تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 322 |
تعداد مقالات | 3,122 |
تعداد مشاهده مقاله | 3,815,452 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,669,478 |
تطور مفهوم طبیعت از یونان باستان تا دوران معاصر، با تاکید بر وجوه فلسفی و سیاسی جنبش رمانتیسیسیم | ||
جامعه شناسی فرهنگ و هنر | ||
مقاله 8، دوره 4، شماره 4 - شماره پیاپی 13، دی 1401، صفحه 142-156 اصل مقاله (650.77 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): doi.org/10.34785/J016.2022.043 | ||
نویسندگان | ||
سارا هاشمی* 1؛ علیرضا نیکویی2؛ رضا چراغی3 | ||
1دانشجوی دورهی دکتری، رشتهی زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران | ||
2دانشیار و عضو هیات علمی گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران | ||
3استادیار و عضو هیات علمی گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران | ||
چکیده | ||
مفهوم و معنای طبیعت، به رغم ظاهر ساده، روشن و قابل فهم آن، مفهومی غامض و پیچیده است و در طول تاریخ راه طولانی و پرپیچ وخمی را پیموده است. «طبیعت (فوسیس و بعدها، نیچر)» در فرهنگ یونانی در نسبت با لوگوس، اروس، کاسموس، خائوس، تراژدی، میمسیس، پوئسیس، تِخنه، پراکسیس، دیالکتیک، امپریا و پایدیا طرح و فهم می شود. حوزه های گوناگون مطالعات اسطوره، تاریخ، فرهنگ، جامعه، اقتصاد و سیاست، فلسفه، هنر و ادبیات، و بسیاری از علوم، به حسب تلقی هایی که از طبیعت دارند امور، پدیده ها و مواجهات خود را طرح می ریزند و صورتبندی می کنند. بازنمایی طبیعت در همه ساحَتهای دانش بشری، همواره مبتنی بر دوگانههای مفهومی و استعاری در باب طبیعت (استعلایی/ درونماندگار، داینامیک/ استاتیک، مکانیکی/ ارگانیکی، الهیاتی/ ماتریالیستی، دترمینیستی/ اُکازیونالیستی و جاندار/ بیجان) بوده است. با نظر به آراء فلاسفه و متفکران آلمانی، فرانسوی، انگلیسی و امریکایی دهههای آخر قرن هجدهم و قرن نوزدهم، به جرات می توان گفت که بارزترین و پیچیده ترین تلقی از طبیعت در جریان عظیم رمانتیسیسم شکل گرفته است. مفهوم طبیعت در مکتب رمانتیسیسم مفهومی چندلایه و عمیق است. فروکاستن جنبش، بل انقلاب بزرگ رمانتیسیسم به مکتب ادبی و هنری، از طرفی و برجسته کردن ویژگیهایی چون ارتجاع، ضدیت با خردگرایی، روشنگری و تمدن، ستایش مالیخولیا و رنج و بیماری از طرف دیگر، سبب سرکوب وجوه ارزشمندی از رمانتیسیسم شده است که اینک در فرایند «بازگشت امر سرکوب شده» -به تعبیر لاکلاو- خود را باز مینمایانند. رهیافت ما در این پژوهش فلسفی و سیاسی است. سعی ما بر آن بود تا این دو نوع مواجهه را در مفهوم بنیادی طبیعت به هم برسانیم؛ یعنی علاوه بر وجوه زیبایی شناختی طبیعت، بنیادهای فلسفی و زمینه های سیاسی ِکانونی شدن طبیعت و نسبتش با دیگر مفاهیم رمانتیسم مانند فردیت، سوبژکتیویته و جهتگیری ضدسرمایه داری را نشان دهیم. نتایج تحقیق نشان می دهد که رمانتیسم با هوشمندی تمام، پاره های مختلفی از آراء فلاسفه و متفکران را که سازگار با جوهر و جهت گیری خود دیده، جذب کرده است و با ایدهی «رمانتیک کردن جهان» و «فهم جهان به مثابه اثرِ هنری» به دنبال برون شو از معضلاتی بود که تمام عرصه های فلسفی، معرفتی، اخلاقی، زیباییشناختی و سیاسی را در برگرفته بود. | ||
کلیدواژهها | ||
طبیعت؛ رمانتیسیسم فلسفی؛ رمانتیسیسم سیاسی؛ زیباییشناسی؛ سوژه | ||
مراجع | ||
اخگر، مجید.(1395). بازیابی امر محسوس، هفت گفتار در زیباییشناسی. تهران: نشر بیدگل . اشمیت، کارل.(1394). رمانتیسم سیاسی. ترجمهی سهیل صفاری. تهران: نگاه معاصر. ایگلتون، تری. (1397 ). چگونه شعر بخوانیم. ترجمهی پیمان چهرازی. تهران: آگه. باتای، ژرژ. (بیتاریخ). نفی طبیعت. ترجمهی سامی آلمهدی پروژهی پوئتیکا. بیجا. سجادی، بختیار. ( 1401). برساخت و بازنمایی سوبژکتیویته در آثار ویلیام فاکنر (با تمرکز بر رمان خشم و هیاهو). فصلنامهی علمی جامعه شناسی فرهنگ و هنر، 4 (3): 1- 15. برلین، آیزایا. ( 1385). ریشههای رمانتیسم. ترجمهی عبدالله کوثری. تهران: ماهی. بیردزلی، مونروسی و جان هاسپرس. ( 1376). تاریخ و مسائل زیبایی شناسی. ترجمهی محمدسعید حنایی کاشانی. تهران: هرمس. بیزر، فردریک. ( 1389). رمانتیسم آلمانی. ترجمه سیدمسعود آذرفام. تهران: ققنوس. پینکارد، تری. ( 1394). فلسفهی آلمانی 1760-1860؛ میراث ایده آلیسم. ترجمهی ندا قطروبی. تهران: ققنوس. جعفری، مسعود. ( 1378). سیر رمانتیسم در اروپا. تهران: مرکز. جوادزاده اقدم، شفیع و محمدی، محمدی. ( 1400). فرهنگ مصرفی و تخریب طبیعت: رویکرد انجمن های زیست محیطی به بحران زیستبوم (مطالعه موردی: انجمن سبز چیا، مریوان). فصلنامهی علمی جامعه شناسی فرهنگ و هنر، 3 (2): 123-148. دوپره، لویی. ( 1400). روشنگری و بنیادهای فکری فرهنگ مدرن. ترجمهی سیدمسعود آذرفام. تهران: ققنوس. رحیمی بروجردی، علیرضا. ( 1398). اقتصاد هنر. تهران: مهر نوروز. رند، آین. ( 1396). بیانیهی مکتب رمانتیک. ترجمهی نیلوفر آقاابراهیمی. تهران: تمدن علمی. روزن، استنلی. ( 1398). ستیز فلسفه و شعر، پژوهشهایی در اندیشه یونان باستان. ترجمه غلامرضا اصفهانی. تهران: شبخیز. روشنی پایان، میلاد. (1401). اتوپیا در رمانتیسم سیاه جستاری در ادبیات رمانتیک آمریکا. تهران: ققنوس. سهیر، رابرت و لووی، میشل. (1377). رمانتیسم و تفکر اجتماعی. ترجمهی یوسف اباذری. ارغنون، 2. 118. سیدحسینی، رضا. (1391). مکتبهای ادبی. تهران: نگاه. فاستر، جان بلامی. ( 1382). اکولوژی مارکس، مادهباوری و طبیعت. ترجمهی اکبر معصومبیگی. تهران: دیگر. فشاهی، محمدرض. ( 1356). بحران جهان و بحران رمانتیسم. تهران:گوتنبرگ. فورست، لیلیان. ( 1375). رمانتیسم. ترجمهی مسعود جعفری جزی. تهران: مرکز. فیشر، ارنست. (1379). ضرورت هنر در روند تکامل اجتماعی. ترجمهی فیروز شیروانلو. تهران: توس. قادری، بهزاد. ( 1399). با چراغ در آینههای قناس، بهار دوم در ادبیات نمایشی از انقلاب فرانسه تا رخداد 1968. تهران: بیدگل. کاپلستون، فردریک. (1387). دیباچهای بر فلسفهی قرون وسطی. ترجمهی مسعود علیا. تهران: ققنوس. کاسیرر، ارنست. ( 1377). اسطوره دولت. ترجمه یدالله موقن. تهران: هرمس. کاسیرر، ارنست. ( 1377). فلسفه روشنگری. ترجمه یدالله موقن. تهران: نیلوفر. گادامر. هانس گئورگ. ( 1393). آغاز فلسفه. ترجمه عزتالله فولادوند. تهران: هرمس. چ ششم. گرنز، استنلی و راجر اولسن. ( 1389). الاهیات مسیحی در قرن بیستم. ترجمه روبرت آسریان و میشل آقامالیان. تهران: ماهی. لووی، میشل. (1396). ستارهی صبحگاه، سوررئالیسم، مارکسیسم، آنارشیسم، موقعیتگرایی، آرمانشهر. ترجمهی رضا اسکندری، تهران، خرد سرخ. نصر، سیدحسین. ( 1395). دین و نظم طبیعت. ترجمه انشاالله رحمتی. تهران: نی. چ 6. وانسلوف، ویکتور ولادیمیر. (۱۳۹۸). استاتیک رمانتیسم. ترجمهی بابل دهقان. تهران: نشر اشاره. ولک، رنه. (1373). تاریخ نقد جدید. ترجمه سعید ارباب شیرانی. تهران: نیلوفر. ج 1. ویس، ژان ماری. (1397). واژهنامهی هایدگر. ترجمهی شروین اولیایی. تهران: ققنوس. هارلند، ریچارد. ( 1396). دیباچه ای تاریخی بر نظریهی ادبی، از افلاطون تا بارت. ترجمهی بهزاد برکت. تهران: ماه و خورشید. هال، ورنون. ( 1378). تاریخچهی نقد ادبی. ترجمهی احمد همتی. تهران: روزنه. هاوزر، آرنولد. (1377). تاریح اجتماعی هنر. ترجمهی ابراهیم یونسی. تهران: خوارزمی. هیث، دانکن، جودی بورهام. (1392 ). رمانتیسم. ترجمهی کامران سپهران. تهران: قدم اول. یِگر، ورنر. ( 1389). صدر مسیحیت و پایدیای یونانی. ترجمهی فریده فرنودفر. تهران: حکمت. یِگر، ورنر. ( 1392). الهیات نخستین فیلسوفان یونان. ترجمهی فریده فرنودفر. تهران: حکمت. چ دوم. References Bowie, A. (2000). “Romantic Philosophy and Religion”, in Cambridge Componion to German Romanticism, edited by Nicholas Saul, Cambridge University Press. Gonzalez A. (2014). The concept of Nature in Gothic and Romantic Literature, Salamanca. Final Degree Project. Kompridis, N. (2006). Philosophical Romanticism, Routledge. Lovejoy, A. (1941). The Meaning of Romanticism for the Historian of Ideas, Journal of the History of Ideas, 2 (3): 257- 283. McKusick, J. (2005). European Romanticism, , Routledge. Watt, I. (1996). Myths of Modern Individualism, Faust, Don Quixote, Don Juan, Robinson Crusoe. CambrIdge University Press.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 338 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 301 |