکراوەی بنکەی ژین.

ئەمین، نەوشێروان مستەفا. (١٩٩٣). حکومەتی کوردستان: کورد لە گەمەی سۆڤێتیدا. هەولێر: وەزارەتی ڕۆشنبیری کوردستان.

تاڵەبانی، شێخ ڕەزا. (٢٠١٠). دیوانی شێخ ڕەزای تاڵەبانی. ساغکردنەوە و شەرحی شوکور مستەفا. هەولێر: دەزگای چاپ و بڵاوکردنەوەی ئاراس.

تۆفیق، زرار سدیق. (٢٠٢١). «پەیڤی کرمانج، هەندێک زانیاریی نوێ»، لە کتێبی: لەبارەی مێژوو و کولتوروی کوردییەوە. سلێمانی: بڵاوکراوەی دەزگای جەمال عیرفان.

چەلەبی، ئەولیا. (١٩٧٩). کورد لە مێژووی دراوسێکانیدا: سیاحەتنامەی ئەولیا چەلەبی. وەرگێڕانی سەعید ناکام، بەغدا: کۆڕی زانیاریی کورد.

حەمەخورشید، فوئاد. (١٩٨٥). زمانی کوردی و دابەشبوونی جوگرافی دیالێکتەکانی. وەرگێڕانی حەمە کەریم هەورامی، بەغدا: آفاق العربیة.

ـــــــــــــــــ (٢٠٢٠). نەخشەی کوردستان، توێژینەوەیەکی جوگرافیی سیاسی. وەرگێڕانی لە عەرەبییەوە سوداد ڕەسووڵ، سلێمانی: کەمال.

خاڵ، شێخ محەمەد.(١٩٦٠). فەرهەنگی خاڵ. جزمی یەکەم. سلێمانی: کامەران.

خواجە، ئەحمەد. (٢٠١٣). چیم دی، شۆڕشەکانی شێخ مەحموودی مەزن. چاپی دووەم. هەولێر: دەزگای ئاراس.

خۆدزکۆ، ئەلێکساندەر. (٢٠٠٥). چەند لێکۆڵینەوەیەکی فیلۆلۆژی دەربارەی زمانی کوردی، «دیالێکتی سلێمانی»، وەرگێڕانی لە فەرانسییەوە نەجاتی عەبدوڵڵا. سلێمانی: بڵاوکراوەی بنکەی ژین.

سالم، عەبدوڕەحمان بەگ ساحێبقران. (٢٠١٥). دیوانی سالم. ساغکردنەوە و لێکدانەوەی مەلا عەبدولکەریمی مودەریس، محەمەدی مەلا کەریم، فاتیح عەبدولکەریم. سلێمانی: بڵاوکراوەی بنکەی ژین.

سەجادی، بەختیار و مەزهەر ئیبراهیمی. (١٣٩٨). زمان و وێژەی کوردی. چاپی سێیەم. سەقز: گوتار.

شاکەلی، فەرهاد. (٢٠١٩). ناسیۆنالیزمی کوردی لە مەم و زینی ئەحمەدی خانیدا. وەرگێڕانی لە ئینگلیزییەوە سوداد ڕەسووڵ. هەولێر: خانەی موکریانی.

فوئاد. کەمال. (١٩٧١). «زاراوەکانی زمانی کوردی و زمانی ئەدەبی و نووسینیان». گۆڤاری زانیاری، ژ.٤، ساڵی یەکەم. بەغدا: (دارالسلام).

ــــــــــ (١٩٧٢). کوردستان، یەکەمین ڕۆژنامەی کوردی ١٨٩٨-١٩٠٢. بەغدا: اوفسیت الأخلاص.

کۆیی، حاجی قادر. (١٣٩٠). دیوانی حاجی قادری کۆیی. لێکۆڵینەوە و لێکدانەوەی سەردار حەمید میران و کەریم موستەفا شارەزا. سنە: انتشارات کردستان.

قوبادی، خانا. (٢٠١٦). دیوانی خانای قوبادی. کۆکردنەوە و لێکۆڵینەوەی کاروان عوسمان خەیات (ڕێبین). سنە: شوان.

مان، ئۆسکار. (٢٠١١). توحفەی مەزەفەرییە. پێشەکی و ساخکردنەوەی و هێنانە سەر ڕێنووسی کوردی: هێمن موکریانی. هەولێر: بڵاوکراوەی دەزگای ئاراس.

مەحوی، مەلامحەممەد باڵخی. (١٣٨٧). دیوانی مەحوی. لێکدانەوە و لێکۆڵینەوەی مەلا عەبدولکەریمی مودەریس، محەمەدی مەلا کەریم. سنە: انتشارات کردستان.

نالی، مەلا خدر ئەحمەدی شاوەیسی میکایەڵی. (١٩٧٦). دیوانی نالی. لێکۆڵینەوە و لێکدانەوەی مەلا عبدالکریمی مدرس، فاتح عبدالکریم و محمدی مەلا کریم. بەغدا: کۆڕی زانیاریی کورد.

نۆدێ، شێخ مەعروف. (١٣٧٩). لۆغەتنامەی ئەحمەدی. ڕاستکردنەوە و وێنەدارکردنی عبدالرحیمی مەحموودی. سنە: انتشارات کردستان.

نەبەز، جەمال. (١٩٧٦). زمانی یەکگرتووی کوردی. بامبێرگ: بڵاوکراوەی یەکێتیی نەتەوەیی خوێندکارانی کورد لە ئەوروپا.

هاوار، م.ر. (١٩٩١). شێخ مەحمودی قارەمان و دەوڵەتەکەی خوارووی کوردستان، بەرگی دووهەم. لەندەن: بلاک ڕۆز.

هەمەوەند، فەقێ قادر. (١٩٨٠). کۆمەڵەی شیعری فەقێ قادری هەمەوەند. کۆکردنەوە و ئامادەکردنی ملا عبدالکریمی مدرس و فاتح عبدالکریم. بەغدا: کۆڕی زانیاریی کورد.

هیوی جوانا طلبە کوردان (١٩٢١). هینکر زیمان کوردی، رهبەری زیمان هر دو کوردی: کورمانجی-بابانی. باب عالی: نجم استقبال.

وهبی بگ، توفیق. (١٩٤٠). «کرمانج لە کوردمانجەوە نەهاتووە: دابەشکردنی شێوەکانی زمانی کوردی». گۆڤاری گەلاوێژ. ساڵی یەکەم، ژمارە ٥ و ٦. بەغدا: (النجاح).

فارسی:

بدلیسی، أمیر شرف خان. (١٣٤٣). شرفنامه‌، تاریخ مفصل کردستان. بامقدمه‌ و تعلیقات و فهارس به قلم محمد عباسی. تهران: چاپ أفست علی اکبر علمی.

کردستانی، علی اکبر وقایع نگار. (١٣٨٨). بدایع اللغە، فرهنگ کردی-فارسی. بە کوشش محمد رئوف توکلی، تهران: انتشارات توکلی.

عەرەبی:

أسکندر، سعد بشیر. (٢٠٠٨). قیام النظام الأماراتی فی کردستان و سقوطە. الطبعة الثانیة. السلیمانیة: بنکەی ژین.

غالیتی، میریلا. (١٩٨٠). التراث الکردی فی مٶلفات الأیطالیین. الترجمة: یوسف حبی. مجلة المجمح العراقی. الهیئة الکردیة، المجلد االثامن. بغداد: المجمع العلمی العراقی.

تورکی:

چلبی، اولیا محمد ظلی ابن درویش. (١٣١٤). اولیا چلبی سیاحتنامەسی. ایلک طبعی. استانبول: اقدام مطبعەسی.

English:

Hassanpour, Amir. (1992). Nationalism and Language in Kurdistan, 1918-1985. San Francisco: Mellen Research University Press.

McDowall, David. (2004). a Modern History of the Kurds. 3^rd ed. London: I.B. Tauris.

Mackenzie, D. N. (1961). Kurdish Dialect Studies. Vol. I. Oxford: Oxford University Press.

Noel, E.M. (1919). Diary of Major E.M. Noel, C.I.E., D.S.O. on special duty in Kurdistan, from June 14th, to September 21^st. Basrah: Government press.

Soane, E. B. (1913). Grammar of the Kurmanji or Kurdish Language. London: Luzac & Co.

Soane, E. B. (1912). Note on a Kurdish Dialect, Sulaimania, (Southern Turkish Kurdistan). Cambridge: Cambridge University Press.

Soane, E. B. (1919). Elementary Kurmanji Grammar. Baghdad: Government Press.

Soane, E. B. (1922). Notes on the Phonology of Southern Kurmanji, in ' The Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland, No. 2'. Cambridge: Cambridge University Press.