تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 322 |
تعداد مقالات | 3,122 |
تعداد مشاهده مقاله | 3,815,481 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,669,490 |
درک کودکان از کلیشههای جنسیتی (تحلیل نقاشی کودکان 6 تا 12 ساله شهر مشهد) | ||
جامعه شناسی فرهنگ و هنر | ||
مقاله 6، دوره 4، شماره 4 - شماره پیاپی 13، دی 1401، صفحه 100-117 اصل مقاله (875.74 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): doi.org/10.34785/J016.2022.041 | ||
نویسندگان | ||
مجید فولادیان* 1؛ سمانه شاهی صنوبری2؛ مونا خیامی3؛ ملیحه افشارکهن4 | ||
1دانشیار گروه علوم اجتماعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران | ||
2دانشجوی دکتری روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران. | ||
3کارشناس ارشد روانشناسی عمومی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران. | ||
4کارشناس ارشد روانشناسی عمومی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران | ||
چکیده | ||
کلیشهها و تصورات قالب جنسیتی، اعتقادات و باورهای فرهنگی جامعه را درباره آنچه باید نقشهای جنسیتی باشند، بازتاب میکنند. نوشتار حاضر با هدف بررسی چگونگی درک کودکان (در گروه سنی شش تا دوازده سال) از کلیشههای جنسیتی انجام شده است و رابطه این کلیشههای جنسیتی با جنس، سن، تحصیلات و شغل والدین مورد تحلیل قرار گرفته است. بدین منظور، 236 کودک از بین دانشآموزان پیشدبستانی و دبستانهای شهر مشهد به روش نمونهگیری در دسترس انتخاب شدند. در این کار پژوهشی از ابزار نقاشی با موضوع ترسیم مشاغل آتشنشان، پرستار، پلیس، آشپز و خلبان (که بطور کلیشهای به جنسیت خاصی نسبت داده میشوند)، استفاده شده است. نتایج نشان دادند که بین کلیشههای جنسیتی در ترسیم مشاغل، در دو گروه دختران و پسران تفاوت معناداری وجود ندارد. همچنین مشخص شد هر جنس، شغلی را که به آن جنس نسبت داده میشود را کلیشهایتر ترسیم نموده است. بر حسب سن، کودکان کمتر از 8 سال در انتخاب جنسیت مشاغل کلیشهایتر عمل کردند که این تفاوت سنی در سطح اطمینان 95 درصد معنادار میباشد. همچنین نتایج بدست آمده نشان داد کلیشههای جنسیتی در ترسیم مشاغل، برحسب تحصیلات پدر تفاوت معناداری دارد. در نهایت، نتایج پژوهش بر مبنای نظریه طرحواره جنسیتی بم و اکتسابی بودن کلیشهها، تأیید میکند که میتوان با استفاده از مجراهای تأثیرگذار بر فرایند اجتماعی شدن و یادگیری در کودکان این کلیشهها را کمرنگتر کرد. | ||
کلیدواژهها | ||
کلیشه جنسیتی؛ جنسیت؛ مشاغل؛ مشاغل جنسیتی؛ کودک | ||
مراجع | ||
آبروشن،مصطفی و ارجمندی، صدیقه. (1391). بازنمایی کلیشههای جنسیتی در کتابهای فارسی دوره پنجساله ابتدایی، جامعهشناسی آموزش و پرورش، 3:7 -40. احمدی، حبیب و گروسی، سعیده. (1383). بررسی تأثیر برخی عوامل اجتماعی و فرهنگی بر نابرابری جنسیتی در خانوادههای شهر کرمان و روستاهای پیرامون آن، مطالعات اجتماعی – روانشناختی زنان، 3 (5). ادهمی، عبدالرضا و روغنیان، زهره. (1388). بررسی تأثیر عقاید قالبی بر نابرابری جنسیتی در خانواده (مطالعه موردی: زنان شاغل در آموزش و پرورش شهر همدان)، پژوهشنامه علوم اجتماعی، 4: 127-143. اطهری، زینب؛ عیوضی، احترام و هدایتی، فاطمه. (1398). علائم ترسیمی اضطراب و افسردگی دانش آموزان ابتدایی در آزمون خانه، درخت و آدمک، رویش روانشناسی، 6 (39):199-208. آقامحمدیان شعرباف، حمیدرضا. (1392). روانشناسی رشد کاربردی (روانشناسی کودک و نوجوان)، چاپ دوم، مشهد: انتشارات صبرا. برک، لورا. (1391). روانشناسی رشد (از لقاح تا کودکی)، ترجمه یحیی سیدمحمدی، جلد اول، ویراست هفتم، تهران: انتشارات ارسباران. بهمدی مقدس، نجمه؛ زرقانی، سیدمهدی و یعقوبی جنبه سرایی، پارسا. (1395). بررسی جنسیت در شعر کودک و نوجوان از منظر جامعهشناسی بدن، نقد و نظریه ادبی، 2: 105-123. جمالیتبار، مریم؛ رحیمیان بوگر، اسحق و مکرمی، مهران. (1396). استفاده از آزمونهای اندریافت کودکان و نقاشی فرافکن جهت غربالگری کودکان سازش نایافته، فصلنامه سلامت روان کودک، 4(3): 27-36. جمالی، عاطفه و خجسته، فرامرز. (1393). بررسی کارکرد فانتزی در کلیشهزدایی (با تحلیل داستانهای برگزیده کودک و نوجوان پس از انقلاب اسلامی)، مجله علمی پژوهشی مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز، 1: 26-1. جوکار، فرحناز؛ طاهری ازبرمی، زهرا و پورنجف، حیران. (1390). بررسی نگرش دانشآموزان دختر و پسر به نقش جنسیتی خود و جنس مخالف، پژوهش پرستاری،23: 6-14. جوکاری, مهناز و حسامپور, سعید. (1401). برساخت بدن و هویتیابی دختران در رمان نوجوان ایرانی؛ بررسی موردی: آثار عباس جهانگیریان. جامعهشناسی فرهنگ و هنر, 4(3): 40-55. حسینی، سیدحسن و دشتی، منصوره. (1391). بازنمایی کلیشههای جنسیتی در رسانه: مطالعه ادبیات داستانی جلال آل احمد، مجله جهانی رسانه-نسخه فارسی، 1: 64-27. خمسه، اکرم. (1383). بررسی طرحوارههای نقش جنسیتی و کلیشههای فرهنگی در دانشجویان دختر، مطالعات زنان، 6: 134-115. دشتی خویدکی، منصوره و سیدحسن حسینی. (1394). بررسی مقایسهای میزان پذیرش کلیشههای جنسیتی و رابطه آن با میزان دینداری. مطالعات زن و خانواده،2: 183-151. ریاحی، محمد اسماعیل. (1386). عوامل اجتماعی مؤثر بر میزان پذیرش کلیشههای جنسیتی (مطالعه موردی جوانان کارآموز در مراکز فنی حرفهای استان مازندران)، پژوهش زنان، 1، 136-109. زارع شاهآبادی، اکبر و سلیمانی، زکیه. (1390). تبیین دوگانگی تصورات قالبی جنسیتی از نظر دانشجویان دانشگاه یزد، فصلنامه علمی-پژوهشی رفاه اجتماعی،41، 398-369. ساروخانی، باقر. ( 1389 ). نقد و بررسی کتاب جامعهشناسی خانواده، نقدنامه علوم اجتماعی.1. سفیری، خدیجه و منصوریانراوندی، فاطمه. (1394)،کلیشههایجنسیتی و سلامت اجتماعی، مطالعات زنان، 2، 66-37. شریفی، رویا و مهری بهار. (1394). بازنمایی کلیشههای جنسیتی در برنامۀ کودکان (مجموعۀ کلاه قرمزی)، فصلنامه علمی- ترویجی جامعه، فرهنگ و رسانه، 15، 75-55. شفیعی, سمیه سادات و حسینیفر، سیدهزهرا. (1401). تحلیل نشانهشناختی تصاویر روی جلد کتب درسی با رویکرد مطالعات جنسیتی (موردمطالعه: کتب درسی مقطع ابتدائی). جامعهشناسی فرهنگ و هنر،4(3), 56-78. صادقی فسایی، سهیلا و کریمی، شیوا. (1385). تحلیل جنسیتی بازنمایش ساخت خانواده در سریالهای تلویزیونی ایرانی (بررسی سریالهای گونهی خانوادگی سال 1383)، مطالعات اجتماعی – روان شناختی زنان،83.3. صادقآبادی، محبوبه؛ الهی، طاهره و کاظمی، محمود. (1394). تفاوتهای جنسیتی در آزمون ترسیم خانواده، مجله روانشناسی،73، 1، 101-88. ظهرهوند، راضیه. (1383). رابطه ادراک از نقشهای جنسیتی و رضایت از جنس، زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، 125.9. علمی، محمود و الیاسی، سارا. (1388). عوامل اجتماعی مؤثر بر میزان پذیرش کلیشههای جنسیتی (مطالعه موردی زنان شاغل همسردار شهرستان سراب)، جامعهشناسی، 1، 75-53. عنایت،حلیمه و مختاری، مریم. (1388). نظریهی مبنایی جامعهپذیری دوران کودکی و تصور بدنی زنان؛ بررسی زنان تحت عمل جراحی زیبایی بینی در شهر شیراز، مطالعات اجتماعی – روانشناختی زنان،7.1. فروتن، یعقوب. (1389). جامعهپذیری جنسیتی در کتابهای درسی مدارس ایران، زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)،3، 216-195. فروتن، یعقوب؛ جانعلیزاده چوببسته، حیدر و نیکبخش، سهیلا. (1395). بررسی اجتماعی- فرهنگی کلیشههای جنسیّتی (مورد مطالعه: شهرستان محمودآباد). فصلنامه مطالعات توسعهی اجتماعی-فرهنگی، 1، 85-63. فروغی، سمانه و فروغی، یاسر. (1398). بازنمایی جنسیت در انیمیشنهای ایرانی (مطالعه موردی انیمیشنهای مهارتهای زندگی برای کودکان و بچههای ساختمان گلها)، زن در فرهنگ و هنر،1، 46-25. گیدنز، آنتونی. (1387). جامعهشناسی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران: نی. گیدنز، آنتونی. (1394). جامعهشناسی، ترجمه حسن چاوشیان، ویراست چهارم، تهران: نشر نی. محمدی،فائزه؛ میرزائی، رحمت. (1391). بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر خشونت علیه زنان (مطالعۀ شهرستان روانسر)،پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 5، 29-1. معینیفر، حشمتسادات. (1388). بازنمایی کلیشههای جنسیتی در رسانه: مطالعه موردی صفحه حوادث روزنامه همشهری، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، 7، 197-167. هاید، شیبلی جانت. (1394). روانشناسی زنان: سهم زنان در تجربه بشری. ترجمه ا،خمسه. تهران: انتشارات آگاه. هومینفر، الهام. (1382). تحول جامعهپذیری جنسیتی، پژوهش زنان، 7، 113-89. References Bosacki, S. L., Varnish, A., & Akseer, S. (2008). Children's gendered sense of self and play as represented through drawings and written descriptions. Canadian Journal of School Psychology, 23(2), 190-205. Cherney, I. D., Seiwert, C. S., Dickey, T. M., & Flichtbeil, J. D. (2006). Children’s drawings: A mirror to their minds. Educational psychology, 26(1), 127-142. Flannery, K. A., & Watson, M. W. (1995). Sex differences and gender-role differences in children's drawings. Studies in Art Education, 36(2), 114-122. Iijima, M., Arisaka, O., Minamoto, F., & Arai, Y. (2001). Sex differences in children's free drawings: a study on girls with congenital adrenal hyperplasia. Hormones and Behavior, 40(2), 99-104. Prislin, R., & Wood, W. (2005). Social Influence in Attitudes and Attitude Change. Ruby, P. M. (2011). Experimental research on dreaming: state of the art and neuropsychoanalytic perspectives. Frontiers in Psychology, 2, 286. Soylu, B., Ünüvar, P., & Çivik, S. P. (2015). Lineal development chracteristics of preschool children paintings. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 174, 687-692. Tuman, D. M. (1999). Gender style as form and content: An examination of gender stereotypes in the subject preference of children's drawing. Studies in Art Education, 41(1), 40-60.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 444 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 314 |