تعداد نشریات | 30 |
تعداد شمارهها | 291 |
تعداد مقالات | 2,848 |
تعداد مشاهده مقاله | 3,336,565 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,397,923 |
بررسی لزوم استمرار عدالت شاهد تا زمان صدور رأی | ||
مطالعات تطبیقی فقه و اصول مذاهب | ||
مقاله 6، دوره 5، شماره 2 - شماره پیاپی 9، مهر 1401، صفحه 127-107 اصل مقاله (723.32 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/mfu.2022.62588 | ||
نویسندگان | ||
مصطفی اربابی مجاز1؛ محمد رضا کیخا* 2؛ یوسف مرادی3 | ||
1استادیار، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران. | ||
2دانشیار، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران. | ||
3دکترا فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران. | ||
چکیده | ||
فراوانی پرونده های قضایی در محاکم قضایی و اهمیت مطالعه دقیق پرونده توسط قاضی، باعث ایجاد فاصله بین ادای شهادت در پرونده های مستند به شهادت شهود و صدور رأی میگردد؛ حال ممکن است، در این فاصله، شهود، مرتکب اعمالی شوند که از عدالت خارج گردند؛ در این صورت باید بررسی شود که فسق شاهد، بعد از ادای شهادت و قبل از صدور رأی، چه تأثیری بر شهادت سابق خواهد داشت؟ این پژوهش نشان می دهد با عنایت به نقد و خدشه ای که به نظر مشهور و نیز دیدگاه تفصیل، وارد است وبا توجه به ادله مطروحه در این پژوهش، در فرض مذکور، ظن و اطمینان به وجود ملکهی عدالت گفتاری در شاهد، با تردید مواجه شده و به شک تبدیل میشود و شهادت وی دیگر به عنوان یک شهادت شرعی قابل اعتنا نخواهد بود. همچنین با توجه به اطلاق آیه 6 سوره حجرات، علاوه بر ضرورت وظیفه تحقیق و بررسی برای دادگاه، صدور حکم به استناد شهادت چنین شاهدی خلاف قاعده احتیاط خواهد بود و اظهارات شاهد مشمول حکم ماده 176 ق.م.ا می شود. | ||
کلیدواژهها | ||
فسق؛ شاهد؛ شهادت؛ صدور حکم؛ عدالت گفتاری | ||
مراجع | ||
قرآن کریم
آخوند خراسانى، محمد کاظم. (1413ق). مقالة فی العدالة. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه.
ـــــــــــــــــ . (1409ق). کفایة الأصول. ایران: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
ابن ابى عقیل، حسن. (بیتا). مجموعه فتاوى ابن أبی عقیل. قم: بیجا: بی نا.
ابن ادریس حلّى، محمد بن منصور. (1410ق). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوى. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه.
ابن عابدین، محمد امین بن عمر. (1412ق). رد المحتار على الدر المختار. بیروت: دار الفکر.
ابن قدامه، موفق الدین. (1417ق). المغنی. ریاض: دار عالم الکتب، نوبت سوم.
ابن منظور، محمد. (1414ق). لسان العرب. نوبت سوم. بیروت: دار الفکر للطباعة والنشر والتوزیع - دار صادر.
اردبیلى، احمد. (1403ق). مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه.
ارژنگ، اردون. (1382ش). بررسی تحلیلی مفهوم عدالت شاهد. مجله مطالعات اسلامی، شماره 67 . 17-37.
انصاری، مرتضى. (1415ق). القضاء والشهادات. قم: کنگره جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى.
بیهقی، ابوبکر احمد بن الحسین بن علی. (1416ق). سنن الکبری. بیروت: دارالفکر.
تبریزى، جواد بن على. (بیتا). أسس القضاء و الشهادة. قم: دفتر مؤلف.
حر عاملى، محمد. (1409ق). وسایل الشیعة. قم: مؤسسة آل البیت علیهمالسلام.
حلّى، حسن. (1420ق). إرشاد الأذهان إلى أحکام الإیمان. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه.
حماد، اسماعیل. (1410ق). الصحاح-تاج اللغه و صحاح العربیه. بیروت: دارالعلم للملایین.
خوانسارى، سید احمد. (1405ق). جامع المدارک فی شرح مختصر النافع. قم: مؤسسه اسماعیلیان، نوبت دوم.
خوانسارى، محمد بن حسین. (1366ش). شرح آقا جمال خوانسارى بر غرر الحکم و درر الکلم. نوبت چهارم. تهران.
دهخدا، علیاکبر. (1341ش). لغتنامه دهخدا. تهران: سازمان مدیریت و برنامهریزی (نسخه دیجیتالی کتابخانه قائمیه با شماره دیجیتالی 2039، نوبت چهارم).
رملی، شمس الدین محمد. (1404ق). نهایه المنهاج إلی شرح المنهاج. لبنان: دارالفکر.
سبحانی، جعفر. (1388ش). الوسیط. ترجمه عباس زراعت. تهران: دانش پذیر.
سیوطی، جلال الدین عبدالرحمن. (1418ق). الاشباه و النظائر. قاهره: دارالسلام.
سیورى حلّى، مقداد. (1425ق). کنز العرفان فی فقه القرآن. قم: انتشارات مرتضوى.
شربینی، محمد الخطیب. (بیتا). مغنی المحتاج الی معرفه معانی الفاظ المنهاج. بیروت: دارالفکر.
شریف مرتضى. (1405ق). رسایل الشریف المرتضى. قم: دارالقرآن الکریم.
شهیدی، میرزا فتاح. (1375ق). حاشیة على رسالة فی العدالة. تبریز: چاپخانه اطلاعات.
شهید ثانی، زینالدین بن علی. (1413ق). مسالک الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام. قم: مؤسسه المعارف الاسلامیه.
ــــــــــــــــــ . (1410ق). الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة. قم: کتابفروشى داورى.
صاحب، اسماعیل. (1414ق). المحیط فی اللغه. بیروت: عالم الکتاب.
طباطبایی، محمدحسین. (1394ش). نهایه الحکمه. نوبت چهارم. قم: موسسه امام خمینی(ره).
طباطبایی، سید محمد حسین. (1417ق). المیزان فی تفسیر القرآن. چاپ پنجم. قم: انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه.
طبرسی، فضل بن حسن. (1410ق). المؤتلف من المختلف بین ائمه السلف. مشهد: مجمع البحوث الاسلامیه.
ـــــــــــــــ. .(1380ش). الآداب الدینیة للخزانة المعینیة. قم: زائر.
طریحى، فخر الدین. (1416ق). مجمع البحرین. نوبت سوم. تهران: مرتضوی.
طوسی، محمد بن حسن. (1407ق). الخلاف. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه.
ــــــــــ . (1400ق). النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوى. تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة.
عاملى، محمد؛ ساوجى، نظام. (1429ق). جامع عباسى و تکمیل آن (محشی، ط - جدید). قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه.
علامهحلّى، حسن بن یوسف بن مطهر. (1413ق). قواعد الأحکام فی معرفة الحلال و الحرام. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه.
فاضل لنکرانی، محمد. (1420ق). تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله- القضاء والشهادات. قم: مرکز فقهی ائمه اطهار علیهمالسلام.
فراهیدى، خلیل بن احمد. (1410ق). کتاب العین. نوبت دوم. قم: نشر هجرت.
فیض کاشانی، محمد. (1401ق). مفاتیح الشرایع. قم: ناشر کتابخانه عمومی آیه الله مرعشی نجفی.
قیاسی، جلال الدین، عادل ساریخانی، قدرت الله خسرو شاهی. (1391ش). مطالعه تطبیقی حقوق جزای عمومی( اسلام و حقوق موضوعه). چاپ سوم. ناشر پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
کیخا، محمد رضا. (1401ش). «کفایت عدالت گفتاری شاهد در دادرسی قضایی». مجله تعالی حقوق. دوره 8، شماره 3، آبان ماه.
محقق حلّى، نجم الدین. (1408ق). شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام. قم: مؤسسه اسماعیلیان.
محقق داماد، سیدمصطفی. (1406ق). قواعد فقه. نوبت دوازدهم. تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
مدنی، سید على. (1409ق). ریاض السالکین فی شرح صحیفة سیّد الساجدین. قم: بی نا.
مرادی, رضا. (1394ش). «طرق احراز عدالت شاهد در فقه امامیه و حقوق ایران». دومین همایش ملی عدالت ، اخلاق ، فقه و حقوق، میبد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد میبد.
مفید، محمّد بن محمد بن نعمان عکبرى. (1413ق). المقنعة. قم: کنگره جهانى هزاره شیخ مفید - رحمة الله علیه.
مکارم شیرازى، ناصر. (1427ق). استفتاءات جدید (مکارم). نوبت دوم. قم: انتشارات مدرسه امام على بن ابیطالب علیهالسلام.
موسوی خمینی، روح الله. (بیتا). تحریر الوسیله. قم: مؤسسه مطبوعات دارالعلم.
موسوی قزوینى، سیدعلى. (1419ق). رسالة فی العدالة. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه.
موسوی گلپایگانی، سید محمدرضا. (1405ق). کتاب الشهادات. چاپ اول. قم: بی نا.
نجفى، محمدحسن.(1404ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام. نوبت هفتم. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
نراقی، احمد. (1348ق). معراج السعاده. نوبت سوم. قم: حوزه علمیه اسلامی.
ــــــــ . (1417ق). عوائد الأیام فی بیان قواعد الأحکام. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه.
ــــــــ . (1419ق). مستند الشیعة فی أحکام الشریعة. قم: مؤسسه آل البیت علیهمالسلام.
هاشمی شاهرودی، سیدمحمود. (1426ق). فرهنگ فقه مطابق مذاهب اهل بیت علیهم السلام. قم: مؤسسه دائره المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت علیهم السلام.
هلیسائی، اسماء؛ میرحسینی، سیداحمد؛ الهیان، مجتبی. (1391ش). «جایگاه عدالت شاهد و راههای احراز آن در دعاوی با تاکید بر جرح و تعدیل». پژوهشهای فقهی: شماره 1، دوره ۸، صص 161- 183. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 143 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 105 |