پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 322 |
| تعداد مقالات | 3,122 |
| تعداد مشاهده مقاله | 3,815,492 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,669,500 |
سنخ شناسی مفهوم هویّت - طبقه در سنّت تذکره نویسی عرفانی (طبقات الصوفیه و تذکرهالاولیاء) | ||
| جامعه شناسی فرهنگ و هنر | ||
| مقاله 10، دوره 4، شماره 4 - شماره پیاپی 13، دی 1401، صفحه 174-187 اصل مقاله (518.53 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): doi.org/10.34785/J016.2022.045 | ||
| نویسندگان | ||
| پارسا یعقوبی جنبه سرایی* 1؛ آی ناز بردی پور2 | ||
| 1استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشکده زبان و ادبیات، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران | ||
| 2دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی ، دانشکده زبان و ادبیات،دانشگاه کردستان، سنندج، ایران | ||
| چکیده | ||
| تذکره نویسی عرفانی شکلی از نوشتار عرفانی است که از منظر روایی با دو وجه گزاره‌ای-توضیحی و داستانی و از منظر گفتمانی با الگو‌سازی و مشروعیت‌بخشی به سوژه‌های عرفانی حکایت‌هایی را درباره آنها سامان داده است. به رغم اشتراک در گونه ادبی یا پیروی از سنت روایی مشترک، برساخت روایی و گفتمانی تذکره‌ها بنا به تلقی ویژۀ مولف-راویان از مفهوم هویت-طبقه متفاوت است. در این نوشتار تلقی مولف-راویان دو تذکرۀ جمعی عرفانی، طبقاتالصوفیه انصاری و تذکره الاولیای عطار از مفهوم هویت-طبقه و پشتوانه‌های معرفتی و ایدئولوژیک سامان‌دهندۀ آنها دلالت‌یابی و تفسیر شده است. نتیجه نشان می‌دهد که مولف-راوی طبقاتالصوفیه به پیروی از سنت گردآوری حدیث و تاکید بر واقعیت صلب در تبیین هویت-طبقۀ سوژه-ها بیشتر بر عناصر از پیش‌تثبیت‌شدۀ هویت آنها تکیه کرده و غالباً از تبیین سبک زندگی مبتنی بر سلیقه و مصرف طفره رفته است. افزون بر این در تداوم روایی متن، بخش قابل ملاحظه‌ای از فضای متنی را به تبیین مفاهیم عرفانی یا مناجات اختصاص می‌دهد. در مقابل مولف-راوی تذکرهالاولیاء به دلیل گرایش به عرفان عاشقانه و بی‌پروا و نیز دلبستگی به جنون‌برساخته با گشودگی تمام، وجوهی از عناصر برسازندۀ سلیقه و مصرف سوژه‌ها همچون سخن‌گفتن، تغذیه، پوشاک، عبادات و مناسک، تعلقات و دارایی‌ها را بازنمایی می‌کند. با این وصف تلقی انصاری از مفهوم هویت-طبقۀ همسو با سنت قدیمیِ امتناع از بازنمایی فرد و بدن وی، فروبسته بوده و بازنمایی سوژه‌ها در خدمت تبیین مفاهیم عرفانی است، در حالیکه نوشتار عطار با بسط سنَت تذکره‌نویسی در خدمت تیپ‌سازی عرفان عاشقانه است، کنشی که قلندرانه اغلب وجوه زندگی روزمره سوژه ها را افشا می کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تذکره های عرفانی؛ طبقات الصوفیه؛ تذکره ا لاولیاء؛ هویت؛ طبقه | ||
| مراجع | ||
|
آلتوسر، لویی. (1395). ایدئولوژی و ساز و برگهای ایدئولوژیک دولت. ترجمۀ روزبه صدرآرا. تهران: چشمه.
انصاری، خواجه عبدالله. (1362). طبقاتالصوفیه، تهران: انتشارات فروغی
اُلین رایت، اریک و دیگران. (1395). رویکردهایی به تحلیل طبقاتی، ترجمۀ یوسف صفاری، تهران: لاهیتا.
بودریار، ژان. (1397)، نظام اشیاء، ترجمۀ پیروز ایزدی، تهران: نشر ثالث.
بوردیو، پییر. (1395)، تمایز: نقد اجتماعی قضاوتهای ذوقی، ترجمۀ حسن چاووشیان، تهران: نشر ثالث.
پاترسون، مارک. (1398). مصرف و زندگی روزمره. ترجمۀ جمال محمدی و نرگس ایمانیمرنی. تهران: نی.
جنکینز، ریچارد. (1394). هویت اجتماعی، ترجمۀ تورج یاراحمدی، تهران: پردیس دانش.
دانشور، حکیمه؛ تقوق، محمد و صالحینیا، مریم. (1395). بررسی تطبیقی ابعاد شخصیت ذوالنون در سه تذکره (طبقاتالصوفیه، تذکرهالاولیا و نفحاتالانس)، ادبیات عرفانی دانشگاه الزهرا، 8 (15): 93- 124.
رابینسون، چیس اف. (1392). تاریخنگاری اسلامی، ترجمۀ محسن الویری، تهران: سمت.
روزنتال، فرانتس. (1365). تاریخ تاریخنگاری در اسلام، ترجمۀ اسدالله آزاد، مؤسسه انتشارات آستان قدس رضوی، مشهد.
ریمون-کنان، شلومیت. (1387). روایت داستانی: بوطیقای معاصر، ترجمۀ ابوالفضل حری، تهران: نیلوفر.
صفری فروشانی، نعمت‌الله. (1379). فصلی در تاریخنگاری اسلامی؛ طبقات، تاریخ اسلام، 4: 32- 71.
عبداللهیان، حمید. (1390). خوراک، پوشاک، مسکن در قرن ششم و هفتم خورشیدی با استفاده از تحلیل متن کتاب تذکرهالاولیا عطار نیشابوری. نشریه نامه انسانشناسی، 13: 71- 93.
عطار نیشابوری و فریدالدّین محمد. (1396). تذکرهالاولیاء. تصحیح محمد استعلامی. تهران: زوّار.
لوبرتون، داوید. (1396). جامعه شناسی بدن، ترجمۀ ناصر فکوهی، تهران: نشرثالث.
لینتوِلت، ژپ. (1390). رسالهای در باب گونه شناسی روایت: نقطۀ دید، ترجمۀ علی عباسی و نصرت حجازی، تهران: علمی و فرهنگی.
کاریگان، پیتر. (1397). جامعه شناسی مصرف، ترجمه سعید صدرالاشرافی، تهران: نشر گل آذین.
کرون، پاتریشیا. (1395). جامعه های ماقبل صنعتی: کالبدشکافی جهان پیشامدرن. ترجمۀ مسعود جعفری. تهران: ماهی.
لاج، دیوید. (1391). هنر داستان‌نویسی (با نمونه‌هایی از متن‌های کلاسیک و مدرن)، ترجمۀ رضا رضایی، تهران: نی.
لیندولم، چارلز. (1393). فرهنگ و هویت: تاریخ، نظریه و کاربرد انسان شناسی روانشناختی، ترجمۀ محسن ثلاثی، تهران: نشر ثالث.
موتنر، گرلینده. (1397). گفتمان و مدیریت از دریچه تحلیل گفتمان انتقادی، ترجمۀ روح الله عطایی، قم: نشر لوگوس.
نزهت، بهمن و حسینایی، یحیی. (1397). روششناسی زندگینامه نویسی در ادبیات عرفانی (مطالعه موردی: تذکرهالولیاء عطار نیشابوری)، نقد و نظریه ادبی، 3 (2): 143- 166.
یعقوبی جنبهسرایی، پارسا و آیناز بردیپور. (1397). بازنمایی طبقات عرفا در تذکرهالاولیاء: ریاضت به مثابۀ سلیقه و مصرف، کهننامه ادب پارسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 9 (2): 165- 195.
یعقوبی جنبه سرایی، پارسا و رحیمی، منصور. (1397). برساخت گفتمانیِ پیرنگ در گزارشهای تذکرهای عرفانی: روایتهای حلاج، فصلنامه نقد ادبی، 11 (42): 85- 112. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 317 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 190 |
||