تعداد نشریات | 30 |
تعداد شمارهها | 289 |
تعداد مقالات | 2,828 |
تعداد مشاهده مقاله | 3,313,962 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,382,241 |
تبارشناسی خانقاه از دیدگاه میشل فوکو | ||
تحلیل گفتمان ادبی | ||
دوره 1، شماره 3، بهمن 1402 | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/lda.2024.140370.1008 | ||
نویسنده | ||
امجد محمدمرادی* | ||
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ارومیه | ||
چکیده | ||
خانقاه به عنوان یک نهاد اجتماعی در تاریخ اندیشه و ادبیات فارسی نقش بسزایی داشته است و تاثیر آن در رشد و اشاعة فرهنگ و ادب ایران انکار ناشدنی است. دربارة تاسیس نخستین خانقاه در جوامع اسلامی و علل ایجاد آن، در میان محققین اختلاف نظر وجود دارد. رویگردانی فقهای دنیاجو از آموزههای اسلام راستین و عمل به دستورات آن، بیزاری از زهد خشک و وجود عالمان بیعمل زمینههای شکلگیری وگسترش خانقاه را در ممالک اسلامی بیشتر کرد و همین عامل، باعث جدایی خانقاه از مسجد شد و نوعی گسست معرفتی ایجاد کرد که پیش از آن در جامعة اسلامی سابقه نداشت. این نوشتار، در پی آن است ضمن پرداختن به تاریخ و چگونگی تولد خانقاه، ضرورت، انگیزه و علل تشکیل این نهاد اجتماعی را آشکار کند و جهت روشنگری ذهن خواننده، اشارهای به چگونگی پیدایش و تجلّی آیین تصوف در میان مسلمانان داشته باشد. سپس با در نظرگرفتن اهمیت و جایگاه خانقاه در شناساندن فرهنگ اسلامی، با نگاهی جامعه شناختی، خاستگاه، نقش و کارکرد آن را از دیدگاه اصول روش شناختی و رویکرد تبارشناسانه فوکو بررسی کند. نتایج حاکی از آن است که تقابل خانقاه با اندیشههای دینی باعث شکلگیری این نهاد شد و هر گروه برای پایبندیهای خود ادلّۀ خود را ارائه دادهاند و در نهایت، پیوستن بزرگانی مانند امام محمد غزّالی به آیین و مسلک تصوّف، شکلگیری خانقاه را رسمیّت بیشتری بخشید. | ||
کلیدواژهها | ||
فوکو؛ تبارشناسی؛ خانقاه؛ عرفان؛ تصوف | ||
مراجع | ||
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 26 |